Οι αναπλάσεις που σχεδιάζονται για τη Θεσσαλονίκη – Πού υπάρχουν αντιδράσεις

Στο σχεδιασμό μεγάλων αναπλάσεων έχει προχωρήσει το τελευταίο διάστημα η Θεσσαλονίκη, ακολουθώντας το παράδειγμα της Αθήνας. Στόχος είναι να αλλάξει η εικόνα της πόλης η οποία παρουσιάζει μεγάλη έλλειψη σε πράσινο και ανοιχτούς χώρους με την μεταμόρφωση παλιών βιομηχανικών περιοχών, εμβληματικών σημείων της πόλης και μετατροπή χρήσεων σε αρκετές περιοχής της μητροπολιτικής περιοχής.

Αιχμή του δόρατος είναι η ανάπλαση της ΔΕΘ η οποία αιμοδοτεί σημαντικά την πόλη. Σημαντικό πλάνο αποτελεί επίσης η ανάπλαση της πλατείας Αριστοτέλους η οποία αποτελεί το σήμα κατατεθέν της πόλης. Εξίσου φιλόδοξο σχέδιο είναι η ανάπλαση του παραλιακού μετώπου από το Αγγελοχώρι έως το Καλοχώρι. Παράλληλα υπάρχουν σημαντικά σχέδια αναπλάσεων όπως αυτό στη Μενεμένη αλλά και τους στάβλους στην Παπάφη αλλά και στο Μητροπολιτικό Πάρκο Παύλου Μελά.

Όπως όμως συμβαίνει σε κάθε μεγάλο σχέδιο, στις δύο εμβληματικές αναπλάσεις της πόλης, υπάρχουν διαφωνίες και αντιδράσεις, ενστάσεις και αντιπροτάσεις. Αυτές επικεντρώνονται στις προτάσεις του κέντρου που άλλωστε είναι και το σημείο συνάντησης στην καθημερινή λειτουργία της Θεσσαλονίκης.

Η περίπτωση της ΔΕΘ

Η ανάπλαση του χώρου της ΔΕΘ αποτελεί μία διαχρονική κουβέντα για τη Θεσσαλονίκη. Για την περίπτωσή της κυριαρχούν δύο απόψεις. Η μία είναι να παραμείνει στο σημείο που βρίσκεται και να γίνει μία μεγάλη παρέμβαση που θα μετατρέψει την περιοχή σε μία “εκθεσιούπολη” και η άλλη να μεταφερθεί η ΔΕΘ στα δυτικά προάστια της πόλης.

Επίσημα, αυτό που προχωρά είναι η παραμονή και ανάπλαση της ΔΕΘ στο κέντρο της πόλης. Πριν από λίγο καιρό μάλιστα ολοκληρώθηκε και Διεθνής Αρχιτεκτονικός Διαγωνισμός, στον οποία κέρδισε μία βιοκλιματική αρχιτεκτονική πρόταση των κ. Sauerbruch Hutton (Γερμανία), κ. Gustafson Porter + Bowman (Βρετανία) και κ. Έλενας Σταυροπούλου (Ελλάδα).

Η πρόταση προβλέπει κυκλικά κτιριακά συγκροτήματα τα οποία μοιάζουν με νησίδες που επιπλέουν ενώ ο χώρος παραμένει ανοιχτός και προσβάσιμος στους πολίτες. Αυτό είναι εφικτό καθώς προβλέπεται επίσης η δημιουργία ανοιχτών ημιυπαίθριων χώρων κάτω από τα στέγαστρα με θέα στο πάρκο και τη θάλασσα.

Το επόμενο βήμα είναι η ΔΕΘ- Helexpo ως η αναθέτουσα αρχή να προχωρήσει με την αρχιτεκτονική ομάδα σε περαιτέρω μελέτες για την τεχνική ωρίμανση της πρότασης.

Παράλληλα έχουν συσταθεί ομάδες πολιτών αλλά και φορείς, κόμματα και πολιτικοί που ζητούν την μετεγκατάσταση της ΔΕΘ δυτικά, στη Σίνδο που ζητούν το εκθεσιακό κέντρο να μεταφερθεί και ο σημερινός χώρος να μετατραπεί σε χώρο πρασίνου.

Οι φοίνικες της πλατείας Αριστοτέλους

Πριν από μερικές ημέρες ανακοινώθηκε η ολοκλήρωση ενός άλλου αρχιτεκτονικού διαγωνισμού που αφορά στην ανάπλαση της εικονικής πλατείας Αριστοτέλους.

