Προβληματίζει ο εστιακός μηχανισμός του σεισμού στη Χαλκιδική

Η Χαλκιδική -και όχι μόνο- έζησε την εμπειρία σεισμού 5.2, με το επίκεντρο να εντοπίζεται 12 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά των Νέων Μουδανιών Χαλκιδικής και το εστιακό βάθος στα 15.9 χιλιόμετρα.

Ένα από τα πρώτα πράγματα που είπαν οι ειδικοί ήταν πως στο ιστορικό της συγκεκριμένης περιοχής δεν υπάρχει υψηλή σεισμικότητα -ισχυρή δόνηση-, εν αντιθέσει με πιο βόρεια και πιο νότια.

Επίσης, το ρήγμα είναι άγνωστο και ως εκ τούτου θα προστεθεί στη Βάση Δεδομένων Ενεργών Ρηγμάτων που εκπονείται τα τελευταία χρόνια -και είναι σε εξέλιξη.

Μολονότι χρειάζεται να περάσουν τουλάχιστον 24 ώρες για να μπορούν να μιλήσουν με μεγαλύτερη ακρίβεια οι καθ’ ύλην αρμόδιοι, το NEWS 24/7 ζήτησε από τον Δρ Χαράλαμπο Κράνη, Διευθυντή του Εργαστηρίου Μελέτης και Διαχείρισης Φυσικών Καταστροφών στο ΕΚΠΑ να πει τι δείχνουν τα πρώτα στοιχεία.

«Μιλάμε για έναν σεισμό που έχει εκδηλωθεί στον υποθαλάσσιο χώρο της χερσονήσου των Μουδανιών. Μάλλον πρόκειται για ρήγμα που βρίσκεται στη θάλασσα -πάρα πολύ κοντά στην ακτή- και από ό,τι φαίνεται αυτό είναι το δυναμικό της στενής περιοχής. Δεν μιλάμε για σεισμούς που μπορεί να είναι μεγαλύτεροι από ό,τι έχουμε δει έως τώρα.

Θα με εξέπληττε προσωπικά αν είχαμε έναν πολύ μεγαλύτερο σεισμό από αυτούς που είδαμε. Δεν μπορώ να το αποκλείσω, αλλά δεν είναι σωστό να είμαστε και ήξεις αφήξεις».

Εξήγησε ότι η πιο κλισέ φράση του κλάδου («το φαινόμενο μελετάται») αποτυπώνει την πραγματικότητα, καθώς «για να ξέρουμε κάτι πάνω σε ένα σεισμικό φαινόμενο, πρέπει να περάσει ένα μεγάλο χρονικό διάστημα, αρκετοί μήνες για να έχει μελετηθεί επαρκώς.

Είναι σαν να θέλουμε να κάνουμε σε κάποιον ασθενή διάγνωση, έχοντας στα χέρια μας μόνο μια ακτινογραφία, χωρίς ενδελεχή μακροσκοπική εξέταση, ή περαιτέρω διαγνωστικές εξετάσεις. Κατ’ αντιπαραβολή με ένα ιατρικό περιστατικό, θα χρειαστούν αιματολογικές εξετάσεις, αξονικές, μαγνητικές τομογραφίες, κλ.π. προκειμένου να μπορέσουμε να δούμε ποιο είναι το αίτιο. Άρα θέλει ακόμα δουλειά για να ξέρουμε τι γίνεται».

Διευκρίνισε και ότι ««ένα μεγάλο μέρος της σεισμικής δραστηριότητας εκδηλώνεται υποθαλάσσια, παρ’ όλα αυτά είναι πάρα πολλά τα υποθαλάσσια κομμάτια της Ελλάδας, τα οποία δεν γνωρίζουμε επαρκώς ακόμα».

Τι μπορούμε να πούμε για το «αύριο» του σεισμού στη Χαλκιδική, σε πρώτη φάση

«Η αλήθεια είναι ότι ουδείς μπορεί να μιλήσει αμέσως έπειτα από ένα σεισμό για όσα θα ακολουθήσουν. Κάποιος ωστόσο, που έχει την κατάλληλη εμπειρία και επαρκή δεδομένα στα χέρια του, μπορεί να ξέρει και να πει πως σε αυτήν την περιοχή, το δυναμικό της είναι σχετικά αυτό, δηλαδή της τάξης των 5 με 5.5.

Πρέπει να είναι ένα ρήγμα, μία δομή η οποία έχει μία σχετικά μέτρια δυναμικότητα, μία περιοχή η οποία πιθανότατα να μην μπορεί να δώσει πολύ μεγαλύτερο σεισμό από αυτό που έχει δώσει έως τώρα -δεν έχουμε κάποια κάποια εικόνα τέτοια.

