“Βόμβα” FRONTEX για το ναυάγιο της Πύλου: Η μοιραία καθυστέρηση των ελληνικών αρχών
Διαβάζεται σε 6'
Έκθεση του Γραφείου Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της FRONTEX επιρρίπτει ευθύνες στις ελληνικές αρχές για το ναυάγιο ανοικτά της Πύλου τον Ιούνιο του 2023, στο οποίο εκατοντάδες μετανάστες έχασαν τη ζωή τους.
- 01 Φεβρουαρίου 2024 16:09
Στην έκθεση 17 σελίδων, με ημερομηνία 1η Δεκεμβρίου 2023 και τη διαβάθμιση «Ευαίσθητο», γίνεται αναφορά στον τρόπο με τον οποίο έδρασε το Ελληνικό Λιμενικό στο ναυάγιο που στοίχισε τη ζωή σε εκατοντάδες μετανάστες ανοιχτά της Πύλου.
Συγκεκριμένα, στα συμπεράσματά της, η έκθεση αναφέρει: «Οι ελληνικές αρχές φαίνεται ότι καθυστέρησαν την κήρυξη της επιχείρησης έρευνας και διάσωσης μέχρι τη στιγμή του ναυαγίου, όταν δεν ήταν πλέον δυνατή η διάσωση όλων των επιβαινόντων. Ανέπτυξαν ανεπαρκείς και ακατάλληλους πόρους με δεδομένο τον αριθμό των επιβαινόντων στο Adriana, και δεν χρησιμοποίησαν τους πόρους που προσέφερε η Frontex».
Επιπλέον, το Γραφείο Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της FRONTEX εκφράζει τη λύπη του που δεν του παρασχέθηκαν σχετικές πληροφορίες από τις ελληνικές αρχές ως απάντηση στην έρευνά του, αλλά αναμένει να λάβει τα αποτελέσματα δύο εν εξελίξει εθνικών δικαστικών διαδικασιών, καθώς και την έρευνα του Συνηγόρου του Πολίτη.
Ναυάγιο στην Πύλο: Τι αναφέρεται στην έκθεση
Πιο ειδικά, το τρίτο κεφάλαιο της έκθεσης, στις σελίδες 15 και 16, τιτλοφορείται «Προσπάθειες συνδρομής, έρευνας και διάσωσης από τις ελληνικές αρχές».
Όπως αναφέρεται, ο προσδιορισμός της κατάστασης του σκάφους, ο συντονισμός ή η παροχή βοήθειας και η ενδεχόμενη κήρυξη επιχείρησης έρευνας και διάσωσης ήταν επίσημα ευθύνη του Κέντρου Συντονισμού στον Πειραιά. Η ευρωπαϊκή υπηρεσία σημειώνει ότι δεν γνωρίζει με ποιόν τρόπο το Κέντρο Συντονισμού παρακολούθησε, αξιολόγησε και εντέλει έφτασε στο συμπέρασμα ότι δεν χρειαζόταν να κινηθεί επιχείρηση έρευνας και διάσωσης μετά την παραλαβή του σήματος της Frontex.
Επιπλέον, υποστηρίζεται πως οι προσπάθειες να δεθεί με σχοινιά το πλοίο, πάνω στο οποίο βρίσκονταν οι μετανάστες, φάνηκε να προκάλεσε σοβαρό κίνδυνο για την σταθερότητά του.
«Οι ελληνικές αρχές ανέφεραν ότι κατάφεραν να μιλήσουν με τους μετανάστες μέσω δορυφορικού τηλεφώνου στις 11:00 UTC και άλλες δύο φορές αργότερα ακόμα στις 13/06/2023. Σύμφωνα με πληροφορίες, οι μετανάστες απέρριψαν τη βοήθεια και ήθελαν να πάνε στην Ιταλία. Ωστόσο, οι ελληνικές αρχές διαπίστωσαν ότι η Adriana χρειαζόταν βοήθεια και ανέθεσαν (μεταξύ 12:35 και 15:00 UTC, ακριβής ώρα άγνωστη) σε εμπορικά πλοία που βρίσκονταν στην περιοχή να παρέχουν βοήθεια και προμήθειες στην Adriana. Οι δύο τεκμηριωμένες προσπάθειες ήταν στην πραγματικότητα ανεπιτυχείς και μπορεί σε ορισμένες περιπτώσεις να αύξησαν ακόμη και τον κίνδυνο για το σκάφος. Ειδικά η δεύτερη απόπειρα παροχής τροφής και νερού που έγινε από το “Faithfull Warrior” οδήγησε σε επικίνδυνο κλυδωνισμό του Adriana, ο οποίος πιθανότατα καταγράφηκε από σκάφος του λιμενικού. Αυτό έδειχνε από νωρίς ότι η σύνδεση των σχοινιών με το υπερπλήρες και εξαιρετικά ασταθές πλοίο είχε σημαντικούς κινδύνους. Συνολικά, οι προσπάθειες παροχής νερού και τροφής και στα 700 περίπου άτομα στην Adriana απέτυχαν καθώς τα πλοία που στάλθηκαν για υποστήριξη ήταν ανεπαρκώς εξοπλισμένα για το έργο και οι κίνδυνοι που σχετίζονται με την προσέγγιση και την παροχή αγαθών δεν ελήφθησαν επαρκώς υπόψη».