Η πρόταση που έλαβε το πρώτο βραβείο της κριτικής επιτροπής του διαγωνισμού, σύμφωνα με τη σχετική ανακοίνωση του Δήμου, επιχειρεί να αναδείξει την οδό Αριστοτέλους ως την κεντρική αρτηρία προβολής της σύγχρονης μητροπολιτικής ζωής και εικόνας της πόλης αλλά κι ως περιοχή διασύνδεσης με τη νεότερη ιστορία της. Παράλληλα αυτό που υπάρχει στο τοπίο είναι το υδάτινο στοιχείο αλλά και σειρά από ψηλούς φοίνικες.

Οι αντιδράσεις

Το τελευταίο ξεσήκωσε σειρά αντιδράσεων, κυρίως μέσω των social media που πιστεύουν ότι αυτή η επιλογή δεν συνάδει με την εικόνα μιας μητροπολιτικής πόλης που θέλει να έχει η Θεσσαλονίκη. Καυτηριάζουν δε την επιλογή των φοινίκων και θεωρούν πως τα δέντρα δεν ταιριάζουν με το ύφος της πόλης και πως η πλατεία δεν θα αποκτήσει το πράσινο που θα μπορούσε ενώ θα μπορούσε να εκμεταλλευτεί το ιστορικό στοιχείο και να το αναδείξει, αλλά και πως δεν θα έχει αρκετή σκιά. Υποστηρίζουν επίσης πως και λόγω κλιματολογικών συνθηκών οι φοίνικες δεν θα αντέξουν.

Εχθές μάλιστα υπήρξε και μία αντιπρόταση από τον αρχιτέκτονα που σχεδίασε την ανάπλαση της Νέας Παραλίας, Πρόδρομο Νικηφορίδη, ο οποίος υποστήριξε τη λύση μίας ήπιας παρέμβασης στην οποία σημειώνει πως “η πρόταση επιδιώκει να προσφέρει εναλλαγή στις ποιότητες και τη λειτουργικότητα του δημόσιου χώρου δημιουργώντας ποικίλες ατμόσφαιρες και εναλλακτικές οπτικές που να απευθύνονται σε όλες τις καταστάσεις και ανάγκες των χρηστών: ανοιχτό – κλειστό, εσωστρέφεια – εξωστρέφεια, απομόνωση – συνύπαρξη”.

Οι αντιδράσεις έφεραν την απάντηση του Δήμου Θεσσαλονίκης με τον Δήμαρχο της πόλης, κ.Κωνσταντίνο Ζέρβα να απαντά πως «κάθε κομμάτι της ανάπλασης στην πλατεία έχει δική του αισθητική, τη δική του δενδροφύτευση, το δικό του δάπεδο, αρκετό υγρό στοιχείο. Σχολιάζοντας την επιλογή των φοινίκων σημείωσε πως «οι φοίνικες είναι δέντρα που μπορεί να δει κανείς σε μια ευρωπαϊκή μεγαλούπολη. Ο παππούς μου έλεγε ότι η Θεσσαλονίκη είχε και μανόλιες, θα έχουμε τέτοια φύτευση».

Σύμφωνα με τον κ. Ζέρβα σύντομα θα εκπονηθεί η μελέτη, το 2022 το έργο θα δημοπρατηθεί με στόχο το 2024 η ανάπλαση να έχει ολοκληρωθεί. Η χρηματοδότηση του έργου θα γίνει μέσω του ΕΣΠΑ.

Η ανάπλαση του παραλιακού μετώπου Αγγελοχωρίου-Καλοχωρίου

Ένα εξαιρετικά φιλόδοξο σχέδιο αποτελεί και η ανάπλαση του παραλιακού μετώπου από το Αγγελοχώρι ως το Καλοχώρι. Το Ειδικό Χωρικό Σχέδιο, σχεδιάζεται να βγει σε δημόσια διαβούλευση και μέχρι το τέλος του 2021 αναμένεται να εκδοθεί το Προεδρικό Διάταγμα.

Αφορά σε μία μεγάλη ανάπλαση μήκους 40 χιλιομέτρων με τοπικές παρεμβάσεις και θα χρειαστούν αρχιτεκτονικοί διαγωνισμοί, μελέτες και βέβαια χρηματοδοτικό μοντέλο που θα αναλάβει την υλοποίηση αυτού του project.

Περιληπτικά, το Ειδικό Χωρικό περιλαμβάνει και την ανάπλαση της παλιάς παραλίας Θεσσαλονίκης, την αποκατάσταση των ζητημάτων στο παράκτιο μέτωπο του δήμου Καλαμαριάς, και παρεμβάσεις στην περιοχή του Μεγάρου Μουσικής – Ποσειδωνίου – Αλλατίνη (Ανατολικός Μητροπολιτικός Πόλος Πολιτισμού και Αθλητισμού), το αγρόκτημα του ΑΠΘ, το Ανατολικό Μητροπολιτικό Πάρκο και τον Βοτανικό Κήπο στην έκταση του ΑΠΘ κοντά στο αεροδρόμιο, την κατασκευή νέας ναυπηγοεπισκευαστικής ζώνης κτλ.

