Να ενώσουμε δυνάμεις απέναντι στην κλιματική κρίση

Η κλιματική κρίση εξελίσσεται με ιλιγγιώδεις ρυθμούς. Μας έχει ξεπεράσει. Αναμφίβολα  βιώνουμε μια από τις μεγαλύτερες κρίσεις του 21ου αιώνα, που απειλεί άμεσα και αδιάκριτα όλο τον πλανήτη και αναδεικνύει επιτακτικά την ανάγκη να υλοποιηθούν συνεργασίες και πρωτοβουλίες για την αποτελεσματική διαχείρισή της.

Η αλήθεια είναι ότι περιμέναμε περισσότερα από την πρόσφατη Σύνοδο του ΟΗΕ για το Κλίμα (COP27) στην Αίγυπτο. Χρειάζεται να γίνουν ακόμα πολλά, μέχρι να βρεθούμε στο σημείο που η ίδια η πραγματικότητα μας δείχνει. Δεν μπορούμε, ωστόσο, να παραγνωρίσουμε ορισμένα θετικά βήματα όπως της δημιουργίας του Ταμείου για Απώλειες και Ζημίες για τις ευάλωτες κοινότητες που πλήττονται περισσότερο από την κλιματική κρίση, αλλά και της πρωτοβουλίας «ENACT» που προάγει την ενίσχυση της διεθνούς συνεργασίας για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή με μέτρα και δράσεις εναρμονισμένες με τη φύση.

Στο δρόμο για το COP28, θα πρέπει να γεφυρώσουμε σημαντικές διαφοροποιήσεις, οι οποίες γίνονται πιο  έντονες από την οξεία ενεργειακή κρίση που πυροδοτήθηκε από τον απρόκλητο πόλεμο της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας. Έναν πόλεμο μέσα στην Ευρώπη, που έχει αποσταθεροποιήσει το γεωπολιτικό σύστημα, δημιουργώντας κινδύνους που μας φέρνουν αντιμέτωπους με δύσκολα διλήμματα.

Το μήνυμα του Πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη, από το Σαρμ Ελ Σεΐχ αποτυπώνει με σαφή τρόπο την πρόκληση που έχουμε μπροστά μας: «Χρειαζόμαστε ριζοσπαστικές ιδέες μαζί με τον ρεαλισμό. Αυτός είναι ο μόνος δρόμος για να προχωρήσουμε μπροστά».

Καλούμαστε, λοιπόν, να ισορροπήσουμε τις πολιτικές για την πράσινη μετάβαση με τον ρεαλισμό και τον ορθολογισμό. Να καλύψουμε την ενεργειακή ασφάλεια, ενισχύοντας παράλληλα την διείσδυση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στο ενεργειακό μας μίγμα και επενδύοντας περαιτέρω στην ανάπτυξη νέων τεχνολογιών.

Ο χρόνος μετράει αντίστροφα. Οι επιστήμονες το φωνάζουν σε κάθε τόνο: η κλιματική κρίση «ήρθε για να μείνει». Και η γειτονιά μας, η Ανατολική Μεσόγειος, είναι «hotspot» της κλιματικής κρίσης. Τα εκτενέστερα, συχνότερα και εντονότερα κύματα καύσωνα, οι ξηρασίες, οι έντονες βροχοπτώσεις, οι πλημμύρες και οι δασικές πυρκαγιές αποδεικνύουν πόσο ευάλωτη είναι η περιοχή μας στις επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης.

Για να πετύχουμε, πρέπει να ενώσουμε δυνάμεις, και συλλογικά να δράσουμε. Απαραίτητο είναι επίσης να καλλιεργήσουμε και να διατηρήσουμε την αλληλεγγύη σε ευρωπαϊκό και παγκόσμιο επίπεδο. Και να μείνουμε πιστοί στις δεσμεύσεις που απορρέουν από την «Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία» και την «Συμφωνία των Παρισίων». Γιατί απέναντι στην κλιματική κρίση, καμία χώρα δεν μπορεί να τα καταφέρει μόνη της, όσο ισχυρή και εάν είναι.

Η δημιουργία του Υπουργείου Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας είναι, και αναγνωρίζεται ως απόδειξη ότι η αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης είναι προτεραιότητα της Ελληνικής Κυβέρνησης. Υπογραμμίζει και αναδεικνύει σαφώς την άμεση σύνδεση μεταξύ της διαχείρισης των κρίσεων φυσικών καταστροφών – που προκύπτουν εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής – με την πολιτική προστασία, βάζοντας έτσι την βάση για μία νέα ολιστική προσέγγιση στην αντιμετώπιση της.

