“Βόμβες” για το ναυάγιο στην Πύλο: “Η Ελλάδα δεν απαντούσε στις κλήσεις της Frontex”

Σοβαρές ευθύνες στις ελληνικές αρχές για μη ανταπόκρισή τους στη FRONTEX, τη στιγμή που εκτυλισσόταν το ναυάγιο στην Πύλο, καταλογίζει μεταξύ άλλων η έρευνα του Ευρωπαίου Διαμεσολαβητή, σχετικά με τον ρόλο της Υπηρεσίας Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής της Ε.Ε. Γι’ αυτή, μάλιστα, διαπιστώθηκε ότι “εξαρτάται υπερβολικά από τα κράτη-μέλη” όταν πλοία που μεταφέρουν μετανάστες βρίσκονται σε κίνδυνο.

Η έρευνα της Ευρωπαίας Συνηγόρου του Πολίτη, Emily O’Reilly, ξεκίνησε μετά το ναυάγιο στην Πύλο τον περασμένο Ιούνιο, όπου υπολογίζεται ότι πνίγηκαν πάνω από 600 μετανάστες, διαπιστώνοντας και σημειώνοντας τη μη ανταπόκριση των ελληνικών αρχών στα αιτήματα της FRONTEX για παροχή βοήθειας.

Συγκεκριμένα, όπως αναφέρεται, σύμφωνα με έγγραφα που επιθεωρήθηκαν κατά τη διάρκεια της έρευνας, υπήρξε προσφορά για “εναέρια βοήθεια τέσσερις φορές στις ελληνικές αρχές, αλλά δεν έλαβε καμία απάντηση”. Τονίζει, δε, ότι, με βάση τους ισχύοντες κανόνες, δεν επιτρεπόταν να μεταβεί στην τοποθεσία όπου βρισκόταν το σκάφος Adriana χωρίς την άδεια των ελληνικών αρχών.

“Κατά συνέπεια”, σημειώνει, η FRONTEX βρέθηκε στο σημείο “μόνο δύο φορές, μία με αεροπλάνο δύο ώρες αφότου οι ιταλικές αρχές προειδοποίησαν αρχικά για το Adriana και στη συνέχεια 18 ώρες αργότερα με ένα drone, αφού το σκάφος είχε πλέον βυθιστεί”.

“Πρέπει να αναρωτηθούμε γιατί ένα σκάφος που είναι ξεκάθαρο πως χρειαζόταν βοήθεια, δεν την έλαβε ποτέ, παρά το γεγονός ότι ένας οργανισμός της ΕΕ, οι αρχές δύο κρατών-μελών (σ.σ. Ελλάδα και Ιταλία), η κοινωνία των πολιτών και ιδιωτικά πλοία γνώριζαν την ύπαρξή του”, συμπληρώνει η Ευρωπαία Συνήγορος και καταλήγει στο συμπέρασμα πως όλες οι ενδείξεις “απέτυχαν να οδηγήσουν στις έγκαιρες προσπάθειες διάσωσης που θα μπορούσαν να είχαν σώσει εκατοντάδες ζωές”.

Παράλληλα, η Emily O’Reilly, σε άρθρο της στον Guardian με τίτλο “600 άνθρωποι πνίγονται χωρίς καμία βοήθεια”, υπογραμμίζει πως από τον εντοπισμό του πλοίου μέχρι την ανατροπή και βύθισή του, τα μέλη της FRONTEX έμειναν αμέτοχα “λόγω της απουσίας εξουσιοδότησης από τις ελληνικές αρχές να ενεργήσουν”, αφού “ο οργανισμός είναι νομικά υποχρεωμένος να ακολουθεί τις εντολές και τις οδηγίες της συντονιστικής εθνικής αρχής”.

Και γράφει εκ νέου πως έγιναν “επανειλημμένες κλήσεις για παροχή βοήθειας από την υπηρεσία στο ελληνικό κέντρο διάσωσης και συντονισμού”, οι οποίες “έμειναν αναπάντητες”.

Είναι άξιο αναφοράς μάλιστα ότι, όπως σημειώνει, “ένα drone της FRONTEX, που προσφέρθηκε να βοηθήσει στο ναυάγιο ανοιχτά της Πύλου, εστάλη από τις ελληνικές αρχές σε άλλο περιστατικό”.

Στο ίδιο άρθρο μάλιστα, η Συνήγορος του Πολίτη της Ε.Ε. αναφέρει:

“Η τραγωδία στην Πύλο σημειώθηκε λίγο μετά την παραίτηση του πρώην διευθυντή της FRONTEX μετά από έκθεση της ΕΕ που αποκάλυψε τις επαναπροωθήσεις μεταναστών από την ελληνική ακτοφυλακή, οι οποίες είναι παράνομες σύμφωνα με το δίκαιο της ΕΕ και το διεθνές δίκαιο. Λιγότερο από ένα χρόνο νωρίτερα, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων είχε καταδικάσει την Ελλάδα σε υπόθεση που αφορούσε βύθιση άλλου σκάφους με νεκρούς σε παρόμοια τραγωδία.

Ωστόσο, η FRONTEX έχει επιλέξει, μέχρι σήμερα, να μην ασκήσει το νόμιμο δικαίωμά της να αποχωρήσει από την Ελλάδα λόγω ανησυχιών για παραβιάσεις των θεμελιωδών δικαιωμάτων. Αυτό είναι κάτι που τώρα ζητήσαμε από να εξετάσει και να δημοσιοποιήσει αυτές τις σκέψεις» τονίζει η Ευρωπαία Συνήγορος του Πολίτη”.

“Συνένοχη η ΕΕ, αν δεν αλλάξει ο Frontex”

Η Ευρωπαία Συνήγορος προτείνει μάλιστα στη Frontex να “τερματίσει, να αποσύρει ή να αναστείλει τις δραστηριότητές της» σε χώρες που αποτυγχάνουν να διασώσουν μετανάστες στη θάλασσα ή παραβιάζουν τα θεμελιώδη δικαιώματα”.

Τονίζει μάλιστα πως “διαφορετικά, η ΕΕ κινδυνεύει να γίνει συνένοχος στους θανάτους μεταναστών στη Μεσόγειο, αν δεν αλλάξει η λειτουργία της FRONTEX“.

“Υπάρχει προφανής ένταση μεταξύ των υποχρεώσεων της FRONTEX για τα θεμελιώδη δικαιώματα από τη μία και του καθήκοντός της να υποστηρίζει τα κράτη μέλη στον έλεγχο της διαχείρισης των συνόρων από την άλλη”, δήλωσε η Συνήγορος στην Έκθεση του Ευρωπαίου Διαμεσολαβητή και πρόσθεσε:

“Η συνεργασία με τις εθνικές αρχές όταν υπάρχουν ανησυχίες σχετικά με την εκπλήρωση των υποχρεώσεών τους για έρευνα και διάσωση ενέχει τον κίνδυνο να καταστήσει την ΕΕ συνένοχη σε ενέργειες που παραβιάζουν τα θεμελιώδη δικαιώματα και κοστίζουν”.

Και καταλήγει: “Η FRONTEX περιλαμβάνει “ακτοφυλακή” στο όνομά της, αλλά η τρέχουσα εντολή και η αποστολή της σαφώς υπολείπονται αυτού. Εάν έχει καθήκον να βοηθήσει να σωθούν ζωές στη θάλασσα, αλλά λείπουν τα εργαλεία για αυτό, τότε αυτό είναι ξεκάθαρο θέμα των νομοθετών της ΕΕ”.