Νομοθέτηση – Επιτελικό κράτος: By pass στη δημόσια διαβούλευση για το 1/3 των νομοσχεδίων

Παρά τη σταθερή βελτίωση που καταγράφεται τα τελευταία χρόνια, το 1/3 των τελικών άρθρων των νόμων που ψηφίστηκαν την περίοδο 2023-2024 δεν ετέθη σε δημόσια διαβούλευση, όπως καταδεικνύει η νέα μελέτη του Κέντρου Φιλελεύθερων Μελετών.

Επισημαίνεται ότι η υποχρέωση για δημόσια διαβούλευση επί των προτάσεων νόμου θεσπίστηκε με τον ν. 4048/2012, και διατηρήθηκε με τις νέες διατάξεις του ν. 4622/2019 για το επιτελικό κράτος. Βάσει της ρητής αυτής υποχρέωσης, το ποσοστό των νόμων και άρθρων που τίθενται σε δημόσια διαβούλευση πρέπει να αγγίζει το 100% με ελάχιστες εξαιρέσεις.

Σύμφωνα με τα βασικά συμπεράσματα της μελέτης του ΚΕΦΙΜ:

• Η φετινή έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το κράτος Δικαίου στην Ελλάδα αναφέρεται στα στοιχεία του Δείκτη Ποιότητας Νομοθέτησης που δημοσιεύει το ΚΕΦΙΜ από το 2018 και σημειώνει τη βελτίωση της Ελλάδας στη δημόσια διαβούλευση κατά την νομοθέτηση, επισημαίνοντας ταυτόχρονα αναγκαίες βελτιώσεις.
• Το ποσοστό των νόμων που τίθενται σε δημόσια διαβούλευση αυξάνεται. Την περίοδο 2023-2024 πάνω από 8 στους 10 νόμους έγιναν διαθέσιμοι για δημόσια διαβούλευση.
• Το ποσοστό των άρθρων ενός νόμου που είναι διαθέσιμα για δημόσια διαβούλευση αυξάνεται. Ωστόσο, την περίοδο 2023-2024 περισσότερο από το 30% των άρθρων των νόμων δεν συμπεριλήφθηκαν στη δημόσια διαβούλευση.
• Οι ημέρες που διαρκεί η δημόσια διαβούλευση για κάθε νόμο έχουν αυξηθεί οριακά, ωστόσο παραμένουν κατά μέσο όρο λιγότερες από τις 2 εβδομάδες που προβλέπει η σχετική νομοθεσία.
• Την περίοδο 2023-2024 το 70% των νόμων υπήρξαν διαθέσιμοι για δημόσια διαβούλευση για 12 έως 17 ημέρες, ενώ το 20% των νόμων για μία εβδομάδα ή λιγότερο.

H Ελλάδα ανήκει στην ομάδα των χωρών της ΕΕ με τον δεύτερο χαμηλότερο χρόνο που απαιτείται για διαβούλευση (2 εβδομάδες). Στην τελευταία θέση βρίσκεται η Ρουμανία με μόλις 1 εβδομάδα, ενώ στην πρώτη θέση βρίσκεται η Σουηδία με 12 εβδομάδες.

Σημειώνεται ότι τη μελέτη συνέταξαν ο Κωνσταντίνος Σαραβάκος, επικεφαλής ερευνών του ΚΕΦΙΜ και ο Παναγιώτης Καρκατσούλης, Εμπειρογνώμονας Δημόσιας Διοίκησης και Επιστημονικός Συνεργάτης ΚΕΦΙΜ

Η ανάλυση καλύπτει την περίοδο Σεπτέμβριος 2014 – Μάιος 2024, για την οποία υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία και καλύπτει στοιχεία για 548 τυπικούς νόμους (όχι διεθνείς συμβάσεις).