Το εγχείρημα έτυχε θετικής αποδοχής όχι μόνο στην Ευρώπη αλλά και διεθνώς. Είναι ενδεικτική η στήριξη που παρέχει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προς το Υπουργείο μας, ώστε να οικοδομήσουμε τις αναγκαίες δομές ενός Σύγχρονου Μηχανισμού Συντονισμού και Διαχείρισης Κρίσεων. Πρόκειται για ένα έργο που έχει χαρακτηριστεί ως εμβληματικό («flagship»), φιλοδοξώντας να αποτελέσει παράδειγμα και για άλλα Κράτη Μέλη. 

Πρωταρχικός στόχος του Υπουργείου είναι να «γεφυρώσει» το χάσμα μεταξύ της παραδοσιακής προσέγγισης στη διαχείριση κινδύνων καταστροφών – την κατασταλτική δηλαδή δράση που διαχρονικά ανήκει στην αρμοδιότητα του Πυροσβεστικού Σώματος – με το τρίπτυχο «Πρόληψη, Προετοιμασία/Ετοιμότητα και Ανθεκτικότητα». Μαζί με την άμεση απόκριση, δημιουργούμε ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο διαχείρισης του κινδύνου. Αυτό το δόγμα καθοδηγεί κάθε δράση και πρωτοβουλία του Υπουργείου μας.

Η επόμενη μέρα μας βρίσκει σε διαρκή εγρήγορση. Άλλωστε στις φυσικές καταστροφές, δεν χωρά ούτε αυταρέσκεια ούτε επανάπαυση. Έχοντας πλέον παρακάμψει μεγάλα γραφειοκρατικά εμπόδια, προσδοκούμε το 2023 να λειτουργήσει η Εθνική Πλατφόρμα/Βάση Δεδομένων για τη Μείωση της Επικινδυνότητας των Καταστροφών.

Αυτή η Εθνική Βάση, θα είναι το εργαλείο πάνω στο οποίο θα βασιστεί το «χτίσιμο» της επιστημονικής τεκμηρίωσης και μοντελοποίησης στην διαχείριση των φυσικών καταστροφών, σε συνδυασμό με άλλα πρωτοποριακά τεχνολογικά εργαλεία. Μέσω της Εθνικής Βάσης Δεδομένων, θα πετύχουμε οι επιχειρησιακές αποφάσεις να βασίζονται στην επιστημονική ανάλυση και τεκμηρίωση.  Βασικό μας εργαλείο είναι το επικαιροποιημένο πρόγραμμα «ΑΙΓΙΣ».

Κατευθυντήρια αρχή μας, η αξία της έμπρακτης αλληλεγγύης. Που σημαίνει ότι κάτω από την ομπρέλα του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Πολιτικής Προστασίας και του rescEU, η Ελλάδα πρωτοστατεί στην ανάληψη πρωτοβουλιών σε ευρωπαϊκό και περιφερειακό επίπεδο.

Με μεθοδικότητα και συντονισμό, προωθούμε την ανάπτυξη της περιφερειακής συνεργασίας στην Ανατολική Μεσόγειο για θέματα Πολιτικής Προστασίας. Παράλληλα, η χώρα μας έχει γίνει κόμβος του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Πολιτικής Προστασίας και του rescEU στην ευρύτερη Νότιο-ανατολική Μεσόγειο. Κάτι που πράγματι μας δίνει ένα  μείζον γεωπολιτικό πλεονέκτημα.

Η διαχείριση των φυσικών καταστροφών δεν έχει ιδεολογικό χρώμα. Δεν προσφέρεται για πολιτική αντιπαράθεση. Είναι πεδίο συναίνεσης και συλλογικής δράσης. Προσωπικά, θα συνεχίσω να κάνω ό,τι περνάει από το χέρι μου για να πετύχουμε αυτήν την «εθνική συνεργασία».

*O Χρήστος Στυλιανίδης, είναι Υπουργός Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας.

Άρθρα σημαντικών προσωπικοτήτων που μοιράζονται σκέψεις και απόψεις για την Ελλάδα και τη θέση της στο μέλλον. Ανακαλύψτε περισσότερα στο αφιέρωμα “2023: Η Ελλάδα Στο Μέλλον”