Ο μύθος του “δεν οικοδομείς σε δασική έκταση που ανήκει στο δημόσιο”

Στη δουλειά σας έχετε να αντιμετωπίσετε έναν συνεργάτη που κατέχει ανώτερη θέση, χωρίς απαραίτητα να μπορεί να ανταποκριθεί τις απαιτήσεις και τελικά, δημιουργεί πρόβλημα σε όλους. Ποιος φταίει; Αυτός ο άνθρωπος ή εκείνοι που τον αφήνουν στη συγκεκριμένη θέση; Προσέξτε τι θα απαντήσετε. Παράλληλα θα απαντήσετε και στο ποιος φταίει που η πυροσβεστική τρέχει να προλάβει τα ασυμμάζευτα, κάθε φορά που ξεσπάει μια φωτιά.

Επίσης, θα απαντήσετε και στο ποιος ευθύνεται που έχουν οικοδομηθεί δασικές περιοχές (με ό,τι προεκτάσεις υπάρχουν σε περίπτωση πυρκαγιάς -πχ δεν μπορούν να επιχειρήσουν εναέρια μέσα, αν δεν γίνει εκκένωση), αλλά και αν όντως ισχύει πως ο θεσμός ‘Ανάδοχος Αναδάσωσης’ που θέλει να κάνει η Κυβέρνηση δεν θα επηρεάσει το χαρακτηρισμό των περιοχών που έχουν καεί, ως δασικών εκτάσεων -κατά δήλωση του Πρωθυπουργού.

Να σας καλωσορίσω στο μαγικό κόσμο της μόνης χώρας στην Ευρώπη που δεν έχει ολοκληρωμένο κτηματολόγιο και δασικούς χάρτες -άρα δεν είναι ξεκάθαρες ποιες δασικές εκτάσεις ανήκουν στο δημόσιο. Σε αυτήν που όπως λέει ο ο Γιώργος Παπαρουσόπουλος, Γενικός Γραμματέας της Πανελλήνιας Ένωσης Δασολόγων στο NEWS 24/7 “το ιδιοκτησιακό καθεστώς για τα δάση και τις δασικές εκτάσεις είναι πάρα πολύ περίπλοκο“.

Σημείωση: οι, κοινώς λεγόμενες, καταπατήσεις είναι στα βασικά που δεν πρέπει να γίνονται για να “ξαναβγούν τα δάση”. Μαζί με το να μην ξανακαούν, να μη γίνουν επεμβάσεις και να μη βοσκηθούν, όπως επιβεβαιώνει και Του ζητήσαμε να κάνει απλή μια ιστορία που προκαλεί πονοκέφαλο κάπου στην τρίτη τροποποίηση όσων προέβλεπε το Σύνταγμα για τις πυρκαγιές. Παρεμπιπτόντως, να θυμίσουμε πως το Σύνταγμα και ο Νόμος 998/1979 όπως έχει τροποποιηθεί προβλέπει την υποχρεωτική κήρυξη δασών και δασικών εκτάσεων που έχουν καεί ως αναδασωτέες, εντός 60 ημερών. Eπιτρέπει και να γίνονται παρεμβάσεις, εντός δασών “για εξαιρετικούς λόγους δημοσίου συμφέροντος”. Και κάπως έτσι ξεκινά μια σειρά με προβλήματα που έχουν ως συνέπεια και τις καταστροφικές φωτιές που εξελίχθηκαν στον τελευταίο μας εφιάλτη.

Όταν ομολόγησα στον καλεσμένο μας πως ένιωσα μια απελπισία, προσπαθώντας να καταλάβω τι ισχύει και τελικά πώς μπορούμε να σωθούμε στο μέλλον από το φετινό όλεθρο, ο κύριος Παπαρουσόπουλος είπε ότι “στην 30ετη μου προϋπηρεσία πάντα ένα μεγάλο μέρος των ευθυνών μου ήταν η δασοπροστασία. Τα τελευταία χρόνια νιώθω την ίδια απόγνωση, γιατί δεν προλαβαίνω να διαβάζω και να ερμηνεύω νόμους. Και όλα αυτά γίνονται για να κρυφτούν αστοχίες. Όχι να τις λύσουν.

