Νέος Δικαστικός Χάρτης: Οι αλλαγές και οι στόχοι για τα πρωτοβάθμια δικαστήρια

Στην παρουσίαση του Σχεδίου Νόμου με τίτλο “Ενοποίηση του πρώτου βαθμού δικαιοδοσίας, χωροταξική αναδιάρθρωση των δικαστηρίων”, το οποίο βρίσκεται ήδη σε δημόσια διαβούλευση, προχώρησε το υπουργείο Δικαιοσύνης.

Όπως επισημάνθηκε σε σχετική Συνέντευξη Τύπου, έχει σαν βασικό στόχο την ισοκατανομή της ύλης του Πρώτου Βαθμού, καθώς «θα σταματήσει το φαινόμενο όπου το 50% των δικαστών αναλαμβάνει το 80% της ύλης», ενώ υπολογίζεται ότι θα δημιουργηθούν «παραγωγικά και αποτελεσματικά Δικαστήρια», με αριθμό υπηρετούντων δικαστών μεγαλύτερο από 15. Κατά το υπουργείο Δικαιοσύνης, αυτό ισοδυναμεί με πιο προσιτή δικαιοσύνη στον πολίτη, με λιγότερο κόστος, με μείωση του χρόνου έκδοσης πρωτοβάθμιων αποφάσεων και εξοικονόμησης πόρων.

Έγινε δε γνωστό ότι ο νέος δικαστικός χάρτης παρά τις διάφορες αντιδράσεις από τους εμπλεκόμενους φορείς, θα τεθεί σε ισχύ στις 16 Σεπτεμβρίου 2024.

«Ο νέος δικαστικός χάρτης είναι η ατμομηχανή των μεταρρυθμίσεων στον χώρο της δικαιοσύνης. Θα δώσει ώθηση και θα κρίνει την αποδοτικότητα και των λοιπών μεταρρυθμιστικών παρεμβάσεων, που εξελίσσονται, και οι οποίες θα συμβάλλουν συνολικά σε μια νέα εποχή για την ελληνική Δικαιοσύνη» ανέφερε ο υπουργός Δικαιοσύνης Κ. Φλωρίδης μεταξύ άλλων.

Ειδικότερα σύμφωνα με όσα έγιναν γνωστά, ως προς την ενοποίηση του πρώτο βαθμού δικαιοδοσίας:

• προβλέπονται 56 κεντρικά Πρωτοδικεία και 7 παράλληλες έδρες αυτών και καταργούνται τα 63 Ειρηνοδικεία που βρίσκονται στις έδρες των 63 Πρωτοδικείων,
• από τα 91 Ειρηνοδικεία, που ενοποιούνται, τα 48 μετατρέπονται σε περιφερειακές έδρες Πρωτοδικείου και τα υπόλοιπα καταργούνται εντελώς,
• αναμένεται ο διπλασιασμός των Δικαστών Πρώτου Βαθμού (περίπου 2.000 στον αριθμό)

Χωροταξική διαμόρφωση

Αντίστοιχα, ως προς τη χωροταξική διαμόρφωση των δικαστικών σχηματισμών: υπολογίζεται ότι θα λειτουργεί ένα κεντρικό Πρωτοδικείο για κάθε Περιφερειακή Ενότητα. Ωστόσο, σε συνοριακές και νησιωτικές περιοχές δεν θα υπάρξει καμία αλλαγή για εθνικούς λόγους. Να σημειωθεί ότι εφόσον υπερψηφιστεί το νομοθέτημα, στις Περιφερειακές Ενότητες όπου υπάρχουν 2 ή 3 Πρωτοδικεία, οι έδρες των Πρωτοδικείων (πλην της κεντρικής) θα μετατραπούν σε παράλληλες με πλήρη καθ’ ύλην αρμοδιότητα και οι οργανικές θέσεις Δικαστών, Εισαγγελέων και δικαστικών υπαλλήλων κάθε περιφερειακής ενότητας, θα μεταφερθούν στο κεντρικό Πρωτοδικείο.

Συγκεκριμένα, στην περιφέρεια Αττικής, όπου περιλαμβάνονται η Αθήνα και ο Πειραιάς, θα τεθεί σε εφαρμογή ο διαχωρισμός του Πρωτοδικείου Αθηνών (υπό ενιαία διοίκηση) σε Ποινικό, που θα στεγαστεί στην Ευελπίδων, και Πολιτικό με έδρα στη Λουκάρεως, στο κτίριο που στεγάζονται σήμερα το Ειρηνοδικείο Αθηνών και τμήμα του Πρωτοδικείου. Στην Αθήνα προβλέπεται να λειτουργήσουν από 16/9/2024 τρία περιφερειακά Πρωτοδικεία με έδρες το Μαρούσι, το Κορωπί και το Περιστέρι με πλήρη αρμοδιότητα από 01/01/2026.

Παράλληλα, στον Πειραιά θα λειτουργήσουν δύο περιφερειακά Πρωτοδικεία με έδρα την Καλλιθέα και τα Μέγαρα.

“Τέλος” οι Ειρηνοδίκες

Ως προς τους δικαστικούς λειτουργούς, οι Ειρηνοδίκες μετονομάζονται σε δικαστές πρώτου βαθμού πλέον, που θα εξελίσσονται έως τον βαθμό του Προέδρου Πρωτοδικών και με μισθολογικά θα λαμβάνουν τον ίδιο μισθό με τους συναδέλφους τους της γενικής επετηρίδας.

Συγχρόνως, καταργείται η κατεύθυνση Ειρηνοδικών στην Εθνική Σχολή Δικαστών και στο εξής προκηρύσσονται εξετάσεις αποκλειστικά για παρέδρους Πρωτοδικείου.