Τέμπη, ένα έγκλημα χωρίς διερεύνηση: “Είμαστε ο περίγελος της Ευρώπης”

Λίγες ημέρες πριν συμπληρωθεί ένας χρόνος από το έγκλημα στα Τέμπη, όλα τα στοιχεία που έχουν συγκεντρωθεί από την Επιτροπή Διερεύνησης Ανεξάρτητων Πραγματογνωμόνων Οικογενειών, των οικογενειών των 57 ανθρώπων που έχασαν τη ζωή τους στο τραγικό δυστύχημα, δείχνουν πως αυτό θα μπορούσε να αποφευχθεί, αν λειτουργούσαν έστω κάποια από τα επίμαχα συστήματα, όπως η φωτοσήμανση.

Αυτό ήταν ένα από τα κομβικά συμπεράσματα στο οποίο κατέληξε η Ε.Δ.Α.Π.Ο, και επανέλαβε κατά την παρουσίαση των ευρημάτων της υπόθεσης σήμερα, Δευτέρα (26/02) στην Ε.Σ.Η.Ε.Α., λίγο μετά την παρέμβαση της εισαγγελέως του Αρείου Πάγου Γεωργία Αδειλίνη, η οποία ζήτησε τη διερεύνηση των καταγγελιών θυμάτων, συγγενών τους και ΜΜΕ για συγκάλυψη των πραγματικών ευθυνών στο πολύνεκρο σιδηροδρομικό δυστύχημα.

Μεταξύ άλλων συγκλονιστικών ευρημάτων για τον τρόπο που λειτουργούσε – και συνεχίζει να λειτουργεί – ο σιδηρόδρομος, η Ε.Δ.Α.Π.Ο σημείωσε ότι το δυστύχημα δεν θα είχε συμβεί, στην περίπτωση που λειτουργούσε η φωτοσήμανση. Χαρακτήρισε μάλιστα “αδιανόητο” ότι και οι τέσσερις μηχανοδηγοί θα έβλεπαν ότι το φανάρι από πράσινο γίνεται κόκκινο, θα το αγνοούσαν και θα άφηναν το τρένο να περάσει.

Από κει και πέρα, όπως ανέφερε η Ε.Δ.Α.Π.Ο, έρχεται το ΕTCS, το αυτόματο σύστημα που θα τους πατήσει αυτόματα φρένο για να τους φρενάρει ακόμα και αν δεν το δουν. Αλλά όπως υποστήριξαν, όταν μιλάμε για τέσσερις μηχανοδηγούς, θεωρείται αδιανόητο να έχει γίνει τέτοιου επιπέδου ανθρώπινο λάθος. Μάλιστα, για την κατάσταση που επικρατεί στον σιδηρόδρομο, την περιέγραψαν ως “άκουσες, άκουσα, δεν πειράζει”.

Για τα άτομα που κατάφεραν να διασωθούν από συνεπιβάτες τους, ο αντιπλοίαρχος Πάρις Καλαβρυτινός και ο αντιπλοίαρχος Δημήτρης Κατσαούνης ήταν τα πρόσωπα που αναφέρθηκαν ως εκείνοι που, καθώς δεν πήγαν προς τα λεωφορεία και έμειναν πίσω για να βοηθήσουν, βρήκαν έναν άνθρωπο στην άκρη της φωτιάς να καίγεται και τον τράβηξαν, με αποτέλεσμα να είναι ο μόνος που έχει σωθεί από δύο συνεπιβάτες του.