Το Γραφείο Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Frontex υποστηρίζει πως «η κατάσταση του σκάφους και των μεταναστών επιδεινώθηκε σημαντικά κατά τη διάρκεια της 13/06/2023. Με τις απόπειρες επεμβάσεων ανεφοδιασμού να απειλούν να ανατραπεί το σκάφος τους, οι μετανάστες πιθανότατα αρνήθηκαν να δεχτούν περισσότερη βοήθεια, όπως στην πραγματικότητα εξηγείται αξιόπιστα σε μία από τις μαρτυρίες επιζώντων που εξέτασε το Γραφείο».
«Οι ελληνικές αρχές αρνούνται τη ρυμούλκηση παρότι υπήρχε σχοινί και μαρτυρίες»
Στην έκθεση γίνεται αναφορά σε επιχείρηση ρυμούλκησης του πλοίου: «Οι ελληνικές αρχές δήλωσαν ότι δεν επιχείρησαν ποτέ να ρυμουλκήσουν το Adriana, αν και ένα σχοινί είχε ριχτεί προς αυτό, σε ένα σημείο, από το σκάφος του Ελληνικού Λιμενικού ΠΠΛΣ 920. Η δήλωση του Ελληνικού Λιμενικού είναι αναντίστοιχη με ορισμένες από τις μαρτυρίες των μεταναστών», τονίζεται.
Το Γραφείο Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Frontex αναφέρει πως εξέτασε «επαναλαμβανόμενους ισχυρισμούς από μαρτυρίες μεταναστών ότι η ανατροπή του Adriana μπορεί να προκλήθηκε άμεσα από την απόπειρα ρυμούλκησής του από το σκάφος του Ελληνικού Λιμενικού ΠΠΛΣ 920. Ωστόσο, όπως σημειώνεται, δεν υπάρχουν επαρκείς πληροφορίες για να καταλήξει σε ασφαλή συμπεράσματα σχετικά με την άμεση αιτία του ναυαγίου ή την προσπάθεια ρυμούλκησης του σκάφους.
»Aπό την άλλη πλευρά, φαίνεται ξεκάθαρα, συμπεριλαμβανομένων των δηλώσεων που κοινοποίησαν οι ίδιες οι ελληνικές αρχές, ότι κήρυξαν την επιχείρηση έρευνας και διάσωσης SAR μόνο όταν το Adriana ανατράπηκε, όταν και ήταν πολύ αργά για να διασωθούν όλοι οι μετανάστες. Τις ώρες πριν από το ναυάγιο, οι αρχές διέθεσαν ανεπαρκείς και ακατάλληλους πόρους για να βοηθήσουν τους μετανάστες λαμβάνοντας υπόψη τον αριθμό των επιβατών στο Adriana. Τέλος, οι ελληνικές αρχές απέτυχαν να κάνουν χρήση των πόρων που προσέφερε η FRONTEX».
Συστάσεις προς τις ελληνικές αρχές
Το Γραφείο Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Frontex, τέλος κάνει συστάσεις, τόσο για τη λειτουργία του οργανισμού όσο και των ελληνικών αρχών. Όσον αφορά τις τελευταίες, συστήνει να ανταποκρίνονται στα αιτήματα της Frontex για πληροφορίες και ενημερώσεις και να απαντούν εντός εύλογου χρονικού διαστήματος σε προσφορές πρόσθετων πτήσεων επιτήρησης από τη Frontex, παρέχοντας επαρκείς λόγους όταν αρνούνται τέτοιες προσφορές.
Συστήνει ακόμη στις ελληνικές αρχές, «να παρέχουν στον Οργανισμό ανατροφοδότηση σχετικά με τις ενέργειες που αναλήφθηκαν μετά από μια επιτήρηση και να ενημερώνουν εγκαίρως αν η υπόθεση έχει χαρακτηριστεί ως έρευνας και διάσωσης. Να υιοθετήσουν σαφείς και διαφανείς διαδικασίες για τον τρόπο αντιμετώπισης ενός περιστατικού στη θάλασσα, συμπεριλαμβανομένων των περιπτώσεων όπου τα άτομα αντιτίθενται στη διάσωση. Να εξασφαλιστεί πως θα αναθεωρηθούν οι υφιστάμενες διαδικασίες για την έρευνα και διάσωση υπό το φως της τραγωδίας της Adriana».
