“Ομπρέλα” προστασίας των δασών οι στεγασμένες αντιπυρικές ζώνες

Η μεγάλη φωτιά στην κεντρική Εύβοια που κατακαίει για τρίτο συνεχόμενο 24ωρο πυκνό πευκοδάσος, καταφύγιο άγριας ζωής, έχοντας κάνει ήδη στάχτη 35.000 στρέμματα, με συνέπεια μια ανυπολόγιστη οικολογική καταστροφή, εγείρει για πολλοστή φορά σημαντικά ερωτήματα για την πρόληψη, την καταστολή, και την εξέλιξη τέτοιων φαινομένων που μόνο σπάνια δεν πρέπει να θεωρούνται σε ένα μεσογειακό οικοσύστημα όπως το δικό μας.

Ο Δρ. Μιλτιάδης Αθανασίου, Περιβαλλοντολόγος ειδικευμένος στις δασικές πυρκαγιές, κάτοχος τίτλου στην Πρόληψη και Διαχείριση Φυσικών Καταστροφών και εθελοντής Πολιτικής Προστασίας εξηγεί στο News 24/7 πως υπάρχει ανάγκη ψύχραιμου διαλόγου μεταξύ πολιτικών και επιστημόνων προκειμένου η κοινωνία να ενημερωθεί και μακροπρόθεσμα να αποτελέσει μέρος της λύσης του προβλήματος και στήριγμα του κρατικού μηχανισμού τις κρίσιμες ώρες μιας δασικής πυρκαγιάς.

Λάθος να κρατάμε την κοινωνία έξω από το πρόβλημα

“Πρέπει όλοι οι πολιτικοί διακομματικά να κάνουν μια μεγάλη συζήτηση με τους επιστήμονες για το πού θέλουμε να πάμε κοινωνικά. Γίνεται ένα μεγάλο λάθος το τελευταίο διάστημα προσπαθώντας να αποφύγουμε τα δυστυχήματα και να προστατεύσουμε ανθρώπινες ζωές και αυτό είναι να κρατάμε την κοινωνία έξω από το πρόβλημα. Οι συμπολίτες μας πρέπει να ενημερωθούν για το τι είναι αυτό το φαινόμενο, έτσι ώστε να μην πανικοβάλλονται, να μην τους καταβάλει το φαινόμενο αλλά να είναι κάτι που να μπορούν να το διαχειριστούν και να το κατανοήσουν. Έτσι και στις περιπτώσεις που θα χρειαστεί να γίνει από κάπου οργανωμένη απομάκρυνση να μπορεί να γίνει με τη μέγιστη κατά το δυνατόν ασφάλεια” επισημαίνει.

“Είναι λάθος να έχουμε μια κοινωνία τρομοκρατημένη. Ζούμε σε μία μεσογειακή περιοχή, οι παππούδες και οι προ παππούδες μας ξέρανε πολύ καλά να ζούνε με τις φωτιές και εμείς πρέπει να το ξαναθυμηθούμε. Είναι λάθος να πάμε σε μία λογική που να λέει “πήρε φωτιά, να φύγουν όλοι”. Για αυτό χρειάζεται χρόνος, ψυχραιμία και συζήτηση πολιτικής και επιστήμης. Να υπάρξει μια προσπάθεια που να περιλαμβάνει τους πυροσβέστες, τα στελέχη της πολιτικής προστασίας, τις δασικές υπηρεσίες, την επιστημονική κοινότητα, την κοινωνία των πολιτών, τους εθελοντές και να γίνει μια κουβέντα με επιχειρήματα και τεκμηρίωση. Να συνθέσουμε και να πάμε σε μία προσπάθεια που δεν θα δώσει άμεσα αποτελέσματα αλλά μετά τα δύο – τρία πρώτα χρόνια” συμπληρώνει.

Ομπρέλα προστασίας οι στεγασμένες αντιπυρικές ζώνες

Η ενημέρωση και η συμμετοχή των πολιτών απαιτεί χρόνο λοιπόν ωστόσο υπάρχουν μέτρα πρόληψης που πρέπει να λαμβάνονται από την πολιτεία με τον κ.Αθανασίου να περιγράφει τη χρησιμότητα δημιουργίας “στεγασμένων” αντιπυρικών ζωνών που είναι ικανές να μειώσουν την ένταση μιας πυρκαγιάς και να δώσουν την ευκαιρία στις πυροσβεστικές δυνάμεις να την οριοθετήσουν και να τη θέσουν υπό έλεγχο. Στην απάντηση έχει προηγηθεί η παραδοχή πως “μια τέτοια πυρκαγιά μπορεί να υπερπηδήσει και την πιο πλατιά αντιπυρική ζώνη” λύση που εκ πρώτης μοιάζει αυτονόητη σε όσους δεν κατέχουν το αντικείμενο.

“Η συγκεκριμένη φωτιά δημιούργησε ισχυρή κατακόρυφη επαγωγική στήλη, διότι βρήκε μεγάλες ποσότητες βιομάζας και κατά χρονικές περιόδους η καύση κατάφερνε να κερδίσει τον άνεμο και να ορθώσει αυτή τη στήλη καπνού που έφτασε πάρα πολλά χιλιόμετρα ψηλά. Μια τέτοια πυρκαγιά δεν πλησιάζεται ούτε από επίγειες, ούτε από εναέριες δυνάμεις. Αυτό μας δείχνει το πόσο σημαντικό είναι να έχουμε περιοχές που δεν θα είναι τελείως αποψιλωμένες με την μορφή αντιπυρικών ζωνών αλλά περιοχές που να διαχειρίζονται έτσι ώστε η πυρκαγιά να βρίσκει όλο και λιγότερη “τροφή” , να αδυνατίζει σταδιακά και να χτυπιέται παράλληλα από τις πυροσβεστικές δυνάμεις. Αυτές οι περιοχές είναι οι λεγόμενες στεγασμένες ζώνες. Είναι περιοχές με αραιωμένη επιφανειακή βλάστηση, και αρκετά αποκλαδωμένα δέντρα σε αρκετά μεγάλο ύψος. Μεγάλο ρόλο παίζουν επίσης οι καθαρισμένες καλλιέργειες, το αγροτοδασικό κομμάτι διεπαφής των καλλιεργειών και των δασικών εκτάσεων να είναι καθαρισμένο από χόρτα, διότι αυτό δίνει την ευκαιρία στις πυροσβεστικές δυνάμεις να γλιτώνουν εκείνη την ώρα περιττές ενέργειες και να είναι ασφαλείς” εξηγεί.