Είμαστε ήδη στο δεύτερο 24ωρο οπότε εκτιμούμε πως μάλλον μιλάμε για τον κύριο σεισμό στην προκειμένη περίπτωση. Αυτή φαίνεται να είναι μια πρώτη εκτίμηση, αλλά πρέπει να εκδηλωθεί ολόκληρη η μετασεισμική ακολουθία για να δούμε τι γίνεται».

Πόσοι μετασεισμοί έχουν γίνει μετά το 5.3;

«Ξεκίνησαν από τις 17.05 της Κυριακής και έως τώρα (9 το πρωί της Δευτέρας) είναι περισσότεροι από 50, της τάξεως του 2 και 3. Ο κυριότερος μεγάλος ήταν στο 4».

ΟΙ ΣΜΗΝΟΣΕΙΡΕΣ ΤΗΣ ΕΥΒΟΙΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ

Συνήθως οι μετασεισμοί έχουν διάρκεια ημερών έως και μηνών. Τι να περιμένουμε για αυτόν στη Χαλκιδική;

«Πολλές περιοχές, ακόμα και αυτές με χαμηλή έως μέτρια σεισμικότητα παρουσιάζουν το εξής φαινόμενο: έχουμε κάποιους σεισμούς της τάξεως των 5 και 5.5 και μια μετασεισμική ακολουθία που μπορεί να διαρκέσει και αρκετούς μήνες.

Οι μετασεισμοί δεν είναι μεγαλύτεροι του κύριου σεισμού και για αυτό έχουν κι αυτό το όνομα. Αλλιώς θα λεγόταν κύριος σεισμός.

Αν μιλάμε για κανονική εξέλιξη μετασεισμικής ακολουθίας, την οποία οι συνάδελφοι σεισμολόγοι την παρακολουθούν συνέχεια, θα το γνωρίζουμε μετά από αρκετά εικοσιτετράωρα ακόμα.

Υπάρχουν περιοχές όπως αυτή στην οποία πράγματι με σεισμική ακολουθία μπορεί να κρατήσει αρκετούς μήνες με μικρούς σεισμούς. Εάν δεν υπάρχει κάποιος πολύ μεγάλος σεισμός που να ξεχωρίζει από τους υπόλοιπους -σαν κύριος σεισμός- και υπάρχει μια συστάδα πολλών σεισμών, μικρών γενικότερα που διαρκούν για αρκετό καιρό, μιλάμε για σμηνοσειρές (Swarm earthquakes).

Είναι σμήνη σεισμών, που μπορούν να διαρκέσουν για πάρα πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα.

Έχουμε ήδη κάποιες σχετικές περιπτώσεις που διερευνώνται. Η κεντρική Ελλάδα έχει κάποιες σμηνοσειρές που εξελίσσονται με μικρότερα μεγέθη της τάξης του 3 και 4.

Η Εύβοια, λίγο νοτιότερο, παρουσιάζει κάποιες σεισμικές ακολουθίες από το 2022, τις οποίες εξετάζουμε αυτή τη στιγμή διότι είναι αρκετοί μικροί ως μέτριοι σεισμοί που είναι λίγο προβληματικά, αναφορικά με το γενεσιουργό τους αίτιο».

ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΖΕΙ Ο ΕΣΤΙΑΚΟΣ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΣΕΙΣΜΟΥ

Στον έλεγχο που έκανε ο Δρ Κράνης την ώρα της επικοινωνίας μας, είδε πως υπήρχε μια νέα εκδήλωση «δυτικά των Μουδανιών στον θαλάσσιο χώρο, πολύ λίγα χιλιόμετρα δυτικά της Χερσονήσου της Κασσάνδρας, με τη συντριπτική πλειονότητα των επικέντρων να βρίσκονται στη θάλασσα.

Αυτό που με προβληματίζει προσωπικά, αλλά φαντάζομαι και τους συναδέλφους που το κοιτάνε είναι αυτό που λέμε ο εστιακός μηχανισμός του σεισμού.

Όταν αναλύουμε έναν σεισμό, δεν μας ενδιαφέρει μόνο η γεωγραφική θέση του βάθους και το μέγεθος. Μας ενδιαφέρει και ο μηχανισμός του. Είναι ουσιαστικά μία ανάλυση που γίνεται από τα σεισμικά δεδομένα, για να δούμε ποιο είναι το πιθανό ρήγμα που έχει δώσει το σεισμό.

Αυτή τη στιγμή η καλύτερη επίλυση του μηχανισμού που βλέπω μπροστά μου είναι ένα ρήγμα, πιθανότατα υποθαλάσσιο, το οποίο έχει διεύθυνση περίπου Βόρειοδυτικά-Νοτιοανατολικά και είναι παράλληλο περίπου προς την ακτογραμμή της χερσονήσου». 

Για τα υπόλοιπα, θα χρειαστεί να ερευνήσει περαιτέρω.