Σε κλίμα μεγάλης συγκίνησης μίλησαν και οι συγγενείς των θυμάτων, περιγράφοντας τον διπλό τους πόνο με τους χειρισμούς της υπόθεσης, μετά την απώλεια των αγαπημένων τους ανθρώπων. Ο Αντώνης Ψαρόπουλος, μπαμπάς της 20χρονης Μάρθης, περιέγραψε την απελπισία και την προσπάθειά του να εκλογικεύσει τα συναισθήματα και την οργή του, ώστε να μπορέσει να προσφέρει με τις δικές του δυνάμεις στην όσο το δυνατόν καλύτερη, ενδελεχέστερη διερεύνηση του συγκεκριμένου συμβάντος, το οποίο -όπως ανέφερε χαρακτηριστικά: “Το έχω πει ξανά ότι είναι έγκλημα και ως τέτοιο θα έπρεπε να έχει προσεγγιστεί εξ αρχής”.

“Θα ήθελα λοιπόν σήμερα να καταθέσω ότι μέχρι στιγμής έχω αντλήσει από τη δικογραφία και έχω αντιληφθεί από όλη την ανάκριση οποία έχει σχεδόν διαρκέσει ένα έτος.

Από τα μέχρι στιγμής στοιχεία της δικογραφίας αντιλαμβάνεται κανείς ότι πράγματι, ελάχιστα πράγματα λειτούργησαν στον ΟΣΕ και την Hellenic Train όταν έγινε το δυστύχημα. Και αναφέρομαι κυρίως σε ζητήματα ασφαλούς κυκλοφορίας στο δίκτυο” είπε αρχικά και εξήγησε: “Για μια ασφαλή κυκλοφορία στο σιδηροδρομικό δίκτυο πρέπει να συντρέχουν πολλοί παράγοντες, σε πλήρη και ορθή λειτουργία. Πράγμα που δεν συνέβαινε, ούτε συμβαίνει ακόμα στον σιδηρόδρομο“.

Στη συνέχεια, ο κ. Ψαρόπουλος είπε: “Ο ανθρώπινος παράγοντας που προβλήθηκε κυρίως από το κυβερνών κόμμα και ακούστηκε κατ’ επανάληψη στην Εξεταστική επιτροπή στη Βουλή, είναι ένας κρίκος μιας αλυσίδας ασφαλούς κυκλοφορίας. Άλλοι κρίκοι στην αλυσίδα αυτή είναι τα συστήματα ελέγχου της κυκλοφορίας των τρένων, είτε εκ του σύνεγγυς, είτε εξ αποστάσεως. Τα συστήματα επικοινωνίας των σταθμών και των τρένων, τα συστήματα φωτοσήμανσης ή σηματοδότησης του δικτύου, οι προδιαγραφές των βαγονιών που μεταφέρουν επιβάτες. Στον κρίκο του ανθρώπινου παράγοντα σαφώς υπεισέρχεται η επιλογή, η εκπαίδευση των σταθμαρχών και των μηχανοδηγών και βαραίνουν τόσο τον ΟΣΕ όσο και την Hellenic Train πρωτογενώς, αλλά και την ΡΑΣ, που ασκεί τον καταλυτικό έλεγχο και πιστοποιεί αυτούς τους ανθρώπους. Όλοι οι ανωτέρω φορείς υπάγονται και ελέγχονται από το υπουργείο Μεταφορών και Υποδομών μέσω των Διευθύνσεων, δηλαδή η Διεύθυνση Σιδηροδρομικών Μεταφορών και η Διεύθυνση Συγκοινωνιακών Υποδομών που είναι επιφορτισμένες με την γενική εποπτεία των ενεργειών των εμπλεκομένων φορέων.” “Αυτό δεν το λέω εγώ, το λέει και το περιγράφει το ίδιο το νομικό πλαίσιο που ισχύει και εφαρμόζεται. Και θα θελα να θυμηθείτε αυτές τις δύο διευθύνσεις” πρόσθεσε ο κ. Ψαρόπουλος και συνέχισε:

