Πόρισμα για Μάτι: Οι σοκαριστικοί διάλογοι ΕΛΑΣ – Πυροσβεστικής – Λιμενικού που οδήγησαν στον εγκλωβισμό

Χωρίς ενιαία πληροφόρηση, με μία τραγική έλλειψη συντονισμού, αλλά και άγνοια για το πού βρισκόταν ανά πάσα στιγμή η φωτιά που κατέκαψε την Ανατολική Αττική αφήνοντας πίσω της 100 νεκρούς, ήταν τα Κέντρα Ελέγχου. Οι συνομιλίες μεταξύ αξιωματικών, όπως καταγράφονται στην εισαγγελική διάταξη για τις ενδεχόμενες ποινικές ευθύνες της «μαύρης» 23ης Ιουλίου, καταδεικνύουν τις σοβαρές αδυναμίες του κρατικού μηχανισμού.

Στελέχη που αναρωτιούνται αν η φωτιά της Νέας Μάκρης ήταν η ίδια με εκείνη του Νταού Πεντέλης, άλλα που πέντε λεπτά αφού η πυρκαγιά είχε περάσει τη Λ. Μαραθώνος, δεν είχαν ενημερωθεί σχετικά με τις εξελίξεις, καθυστερήσεις που φτάνουν και τα 45 λεπτά, αναφορικά με τη διαβίβαση αιτημάτων για βοήθεια, περιγράφονται στο πολυσέλιδο έγγραφο.

Σύμφωνα με τους εισαγγελικούς λειτουργούς, Νικ. Φιστόπουλο και Κ. Σπυρόπουλο, «διαπιστώθηκε πλήρης έλλειψη συνεννόησης, συνεργασίας, κοινής αντίληψης και ενημέρωσης, μεταξύ των Αξιωματικών του Συντονιστικού Επιχειρησιακό Κέντρου Υπηρεσιών Πυροσβεστικού Σώματος (ΣΕΚΥΠΣ) για την πυρκαγιά και για την εικόνα αυτής». Όπως υπογραμμίζουν, «η δυσλειτουργία αποτέλεσε και τον βασικό λόγο μεταξύ πολλών άλλων που συντελέστηκε ο εγκλωβισμός των κατοίκων στην περιοχή με τις συνακόλουθες συνέπειες». Συγκεριμένα, όπως αναφέρεται, όσες πληροφορίες, γεγονότα και ενέργειες σε διάφορα χρονικά σημεία, γνωστοποιούνταν με διάφορους τρόπους στα υπηρεσιακά όργανα του ίδιου κέντρου, δεν γνωστοποιούνταν στους λοιπούς, δηλαδή δεν υπήρχε ενιαία εικόνα και πληροφόρηση μεταξύ των τριών τηλεφωνητών, των εκφωνητών, του αξιωματικού επιχειρήσεων και των δύο αξιωματικών υπηρεσίας καθώς και της διοίκησης του ΕΣΚΕ/199 ΣΕΚΥΠΣ. Ενδεικτικό παράδειγμα αποτελεί η συνομιλία μεταξύ διοικητή από το Ενιαίο Συντονιστικό Κέντρο Επιχειρήσεων (ΕΣΚΕ) και αξιωματικών του 199-ΣΕΚΥΠΣ: «να σε ρωτήσω κάτι, η Νέα Μάκρη η φωτιά της Νέας Μάκρης είναι η φωτιά του Νταού;», για να λάβει την απάντηση: «Δεν ξέρω, η φωτιά της Νέας Μάκρης είναι η φωτιά της Νέας Μάκρης;».