Όλοι είμαστε υπεύθυνοι για αυτό που συμβαίνει στην Ελλάδα. Από τη στιγμή που χωροταξικά επιτρέπει την οικοδόμηση εκτός σχεδίου πόλεως. Τα προβλήματα θα συνεχίσουν δυστυχώς, να υπάρχουν για όσους έχουν χτίσει δίπλα σε δέντρα ή έχουν τοποθετήσει δέντρα της αρεσκείας τους, χωρίς να έχουν σκεφτεί δευτερόλεπτο πόσους κινδύνους διατρέχουν και δημιουργούν”.

Πώς έφτασαν οι πυροσβέστες στο να μην ξέρουν τι να πρωτοσώσουν;

“Μια περίπτωση, η ευρέως γνωστή, είναι αυτή ιδιοκτησιών που υπήρχαν εκτός σχεδίου πόλεως και με αλλαγές νόμων μπήκαν στο σχέδιο και έγιναν νόμιμες. Σε έκταση μπορεί να είναι και η περίπτωση με τα λιγότερα περιστατικά. Καταπατήσεις γίνονται και για πολλούς άλλους λόγους. Όχι μόνο για την οικοδόμηση σπιτιού. Το κύριο φαινόμενο είναι αυτές που γίνονται για να μεγαλώσουν τα χωράφια τους. Όλοι έχουν στο πίσω μέρους του μυαλού τους, πως κάποια στιγμή θα γίνουν νόμιμα και θα αποκτήσουν οικοπεδική αξία. Για αυτό και βλέπετε και πολλές αγροτικές εκτάσεις -ειδικά αυτές που έχουν δοθεί ως κλήροι και είχαν ως χαρακτήρα την αγροτική αποκατάσταση και ως εκ τούτου δεν προβλεπόταν οικοδόμηση- να μην χρησιμοποιούνται ως τέτοιες.

Ο διαμοιρασμός των εκτάσεων ξεκίνησε από το την δεκαετία του ‘20. Κάποιες νόμιμα δεν είναι πια, δασικές, εν τούτοις οι ιδιοκτήτες έχουν αλλάξει το χαρακτήρα τους (δεν είναι γεωργικός) και αυτό είναι ένα θέμα. Πωλούνται δε, σε τιμές οικοπέδων, κάτι που δεν θα έπρεπε να ισχύει. Και ο λόγος έχει να κάνει με τη δυνατότητα δόμησης που πια γίνεται οπουδήποτε κατά παρέκκλιση. Το μεγαλύτερο κομμάτι των καταπατήσεων αφορούν περιπτώσεις αλλαγής της χρήσης έκτασης που δεν είναι καν δική μας -και ανεβάζει την αξία της προς όφελος του καταπατητή.

Η δασική υπηρεσία παρεμβαίνει σε αυθαίρετες επεμβάσεις που γίνονται σε δασικές εκτάσεις -που και να ανήκουν σε κάποιον, δεν μπορεί να τις κάνει ό,τι θέλει. Υπάρχουν επεμβάσεις που επιτρέπονται από τη δασική νομοθεσία, αλλά πρέπει να εκδοθεί σχετική άδεια, την οποία δεν ζητούν καν. Οπότε ό,τι γίνεται χωρίς αυτή, είναι αυθαίρετο”.

“Βέβαια, όλοι οι πολιτικοί χώροι που κυβέρνησαν κατά καιρούς, έβγαζαν αποφάσεις για τη νομιμοποίηση αυθαίρετων εγκαταστάσεων”.

“Έχουμε ένα από τα πιο φιλο-περιβαλλοντικά Συντάγματα -βγήκε το 1975. Επίσης, έχουμε και πολιτικούς που έχουν στο συρτάρι τρόπους για το πώς να παραβούν αυτές τις διατάξεις, γιατί αυτό ζητάει ο λαός και κάθε Βουλευτής προσπαθεί να εξυπηρετήσει όσους έχουν αποταθεί σε εκείνον. Στη μέση είμαστε οι δασολόγοι που προσπαθούμε να εφαρμόσουμε τους νόμους και έχουμε προσφύγει αρκετές φορές νομικά. Κάποιες αποφάσεις έχουν κριθεί και αντισυνταγματικές. Είμαστε σε διαρκή πόλεμο”.

