Σαντορίνη: Υπαρξιακή απειλή η δόμηση για το νησί, λέει ο δήμαρχος

Αν ένα νησί βρέθηκε το φετινό καλοκαίρι στο επίκεντρο -εκτός από τη “φανταστική” Ψίμυθο– αυτό ήταν η Σαντορίνη, η οποία για ακόμη μια χρονιά βρέθηκε αντιμέτωπη με το φαινόμενο του υπερτουρισμού, καθώς δεκάδες χιλιάδες ήταν οι επισκέπτες που αποβιβάζονταν καθημερινά στο νησί κατά τη διάρκεια των καλοκαιρινών μηνών.

Το πρόβλημα ήταν τόσο μεγάλο που την “πλήρωσαν” οι ντόπιοι, με τον πρόεδρο κοινότητας Θήρας να τους καλεί να περιορίσουν τις μετακινήσεις τους λόγω της άφιξης κρουαζιερόπλοιων, προκαλώντας μαζικές αντιδράσεις. Οι ντόπιοι μάλιστα είχαν διαμαρτυρηθεί έντονα, υποστηρίζοντας πως δεν είναι δυνατόν οι μόνιμοι κάτοικοι να προσαρμόζουν τη ζωή τους και την καθημερινότητά τους στα γούστα και τις ανάγκες των τουριστών.

Στον απόηχο της απόβασης εκατομμυρίων τουριστών στην Instagrammable Σαντορίνη, ο δήμαρχος του νησιού Νίκος Ζώρζος πρότεινε ανώτατο όριο στους επιβάτες κρουαζιερόπλοιων, έως 8.000 την ημέρα. Είναι μια κίνηση που υποστηρίζεται από τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη, ο οποίος δήλωσε στο Bloomberg ότι το μέτρο έχει οριστεί για το επόμενο έτος, 2025.

Ο ίδιος σήμερα, προειδοποιεί πως αν δεν αναχαιτιστεί άμεσα η ανεξέλεγκτη ανάπτυξη, που αποτελεί την πιο απτή συνέπεια του υπερτουρισμού, το νησί δεν θα μπορέσει να “σωθεί”.

Με περισσότερους από 3,4 εκατομμύρια τουρίστες να αναμένεται να επισκεφτούν το κυκλαδίτικο hotspot φέτος, ο Νίκος Ζώρζος ζήτησε να ληφθούν επείγοντα μέτρα για να σταματήσει η οικοδομική έξαρση που κινδυνεύει να ωθήσει την καταστροφή του νησιού.

“Ζούμε σε έναν χώρο με μόλις 25.000 ανθρώπους και δεν χρειαζόμαστε άλλα ξενοδοχεία ή άλλα ενοικιαζόμενα δωμάτια”, δήλωσε στον Guardian. “Αν καταστρέψεις το τοπίο, ένα τόσο πλούσιο όσο το δικό μας, καταστρέφεις τον ίδιο τον λόγο για τον οποίο οι άνθρωποι έρχονται εδώ”.

Η οικοδομική έκρηξη σχετίζεται άμεσα με τον αριθμό ρεκόρ επισκεπτών σε ένα νησί που είχε ήδη φτάσει σε σημείο κορεσμού πριν από την πανδημία του κορονοϊού, σύμφωνα με τον δήμαρχο, ο οποίος είναι από τους πρώτους αξιωματούχους της τοπικής αυτοδιοίκησης στην Ελλάδα που μιλούν δημόσια για τους κινδύνους που βλέπει ως κινδύνους του υπερτουρισμού.

Όπως αναφέρεται σε εκτενές άρθρο του Guardian, περίπου το ένα πέμπτο του νησιού του νότιου Αιγαίου έχει ήδη τσιμεντοστρωθεί. Αλλά προς απογοήτευση των οικολόγων, οι αρχές της Αθήνας ενέκριναν ακόμη περισσότερες οικοδομικές άδειες μεταξύ 2018 και 2022, επιτρέποντας την κατασκευή σε επιπλέον 449.579 τετραγωνικά μέτρα εδάφους – περίπου το 2% της συνολικής έκτασης των 76 τετραγωνικών χιλιομέτρων (30 τετραγωνικά μίλια).