Ξοδεύουμε υπερβολικά χρήματα στα εναέρια μέσα

Πέραν αυτών των μέτρων ο έμπειρος δασολόγος Ελευθέριος Σταματόπουλος που γνωρίζει καλά τη συγκεκριμένη περιοχή αφού αναφέρει και εκείνος την ανάγκη διαχείρισης του δάσους με την απομάκρυνση υπολειμμάτων καύσιμης ύλης υπογραμμίζει την αξία της έγκαιρης επέμβασης.

“Ο γρήγορος εντοπισμός της πυρκαγιάς είναι κομβικός. Πρέπει να υπάρχουν στελεχωμένα πυροφυλάκια τα οποία θα λειτουργούν σε αυτές τις περιοχές υψηλού κινδύνου και με τον πρώτο καπνό η δύναμη του πυροφυλακείου να μπορεί να κάνει και την πρώτη προσβολή της πυρκαγιάς μέχρι να γίνει επέμβαση της Πυροσβεστικής. Αυτή η πρώτη πλήξη θα αποδυναμώσει την πυρκαγιά και δεν θα τις επιτρέψει να πάρει διαστάσεις” μας λέει.

“Ξοδεύουμε ένα δισ. ευρώ για τα εναέρια μέσα κάθε χρόνο. Αυτό δεν μπορεί να συνεχίζεται. Πρέπει να δώσουμε χρήματα στη διαχείριση του δάσους. Έτσι θα γλιτώσουμε σημαντικούς πόρους και θα έχουμε καλύτερα αποτελέσματα. Χρειάζεται φορέας δασοπροστασίας που θα έχει την ευθύνη της διαχείρισης.

Δεν μπορούμε να αλλάξουμε το είδος της βλάστησης

Μια ακόμη συζήτηση που επανήλθε μετά την φωτιά της Εύβοιας είναι το κατά πόσο μπορούμε με την διαδικασία της αναδάσωσης να αλλάξουμε το είδος της βλάστησης και να ξεφύγουμε από την “εύφλεκτη” Χαλέπιο Πεύκη.

“Ορισμένα είδη πεύκης με φυσική νομοτέλεια θα καούν κάποια στιγμή και ευνοούνται και μετά στην αναδάσωση, με την αναγέννηση από το κάψιμό τους, μιλάμε για αυτοφυή δέντρα. Υπάρχει ένας προβληματισμός που αρχίζει σιγά σιγά να εδραιώνεται μέσα στην επιστημονική κοινότητα, ότι τελικά σε όλα τα δάση μας αυτά, με ό,τι δυσκολίες έχει το εγχείρημα, θα πρέπει να πάμε σε μια μείξη αυτών των δασών, που έχει να κάνει και με την εισαγωγή πλατυφύλλων, που δεν είναι τόσο πυρόφιλα είδη, αλλά αντιστέκονται στη φωτιά, την περιορίζουν και διευκολύνουν την πρόληψη», δήλωσε χθες μιλώντας στον ραδιοφωνικό σταθμό του Αθηναϊκού-Μακεδονικού Πρακτορείου Ειδήσεων ο δασολόγος και δασάρχης Κιλκίς Γιώργος Βούρτσας.

“Είτε βάλουμε είτε δεν βάλουμε άλλα είδη δεν πρόκειται να ευδοκιμήσουν. Θα επικρατήσει στο τέλος η χαλέπιος πεύκη. Προφανώς τα μεικτά δάση είναι καλύτερα, αλλά η άποψη ότι εμείς μπορούμε έτσι απλά να τα δημιουργήσουμε είναι παρωχημένη. Τη δεκαετία του ’60 έγινε ένα πρόγραμμα από τη δασική υπηρεσία και είχε βάλει ξενικά δέντρα. Ναι μεν εξελίχθηκαν αλλά δεν άντεξαν στις καιρικές συνθήκες . Δεν μπορούν λοιπόν να επιβιώσουν σε βάθος χρόνου. Θα μπορούσαμε ενδεχομένως στο συγκεκριμένο δάσος να βάλουμε χαρουπιά η οποία όμως αναπτύσσεται πολύ αργά και τρώγεται και από τα ζώα. Άρα αυτή η ενέργεια δεν αποτελεί λύση. Λύση είναι η διαχείριση” απαντά ο κ. Σταματόπουλος.

“Όπου υπάρχουν δρυοδάση η δασοπυρόσβεση διευκολύνεται. Αυτό δεν σημαίνει ότι μπορούμε να πάμε και να αλλάξουμε τη βλάστηση. Δεν είναι τυχαίο που η πεύκη έχει επικρατήσει. Και να θέλαμε να επέμβουμε δεν μπορούμε να το κάνουμε και μάλιστα σε τέτοια έκταση” συμφωνεί και ο κ. Αθανασίου καταλήγοντας πως ο χρόνος ανάκαμψης του συγκεκριμένου δάσους στην κεντρική Εύβοια υπολογίζεται στις δύο δεκαετίες.