Η βιομηχανία συστημάτων αλουμινίου ALUMIL διοργάνωσε τον διεθνή αρχιτεκτονικό διαγωνισμό ArXellence 2, για την ριζική ανάπλαση του δυτικού παράκτιου μετώπου της πόλης. Περιλαμβάνονται έργα αστικής ανάπλασης και έργα υποδομής και το όλο εγχείρημα μοιάζει με αντίστοιχες αστικές παρεμβάσεις που συναντάμε σε παραλιακές πόλεις της Βόρειας Ευρώπης όπως το Όσλο, η Στοκχόλμη και η Κοπεγχάγη.

Η παρέμβαση στην Μενεμένη

Μία τοπική ανάπλαση στη δυτική πλευρά της Θεσσαλονίκης έχει ξεκινήσει ο δήμος Αμπελοκήπων Μενεμένης, ο οποίος σε μια μεγάλη έκταση σχεδιάζει τη δημιουργία ενός αστικού πάρκου, το νέο καλλιτεχνικό Γυμνάσιο και Λύκειο «Δημήτρης Χορν» καθώς και τη νέα εκκλησία «Αγ. Πολυκάρπου».

Βρίσκεται στην περιοχή Βόσπορος στη Μενεμένη. Το έργο έχει εγκεκριμένη χρηματοδότηση, περίπου 1,5 εκατ. ευρώ από το ΕΣΠΑ 2014-2020 μέσω του ΠΕΠ Κεντρικής Μακεδονίας.

Η παρέμβαση περιλαμβάνει σημαντικές αναπλάσεις με νέα πεζοδρόμια, διαδρόμους και πράσινο. Στόχος η δημιουργία ενός αστικού πάρκου σε έκταση 6,5 στρεμμάτων, ενώ σε άλλα 4,5 στρέμματα θα κατασκευαστεί το καλλιτεχνικό σχολείο και σε άλλα 4 στρέμματα ο νέος ιερός ναός.

Η ανάπλαση του Μητροπολιτικού Πάρκου “Παύλος Μελάς”

Σε προχωρημένη διαγωνιστική διαδικασία βρίσκεται το φιλόδοξο σχέδιο για την ανάπλαση του πρώην στρατοπέδου Παύλου Μελά και την μετατροπή του σε Μητροπολιτικό Πάρκο.

Στον χώρο του πρώην Στρατοπέδου Παύλου Μελά κατασκευάζεται ενιαία περιμετρική περίφραξη και διαμορφώνονται 6 συνολικά είσοδοι πεζών ενώ σε 4 από τις 6 εισόδους διαμορφώνονται χώροι στάθμευσης αυτοκινήτων.

Η μελέτη προβλέπει τη δημιουργία ελαφρών κατασκευών: αναψυκτήρια, πέργκολες, ξύλινες και μεταλλικές πλατφόρμες – καθιστικά, και τα κέντρα ρεύματος και νερού. Η υφιστάμενη βλάστηση θα εμπλουτιστεί. Στο έργο που έχει προϋπολογισμό 19.6 εκατ. ευρώ, ανάδοχος έχει ανακηρυχθεί η Σιδηροδρομικά Έργα ΑΤΕ.

Νέος Δημιουργικός Πολυχώρος στους πρώην στάβλους Παπάφη

Προχωρά ο σχεδιασμός του Δήμου Θεσσαλονίκης για την ανάπλαση των πρώην στάβλων της Παπάφη, που «αποτελεί μια εμβληματική παρέμβαση που θα αλλάξει ριζικά την εικόνα της περιοχής της Τούμπας».

Την εκπόνηση των σχετικών μελετών θα αναλάβει η ομάδα που είχε κερδίσει το πρώτο βραβείο στο πλαίσιο σύνθετου ανοιχτού αρχιτεκτονικού διαγωνισμού προσχεδίων μελέτης ενός σταδίου, τον οποίο είχε προκηρύξει ο Δήμος Θεσσαλονίκης.

Το σχέδιο περιλαμβάνει τον μετασχηματισμό των πρώην στάβλων Παπάφη σε έναν ζωντανό και δημιουργικό πολυχώρο, που συνδυάζει πράσινο, κοινωνικές δομές, δράσεις πολιτισμού και αθλητισμού. Ικανοποιούνται ανάγκες της περιοχής, αναβαθμίζεται αισθητικά και λειτουργικά το αστικό περιβάλλον και η Τούμπα αποκτά ένα νέο σημείο αναφοράς.