“Από τα στοιχεία που έχουν συλλεγεί με πολύ κόπο, χρόνο, δυσκολία, γίνεται σαφές ότι κανένα από τα συστήματα ασφαλούς κυκλοφορίας δεν λειτουργούσε στο τμήμα σιδηροδρομικού δικτύου Λάρισας – Νέοι Πόροι. Επιπλέον, δεν λειτουργούσε σωστά ούτε ο ανθρώπινος παράγοντας. Ο μεν σταθμάρχης διότι δεν ήταν επαρκής, αφού επιλέχτηκε με αδιαφανείς διαδικασίες, δηλαδή ρουσφέτι, και ήταν ελάχιστα εκπαιδευμένος και άρα επικίνδυνος για μια θέση ευθύνης όπως αυτή του σταθμάρχη τρένων. Ο δε μηχανοδηγός ήταν επίσης ανεπαρκής (της επιβατικής αμαξοστοιχίας) διότι είχε θέματα υγείας τέτοια που δεν έπρεπε να οδηγεί τρένα. Είχε λάβει αρκετές μακροχρόνιες άδειες την τελευταία τριετία, είτε ιατρικές είτε άλλης μορφής. Πάντως, επί του αποτελέσματος, η ανεπάρκειά του προκύπτει και από την αδιανόητη κατ’ εμέ και κατά πολλούς συγγενείς των θυμάτων συνέχιση της καθόδου και όχι ανόδου επί 13 τουλάχιστον λεπτά, κάτι που οδήγησε στο θάνατο τους ανθρώπους και τον ίδιο. Δεν δικαιολογείται η στάση του και δεν προκύπτει κανένα στοιχείο αντίδρασής του από την δικογραφία”.

Τέλος, επεσήμανε πως “κανένα στοιχείο από τις συνομιλίες δεν αναδεικνύει κάποια αντίδραση από όλους τους εμπλεκόμενους των δύο αμαξοστοιχιών. Αλλά για να μην θεωρηθεί ότι είναι υπεύθυνος ο ανθρώπινος παράγοντας για την τραγωδία αυτή, σενάριο που βολεύει πάρα πολύ κάποιους, πρέπει να γίνει αντιληπτό ότι ακόμα και λάθος να έχει γίνει από τα δύο αυτά άτομα, αν λειτουργούσαν κάποια από τα συστήματα ασφαλούς κυκλοφορίας, τίποτα από αυτά δεν θα είχε συμβεί“.

Στο ίδιο πνεύμα και ο Βάιος Βλάχος, του οποίου ο αδερφός σκοτώθηκε και εκείνος στο τραγικό δυστύχημα στα Τέμπη. Μίλησε για ένα χρόνο με αναπάντητα ερωτήματα που ταλανίζουν τους συγγενείς των θυμάτων, λέγοντας χαρακτηριστικά ότι “κάποια από τα θύματα, θα είχαν γλιτώσει, αλλά κάηκαν ζωντανά. Κάποιες οικογένειες δεν θα βρίσκονταν σε αυτή την θέση. Τα επίσημα πορίσματα δεν μας καλύπτουν”.

Παράλληλα, αναφέρθηκε και στο μπάζωμα του χώρου τονίζοντας: “Δεν έχουμε καταφέρει να βρούμε τον χρόνο να τιμήσουμε τους ανθρώπους μας. Θέλουμε να μάθουμε τι συνέβη, για ποιο λόγο δολοφονήθηκαν 57 άτομα, και έναν χρόνο αργότερα υπάρχουν ακόμη ερωτήματα. Έγινε μπάζωμα το χώρου, σχεδόν μια εβδομάδα μετά το δυστύχημα. Υπήρχαν ακόμη ανθρώπινα υπολείμματα, αλλά είχαν καταστραφεί ήδη στοιχεία. Θα είμαστε ο περίγελος της Ευρώπης για τον τρόπο που διερευνήθηκε αυτό το δυστύχημα“.