Είναι οι κυβερνήσεις οι καταπατητές;

Είχα διαβάσει ουκ ολίγα άρθρα και είχα μιλήσει με περιβαλλοντολόγους, δικηγόρους και μηχανικούς (με παρέπεμπαν ο ένας στον άλλον) για το τι είναι καταπάτηση, πριν καταλήξω στο ότι εφόσον απαγορεύεται η οικοδόμηση σε δασικές εκτάσεις δημοσίου, αλλά συμβαίνουν -με τον αποχαρακτηρισμό των εκτάσεων αυτών από δασικές, από τις κυβερνήσεις- τελικά, οι καταπατητές είναι οι κυβερνήσεις. Ο κύριος Παπαρουσόπουλος μου εξήγησε πως δεν είναι αυτή η πλήρης αλήθεια. “Οι κυβερνήσεις δεν είναι οι καταπατητές, αλλά οι δωρητές στους καταπατητές. Όταν δημιουργείς κανόνες, με ‘παραθυράκια’ που εκμεταλλεύονται όσοι μπορούν να τα δουν, θα προκύψουν αυτά τα προβλήματα. Και μετά καλείς την πυροσβεστική να σώσει κατοικημένες περιοχές και παράλληλα το δάσος. Αυτό δεν γίνεται. Το πυροσβεστικό σώμα έχει προτεραιότητες: την ανθρώπινη ζωή, μετά την ανθρώπινη περιουσία και έπειτα το δάσος. Όταν τρέχουν να σώσουν περιουσίες, η φωτιά επεκτείνεται στο δάσος και γίνεται ό,τι έγινε στην Εύβοια”.

Η Ιπποκράτειος Πολιτεία αναφέρθηκε από μηχανολόγους ως το κατ εξοχήν παράδειγμα αποχαρακτηρισμού δασικής έκτασης που κάνει τη φύση ιδιωτική και επιτρέπει την εκμετάλλευση. “Η ιστορία της αρχίζει από τη Χούντα και δεν έχει ‘λυθεί’ μέχρι σήμερα. Εκεί υπάρχουν δυο ζητήματα. Το ιδιοκτησιακό και το γεγονός ότι έχει ρυμοτομικό σχέδιο -εφόσον υπάρχει, η δασική υπηρεσία δεν έχει δουλειά με όσα γίνονται στην περιοχή. Το ιδιοκτησιακό ωστόσο, δεν έχει λυθεί ακόμα. Αυτή η περίπτωση είναι ένα βιβλίο από μόνη της. Υπάρχει σειρά δικαστικών αποφάσεων -και ως προς το ιδιοκτησιακό και ως προς το θέμα του χαρακτήρα της έκτασης -του τρόπου που χρησιμοποιείται και αναφέρεται ως αγροτικός-, που ανατρέπουν η μία την άλλη και δεν υπάρχει απόφαση. Το σίγουρο είναι πως είναι μέσα σε δάσος και δασική έκταση. Δημιουργήθηκε σε δάσος και δασική έκταση”.

“Είμαστε η μόνη χώρα της Ευρώπης που δεν έχει κτηματολόγιο”

Ο πιο απλός τρόπος για να γνωρίζεις ποια έκταση της Ελλάδας ανήκει πού, είναι να πας στο κτηματολόγιο. Ή τουλάχιστον αυτό συμβαίνει σε όλες τις άλλες χώρες της Ευρώπης, εξαιρουμένης της δικής μας. “Δεν ξέρω αν και η Αλβανία το έχει ολοκληρώσει” λέει ο έμπειρος δασολόγος. Αυτή η διαδικασία άρχισε το ’90, ‘έπεσαν’ πολλά χρήματα το 2004, διαπιστώθηκαν παρατυπίες (ο νοών νοείτο), διεκόπησαν τα πάντα και ξεκίνησαν αργότερα από το μηδέν, χωρίς ακόμα να έχει ολοκληρωθεί η προσπάθεια.