Αυτό συνέβαινε -κατά τη διάταξη- σε μεγαλύτερο βαθμό μεταξύ των τεσσάρων Επιχειρησιακών Κέντρων που λειτουργούσαν στο ΕΣΚΕ και συντόνιζαν το δασοπυροσβεστικό μηχανισμό στην ίδια πυρκαγιά και πιο συγκεκριμένα μεταξύ του ΕΣΚΕ, του 199/ΣΕΚΥΠΣ, του Συντονιστικού Κέντρου Δεσοπυρόσβεσης (ΣΚΕΔ), του Κέντρου Επιχειρήσεων Πολιτικής Προστασίας (ΚΕΠΠ), ενώ σε αρκετές περιπτώσεις φαίνεται να υπήρξε σύγκρουση – επικάλυψη αρμοδιοτήτων. Στο έγγραφο περιλαμβάνεται ως ενδεικτικό παράδειγμα η συνομιλία μεταξύ του εκπροσώπου του ΓΕΕΘΑ στο ΚΕΠΠ και του αξιωματικού υπηρεσίας του 199/ΣΕΚΥΠΣ:

Εκπρόσωπος ΓΕΕΘΑ: «Εεε με ρωτάν απ’το ΓΕΕΘΑ ο επιτελάρχης εεεε, για τη φωτιά στο Νταού Πεντέλης, αν αυτή η φωτιά πλησιάζει στο Ζούμπερι εκείνες τις περιοχές τα όρια του γιατί υπάρχουν κατασκηνώσεις παιδικές… Το ξέρω έχουν δώσει -εννοείται εκκένωση- της αεροπορίας αλλά θέλει να μάθει αν πλησιάζει Ζούμπερι».

Αξιωματικός Υπηρεσίας: «Ωραία εντάξει θα το κοιτάξω να δούμε που έχει φτάσει, νταξει; Και θα σας πούμε ΟΚ».

Καθυστέρηση 45 λεπτών

Σύμφωνα με τους εισαγγελείς, η λειτουργία του Ενιαίου Συντονιστικού Κέντρου Επιχειρήσεων (ΕΣΚΕ) είχε επιπτώσεις και στην επικοινωνία, συνεργασία και συνεννόηση μεταξύ των Συντονιστικών Επιχειρησιακών Κέντρων του Πυροσβεστικού Σώματος και της ΕΛΑΣ. Για την αδυναμία συνεργασίας αναφέρεται ως περιστατικό η μεταφορά του αιτήματος της Πυροσβεστικής προς την ΕΛΑΣ για τον αποκλεισμό των δρόμων πρόσβασης στο Νταού Πεντέλης, κατά το οποίο «δεν γνώριζαν σε ποιο σημείο να αποκλειστούν οι δρόμοι (προσβάσεις) προς Νταού Πεντέλης», καθώς επίσης «δεν είχε ενημέρωση η Άμεση Δράση πού είναι η πυρκαγιά».

Σε άλλη περίπτωση η Άμεση Δράση ζητά από το «199» στις 18:35μμ να πάει σε συμβάν στο Νέο Βουτζά οπού υπάρχει εγκλωβισμένο άτομο, καθώς και σε συμβάν στο Μάτι, γιατί η Αστυνομία δεν μπορεί να προσεγγίσει λόγω πυρκαγιάς και από τη συνομιλία αποκαλύπτεται ότι την ώρα που η πυρκαγιά είχε περάσει τη Λεωφ. Μαραθώνος προς το Μάτι στις 18:30 περίπου, ο τηλεφωνητής του 199 σε σχετική ερώτηση της Άμεσης Δράσης αν η πυρκαγιά είχε περάσει τη λεωφόρο, απάντησε: «Δεν ξέρω ακριβώς πού βρίσκεται η φωτιά αυτή τη στιγμή για να σας πληροφορήσω περισσότερο».

Έλλειψη συνεργασίας και συνεννόησης διαπιστώνεται και μεταξύ Πυροσβεστικής – ΚΕΠΠ – Αστυνομίας και Λιμενικού Σώματος. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η περίπτωση των διαμένοντων στο ξενοδοχείο «Ραμάντα» στο Μάτι οπού υπήρχαν εγκαυματίες και μικρά παιδιά. Εκεί ζητείται στις 19:28 -με 45 λεπτά καθυστέρηση- βοήθεια από τις αρχές για τη διάσωσή τους, καθώς και τη μεταφορά των εγκαυματιών στο νοσοκομείο, αφού η πυρκαγιά στο εξωτερικό πάρκινγκ του ξενοδοχείου είχε φτάσει από τις 18:43.