Στη συνέχεια, αναφέρθηκε στον πόλεμο που δέχθηκαν οι συγγενείς των θυμάτων τόσο από υπουργούς όσο και από την Εκκλησία. “Υπήρχαν επιθέσεις στα πρόσωπα των συγγενών. Μας ζήτησαν να είμαστε βουβοί, τόσο οι υπουργοί αλλά και άνθρωποι της Εκκλησίας. Δεν θα είμαστε βουβοί, μέχρι να μάθουμε την αλήθεια” σημείωσε.

Τα συμπεράσματα της Ε.Δ.Α.Π.Ο

• Αρκούσε και μόνο η Φωτοσήμανση για να είχε αποφευχθεί η σύγκρουση
• Η σωρεία ανθρώπινων λαθών και παραλείψεων βρήκε πρόσφορο έδαφος σε ένα περιβάλλον συνολικής περιφρόνησης κανονισμών και διαδικασιών
• Η σταδιακή κατάρρευση συστημάτων και διαδικασιών δεν οδήγησε σε καμία λήψη μέτρων (μείωση ταχυτήτων, αραίωση των δρομολογίων, επιπλέον προσωπικό, επιπλέον έλεγχοι)
• Η συνολική έλλειψη κουλτούρας ασφαλείας στον Σιδηρόδρομο δεν επιτρέπει ακόμα και σήμερα, έναν χρόνο μετά, την ουσιαστική αξιοποίηση των συμπερασμάτων από το συγκεκριμένο ατύχημα προκειμένου να αποφευχθεί το επόμενο

Τι συμβαίνει έναν χρόνο μετά:

• Κανονισμοί ραδιοτηλεφωνίας δεν τηρούνται
• Δεν έχει γίνει επικαιροποίηση του απαρχαιωμένου ΓΚΚ και των λοιπών κανονισμών λειτουργίας
• Δεν υπάρχουν Ελάχιστες Απαιτήσεις Λειτουργίας με σαφή κλιμάκωση λήψης επιπρόσθετων μέτρων
• Δεν λαμβάνονται μέτρα (π.χ. Βραδυπορίες) σε άμεση αντίδραση σε υποβάθμιση τεχνικών προδιαγραφών λόγω βλάβης
• Δεν υπάρχει καμία διαδικασία πραγματικού ελέγχου της εφαρμογής του ΓΚΚ και καμία αξιολόγηση της επίδοσης του προσωπικού σε κρίσιμες θέσεις για την ασφάλεια

Η ΕΔΑΠΟ παρουσίασε παράλληλα το χρονολόγιο των ερευνών, όπου αποτυπώνεται η απουσία διερεύνησης των στοιχείων του δυστυχήματος από τις αρχές και κατ’ επέκταση η συγκάλυψη της υπόθεσης. Είναι ενδεικτικό πως στις 31 Μαΐου οι έρευνες της ΕΔΑΠΟ εντόπισαν ανθρώπινα υπολείμματα και μόλις στις 21 Δεκεμβρίου ολοκληρώθηκαν οι έρευνες για ίχνη DNA.

Το χρονολόγιο των ερευνών:

• 3 Μαρτίου ολοκλήρωση ερευνών για θύματα
• 29 Μαρτίου πρώτη χημική δειγματοληψία ΓΧΚ
• 31 Μαΐου τυχαία ανεύρεση ανθρώπινων υπολειμμάτων
• 29 Σεπτεμβρίου δειγματοληψία σε ΑΤ Τεμπών
• 25 Οκτωβρίου δεύτερη χημική δειγματοληψία ΓΧΚ
• 15-16 Νοεμβρίου έρευνες για ανθρώπινα υπολείμματα
• 21 Δεκεμβρίου ολοκλήρωση ερευνών για ίχνη DNA

Το “παρών” στην εκδήλωση έδωσαν μεταξύ άλλων ο ευρωβουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ Κώστας Αρβανίτης και η βουλευτής της Νέας Αριστεράς, Πέτη Πέρκα.

Τέμπη, σύμβαση 717: Μισές αλήθειες, διπλό κόστος