“Το κτηματολόγιο αρχίζει να τελεσιδικεί σε κάποιες περιοχές. Η αλήθεια ωστόσο, είναι ότι ξεκίνησε με ένα μεγάλο λάθος. Έπρεπε να γίνουν πρώτα οι δασικοί χάρτες και μετά το κτηματολόγιο, ώστε να αποφευχθούν αυτά που συμβαίνουν τώρα. Δηλαδή, δηλώσεις κάποιων πως έχουν δασικές εκτάσεις, ενστάσεις και αντιρρήσεις που έχουν προκαλέσει μία αναστάτωση. Το δημόσιο βρίσκεται διαρκώς στα δικαστήρια και αντικρούει τις περισσότερες υποθέσεις. Αν είχαν τελειώσει οι δασικοί χάρτες, όλα θα ήταν πιο απλά”.

Γιατί δεν έχουμε λοιπόν,ολοκληρωμένους δασικούς χάρτες; Ισχύει πως ο ΣΥΡΙΖΑ είχε αναρτήσει το 55% της ελληνικής επικράτειας -και είχε έτοιμους τους υπόλοιπους-, πριν γίνει κυβέρνηση η Νέα Δημοκρατία και ξεκινήσει από το μηδέν την ιστορία (με το νόμο 4685/2020);

“Και πάλι δεν είναι αυτή η απόλυτη αλήθεια. Όλες οι κυβερνήσεις έχουν βγάλει διατάξεις, με τις οποίες προσπαθούν να γλιτώσουν καταπατημένες εκτάσεις και αυθαίρετα που ανήκουν σε ανθρώπους τους (εντός και εκτός εισαγωγικών) με τις αποφάσεις όμως μετά από προσφυγές, οι κυβερνήσεις αναγκάζονται σε αναμόρφωση με ότι αυτό συνεπάγεται σε καθυστερήσεις. Έχουμε φτάσει στο σημείο να υπάρχουν τελεσίδικες αποφάσεις για αυθαίρετα, αλλά με νομικίστικα τεχνάσματα και πολιτικές παρεμβάσεις να μη μπορούν να εκτελεστούν. Εδώ και 20 χρόνια, οι αυθαίρετες εγκαταστάσεις μένουν στο απυρόβλητο, με τον έναν ή τον άλλον τρόπο.

Τα δασαρχεία δηλαδή, μπορεί να βγάζουν αποφάσεις κατεδάφισης, αλλά τις περισσότερες φορές οι αποφάσεις σέρνονται δικαστικά έως το Συμβούλιο Επικρατείας και εκδικάζονται πολλά χρόνια μετά”. Πόσα; Από την αρχή έως το τέλος περνούν τουλάχιστον 15. “Άπαξ και υπάρξουν τελεσίδικες δικαστικές αποφάσεις, πάλι μπορεί να μη γίνει κάτι, αν επέμβουν με τροποποιήσεις νομων. Επειδή παρακολουθώ ό,τι αφορά το αντικείμενο μου, ακόμα και τις ανακοινώσεις κομμάτων που δεν κυβέρνησαν, θα σας πω ότι όλοι κλείνουν το μάτι σε κατηγορίες καταπατητών.

Αποτυγχάνουμε και θα συνεχίσουμε να αποτυγχάνουμε, γιατί δυστυχώς πολιτικοί όλου του φάσματος προτιμούν να κρύβουν τα προβλήματα κάτω από το χαλί. Κανείς δεν είναι πλέον, άμοιρος ευθυνών”.

Το τελευταίο εύρημα για εξαιρέσεις είναι οι ‘οικιστικές πυκνώσεις’

Ενώ φαινόταν να υπάρχει μια κινητικότητα στα των αυθαιρέτων μέσα στα δάση, προέκυψαν οι οικιστικές πυκνώσεις. “Τι είναι; Ρωτήστε τους υπουργούς που εμπνεύστηκαν τον όρο. Εννοούν πολλές οικίες μαζεμένες σε μια έκταση που από τη δασική υπηρεσία θεωρείται δασική -και κατά πάσα πιθανότητα, είναι καταπατημένη. Αυτός είναι εκ των τελευταίων τρόπων που προσπάθησαν να λύσουν το πρόβλημα. Σε προηγούμενη διαδικασία, προηγούμενης κυβέρνησης είχαν κριθεί ως αντισυνταγματικές. Τώρα βρέθηκαν πάλι, στην επικαιρότητα με έναν άλλον τρόπο.