Ξενοδοχειακές αλυσίδες ξένης ιδιοκτησίας και “στρατηγικοί” επενδυτές στον τουρισμό έχουν ηγηθεί των αιτήσεων για τις άδειες – πολλές από αυτές εκτός οργανωμένων ζωνών – οι οποίες θα περιλαμβάνουν πολυτελή καταλύματα που θα αποφέρουν χιλιάδες ευρώ ανά άτομο ανά διανυκτέρευση, αναμένοντας εύπορους τουρίστες από την Ινδία και την Κίνα τα επόμενα χρόνια.

Μέχρι το 2028 η Ελλάδα ελπίζει να προσελκύσει σχεδόν 40 εκατομμύρια τουρίστες σε εθνικό επίπεδο – 5,5 εκατομμύρια περισσότερους από φέτος και σχεδόν τετραπλάσιους του συνολικού πληθυσμού της.

Για τον δήμαρχο της Σαντορίνης, η προοπτική της περαιτέρω ανάπτυξης αποτελεί εξίσου υπαρξιακή απειλή με την κλιματική κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Η Σαντορίνη μπορεί να κινήθηκε γρήγορα για τη δημιουργία μονάδων αφαλάτωσης, αλλά μετά από χρόνια βροχοπτώσεων κάτω του μέσου όρου σε μια χώρα που βρίσκεται στην πρώτη γραμμή της παγκόσμιας θέρμανσης, ανησυχεί για τις πιέσεις που ασκούνται στους υδάτινους πόρους και τις υποδομές.

“Το περιβάλλον είναι το σπίτι μας και καταστρέφοντάς το βλάπτουμε τους εαυτούς μας”, είπε στον Guardian ο κ. Ζώρζος. “Πρέπει να γνωρίζουμε από το παρελθόν: κανένας αρχαίος πολιτισμός που σεβόταν την ομορφιά δεν παρακμάζει”.

 

“Ο μαζικός τουρισμός απογειώθηκε πραγματικά τη δεκαετία του 1990 και τότε ήταν που άρχισαν να παρατηρούνται αλλαγές”, είπε στη συνέχεια.

Η Σαντορίνη δεν είναι η μόνη που αντιμετωπίζει προκλήσεις λόγω της δημοτικότητάς της. Άλλα νησιά του Αιγαίου, που μέχρι τώρα βρίσκονταν “εκτός πλάνου”, έχουν επίσης έρθει αντιμέτωπα με την ασταμάτητη δύναμη του τουρισμού.

Όμως πια οι κάτοικοι των δημοφιλών νησιών αντιδρούν. Πέρυσι διοργανώθηκαν διαμαρτυρίες κατά των επιχειρήσεων που κατέλαβαν τις παραλίες με ξαπλώστρες και ομπρέλες, ενώ ομάδες προστασίας της φύσης προειδοποιούν ότι τα νησιά βρίσκονται σε σημείο καμπής από το οποίο μπορεί να μην υπάρχει επιστροφή, εάν δεν περιοριστεί η ανάπτυξη που απειλεί τα εύθραυστα οικοσυστήματά τους.

Φέτος το καλοκαίρι 17.000 παραθεριστές διέσχιζαν καθημερινά τα στενά σοκάκια των Φηρών. “Υπήρξαν στιγμές που η πίεση ήταν αφόρητη”, δήλωσε ο κ. Ζώρζος, μιλώντας για περιπτώσεις που στο νησί έφτασαν ταυτόχρονα πέντε κρουαζιερόπλοια. “Παντού συνωστισμός με ανθρώπους που δεν έχουν χρόνο να σταματήσουν, δεν έχουν χρόνο να απολαύσουν, που στην πραγματικότητα είναι γεμάτοι άγχος, επειδή είναι τόσο βιαστικοί”.

Παρά τη νέα φρενήρη σεζόν που αναμένεται, ο δήμαρχος εξακολουθεί να είναι αισιόδοξος. “Μπορεί να εξακολουθώ να αισθάνομαι σαν τον Σίσυφο“, είπε, “αλλά οι συμπεριφορές έχουν αλλάξει. Πριν, οι άνθρωποι πίστευαν ότι ήταν λάθος μου να είμαι τόσο επικριτικός. Τώρα, με σταματούν στο δρόμο για να μου πουν πόσο δίκιο είχα. Δεν θέλουμε να γίνουμε σαν τη Βενετία ή τη Βαρκελώνη. Ξέρουμε ότι δεν μπορεί να συνεχιστεί έτσι”.