Αν οι πολιτικοί ήθελαν να λύσουν το θέμα, θα έπρεπε να συνεννοηθούν και να αλλάξουν το Σύνταγμα. Όσο αυτά που επιχειρούν προσκρούουν στο Σύνταγμα, δεν θα γίνονται. Πάντα θα υπάρχει κάποιος που θα προσφεύγει. Η Πανελλήνια Ένωση Δασολόγων είναι σε αυτήν τη λίστα”.

“Η Πρόεδρος της Δημοκρατίας είχε θέσει ηθικό θέμα με αποφάσεις της”

“Εκ των τελευταίων αποφάσεων που είχε πάρει η νυν πρόεδρος της Δημοκρατίας, Κατερίνα Σακελλαροπούλου όταν ήταν πρόεδρος του Συμβουλίου της Επικρατείας είχε θέσει το ηθικό θέμα της καταπάτησης. Βάζουν το θέμα της ίσης μεταχείρισης πολιτών. Διευκρινίζεται ότι δεν μπορεί να δικαιώνεται ένας καταπατητής, με ευνοϊκές μεταχειρίσεις και αυτοί που προσπαθούν να τηρήσουν τη νομοθεσία να κάθονται και να κοιτούν. Έβαλε ένα πολύ καλό θεμέλιο, καθώς έως τότε μιλούσαμε μόνο για το περιβάλλον. Οι αποφάσεις αφορούσαν όχι μόνο καταπατήσεις δασών και δασικών εκτάσεων, αλλά και γενικά των δημοσίων εκτάσεων. Αν ανατρέξετε στα αρχεία των δασικών υπηρεσιών, θα βρείτε πολλές τέτοιες”.

Πώς οικοδομούν σε δασική έκταση δημοσίου

“Για τα δάση και τις δασικές εκτάσεις, είναι δύσκολο -ειδικά όταν ανήκουν στο δημόσιο- να ισχυριστείς χρησικτησία (μετά την αδιάκοπη χρήση για χρονικό διάστημα μεγαλύτερο των 20 ετών νομιμοποιείσαι να διεκδικήσεις την κυριότητα). Όχι ότι δεν το επιχειρούν κάποιοι, αλλά τα αιτήματα απορρίπτονται.

Στο νομό Ημαθίας, τα περισσότερα από τα δάση είναι ιδιωτικά, υπάρχουν και ελάχιστα καθαρά του δημοσίου. Δηλαδή, πρόκειται για μοναστηριακά, συνιδιόκτητα όπου τα 4/5 ανήκουν σε ιδιώτες (συνεταιρισμούς και φυσικά πρόσωπα) και το 1/5 στο Δημόσιο και διακατεχόμενα. Υπάρχουν και κάποια που είναι καθαρά ιδιωτικά, καθώς και δημοτικές εκτάσεις. Πέραν της πολυπλοκότητας με την ιδιοκτησία που υπάρχει ούτως ή άλλως, υπάρχει και θέμα με το τι μπορεί να κάνει ο καθένας σε αυτές τις εκτάσεις. Η νομοθεσία, όπως εξελίχθηκε, στην ουσία επιτρέπει τα πάντα. Λίγα εξαιρούνται”. Όπως; “Δεν μπορείς να οικοδομήσεις μια τέτοια έκταση. Δεν υπάρχει τέτοια πρόβλεψη, ως επέμβαση. Όλες όμως, οι άλλες προσπάθειες που γίνονται για τη νομιμοποίηση των υπαρχόντων -όσων έχουν οικοδομηθεί ήδη- είναι ένα άλλο κεφάλαιο”.

Ακολουθήστε το News247.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις