Συμφωνία Ενέργειας: Δεν γλιτώσαμε το ενδεχόμενο κρύων ντους και ‘δελτίων’ αερίου το χειμώνα

Την Τρίτη 26/7 έγινε γνωστό πως επιτεύχθηκε συμφωνία των 27 υπουργών Ενέργειας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, για μείωση της τάξεως του 15% στην κατανάλωση του φυσικού αερίου, το χειμώνα.

Συναντήθηκαν στο Βέλγιο, ώστε να προετοιμαστούν για το ενδεχόμενο που η Ρωσία προβεί σε περαιτέρω κλείσιμο της στρόφιγγας του Nord Stream 1 -και δεδομένου ότι οι ΗΠΑ έχουν μειώσει τις ροές υγροποιημένου αερίου.

Οι καθ’ ύλην αρμόδιοι υπουργοί κατέληξαν σε κάτι που εμπεριέχει το στοιχείο του εθελοντισμού και δυο κατηγορίες εξαιρέσεων. Στη μία ανήκει η Ελλάδα.

Στην πραγματικότητα, δεν αποφασίστηκε τίποτα.

Η τιμή του φυσικού αερίου είναι σχεδόν 6 φορές μεγαλύτερη από πέρυσι

Λίγες ώρες μετά το ‘λευκό καπνό’, κυκλοφόρησε το προσχέδιο της ‘συμφωνίας’, με την επισήμανση πως εκκρεμούν κάποιες τελευταίες τεχνικές παρεμβάσεις (αναμένεται να γίνουν τις επόμενες ημέρες), ώστε να ετοιμαστεί το τελικό κείμενο. Μόλις αυτό καθαρογραφεί -βάσει των συμφωνηθέντων-, κάθε κράτος μέλος θα συντάξει ένα σχέδιο για το πώς θα επιτυγχάνει τη μείωση της κατανάλωσης.

Κάθε κράτος μέλος μπορεί να γράψει δικά του μέτρα για το πώς θα υλοποιηθεί ο στόχος. Θα ακολουθήσει έλεγχος και όπου διαπιστωθεί πως η θεωρία (όσα έχουν γραφτεί) μπορεί να γίνει πράξη, θα δίνεται έγκριση. Όλα θα επανεξεταστούν το Σεπτέμβριο, όταν θα θα πρέπει να είναι έτοιμες και κατατεθειμένες όλες οι προτάσεις.

Αυτός ήταν ο βασικός άξονας της συμφωνίας, σχετικά με την ‘υποχρεωτική‘ περικοπή. Έως τώρα αποφάσιζε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για αυτά τα θέματα. Εφεξής θα αποφασίζεται το αν η ‘εθελοντική περικοπή’ θα γίνει υποχρεωτική (στην όποια χώρα), σε σύγκλιση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Δεν θα αποφασίζει η κάθε χώρα μόνη της, ούτε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Πέραν του το ότι η Ελλάδα εξαιρέθηκε από την μείωση του 15%, διέρρευσε και ότι η χώρα μας κατέθεσε πρόταση, σχετική με την ενεργειακή ακρίβεια που είχε να κάνει με την αλλαγή του μοντέλου στην αγορά της ηλεκτρικής ενέργειας “για να έχει ο κόσμος φθηνό ρεύμα ”.

Στην παρούσα φάση, ο κόσμος της ΕΕ έχει το πιο ακριβό φυσικό αέριο των τελευταίων χρόνων. Αυτό είναι αποτέλεσμα των αποφάσεων που παίρνει η Ρωσία για τις ποσότητες που επιτρέπει να ρέουν στο Nord Stream 1.

Στις αρχές του Ιουνίου η λειτουργία ήταν πλήρης και η ΕΕ έδινε 1.000.000.000 ευρώ στους Ρώσους για την ενέργεια. Στις 15/6 έφτασε στο 40% και τη σήμερον ημέρα είναι στο 20%. Έφτασαν εκεί μετά την καθυστέρηση (και λόγω κυρώσεων) της επιστροφής της τουρμπίνας που πήγε στον Καναδά για συντήρηση, στη Ρωσία.

Όσο μειώνεται η ροή, αυξάνονται οι τιμές που συμπαρασύρουν και εκείνες του ρεύματος.

Στις αρχές του Ιουνίου η τιμή της μεγαβατώρας -στο χρηματιστήριο– ήταν στα 100 ευρώ. Την Τρίτη 26/7 ‘έκλεισε’ στα 214 ευρώ. Πέρυσι, τέτοια εποχή ήταν στα 40 ευρώ.

Δύσκολα θα κλείσει τελείως την στρόφιγγα ο Πούτιν

Η εκπομπή “Ώρα Ελλάδος” του Open φιλοξένησε τον Δρ. Κώστα Ανδριοσόπουλο, Καθηγητής Χρημ/κων & Ενεργειακής Οικονομίας στο Audencia Business School για να εξηγήσει (με τρόπο κατανοητό για όλους) τι ακριβώς συνέβη στη συνάντηση των υπουργών ενέργειας της ΕΕ, που είχε ως αντικείμενο την ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού της Ένωσης.

Κατ’ αρχάς διευκρίνισε ότι “θα υπάρχει μια διαδραστικότητα με την Επιτροπή, σε όλα τα μέτρα που θα προταθούν και το Σεπτέμβριο θα επανεξεταστεί το όλο σχέδιο, προκειμένου να κριθεί κατά πόσο θα πρέπει να παρέμβει η Ευρωπαϊκή Ένωση, με υποχρεωτικά μέτρα”.

“Αυτό που προέκυψε από τη συμφωνία της Τρίτης 26/7 είναι πως υπάρχουν πολλά εθελοντικά μέτρα που θα παρουσιαστούν το προσεχές διάστημα”.

Έχουν εξαιρεθεί πολλές χώρες από την όποια υποχρεωτικότητα. Ο κατάλογος των εξαιρέσεων είναι πολύ μεγάλος και δεν αφορά μόνο την Ελλάδα. Κάθε χώρα είναι διαφορετική ως προς το ενεργειακό μείγμα και τις ενεργειακές ανάγκες. Επομένως, δεν είναι εύκολο να γίνει εφαρμόσιμη μια ενδεχόμενη κάθετη απόφαση. 

Είναι κάποια συστήματα, όπως είναι τα νησιά της Μάλτας, της Κύπρου και της Ιρλανδίας που είναι πιο αποκομμένα από το ευρωπαϊκό σύστημα. Είναι άλλες χώρες που δεν έχουν τις ίδιες διασυνδέσεις με εκείνες της Βόρειας Ευρώπης (Πορτογαλία, Ισπανία κλπ), περιοχές της νοτιανατολικής Ευρώπης, όπου συμπεριλαμβάνεται η Ελλάδα και άλλες της κεντρικής Ευρώπης, οι οποίες έχουν δυστυχώς μεγαλύτερη ανάγκη των προμηθειών φυσικού αερίου που έρχονται από τη Ρωσία και δεν μπορούν να έχουν την εναλλακτική που έχει η χώρα μας -να φέρει υγροποιημένο αέριο, μέσα από τα θερμαντικά.

“Αναγκαστικά, όλες αυτές οι χώρες μπήκαν σε μοντέλο εξαιρέσεων και τώρα θα πρέπει να προτείνουν τρόπους η κάθε χώρα για το πώς θα φτάσει στη μείωση του 15%, που δεν είναι εύκολη”.

Δεδομένου του ζεστού καλοκαιριού που διαπερνά όλη η Ευρώπη (και έχει αυξήσει τις ανάγκες για κατανάλωση) και των προβλημάτων της τροφοδοσίας του LNG (βλ. υγροποιημένο αέριο) παγκοσμίως -οι ΗΠΑ έχουν μειώσει τις ροές που είχαμε συνηθίσει τους περασμένους μήνες -και κάλυπταν σε μεγάλο βαθμό τις ανάγκες της Ευρώπης και όχι μόνο-, ο στόχος είναι πολύ δύσκολος. Θα πρέπει να δούμε το ζήτημα και να βρούμε τρόπους να το αντιμετωπίσουμε”.

Το επίπεδο της τωρινής έλλειψης δεν είναι γνωστό, όπως δεν είναι γνωστό τι ξημερώνει και άρα δεν μπορούν να είναι γνωστές οι περικοπές που ενδεχομένως να κριθούν ως αναγκαίες.

“Κανείς δεν μπορεί να προεξοφλήσει τι θα συμβεί τους επόμενους μήνες, σε σχέση με τις αντιδράσεις της Ρωσίας. Προσωπική μου εκτίμηση και όσων μελετούν την κατάσταση είναι πως η Ρωσία δεν θα επιλέξει να κλείσει την στρόφιγγα τελείως -το βλέπουμε και από το Nord Stream 1″.

“Παρ’ ότι μειώθηκαν οι ροές, πολλοί μίλησαν για συντήρηση και για το στόχο της Ρωσίας να δημιουργήσει με αυτόν τον τρόπο την έλλειψη φυσικού αερίου στην Ευρώπη -ως μορφή απειλής προς τη Γερμανία λόγω του θέματος με τη συντήρηση της τουρμπίνας που καθυστέρησε λίγο και οι ροές δεν έχουν επανέλθει στο 100%.

Πιστεύω ότι αυτές οι ροές θα ξεκινήσουν ξανά. Ίσως όχι στο βαθμό που λειτουργούσαν παλιά, αλλά δεν θα υπάρξει κλείσιμο της στρόφιγγας”.

“Η Ελλάδα είναι σε καλύτερη μοίρα από άλλες χώρες”

Ο κύριος Ανδριοσόπουλος τόνισε πως η Ελλάδα “είναι σε πολύ καλύτερη μοίρα από άλλες χώρες. Λαμβάνουμε φυσικό αέριο από τη Ρωσία από άλλους αγωγούς. Συν τη διαφοροποίηση των των αγωγών που έχουμε -όταν μιλάμε για φυσικό αέριο γενικότερα ως χώρα έχουμε και το αέριο που λαμβάνουμε μέσω του αγωγού Trans Adriatic Pipeline, από το Αζερμπαϊτζάν.

Έτσι, σε ό,τι αφορά τα χείριστα σενάρια έλλειψης αερίου από την αγορά, η χώρα μας είναι σε καλύτερη μοίρα, από πολλές άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Σε κάθε περίπτωση, σε μια κατάσταση πανευρωπαϊκής έλλειψης αερίου, δημιουργείται ένα παγκόσμιο ντόμινο και εκεί θα χρειαστεί να δούμε τι πρέπει να κάνουμε κι εμείς, σε επίπεδο αναγκαστικών περικοπών στην κατανάλωση”.

“Η ΕΕ πληρώνει την 20ετη σχέση Γερμανίας-Ρωσίας”

Στην εκπομπή του Open μίλησε και ο διεθνολόγος Αλέξανδρος Δρίβας, ο οποίος τόνισε ότι “τα προβλήματα προλαμβάνονται. Δεν λύνονται όταν είναι γιγαντωμένα. Αυτήν την στιγμή η ΕΕ πληρώνει κοντά 20 χρόνια σχέσεων Γερμανίας και Ρωσίας. Τα κράτη δεν κάνουν μόνο οικονομική πολιτική, αλλά κάνουν και πολιτική ασφάλειας.

Υπήρχαν αναλύσεις και μελέτες για πάρα πολλά χρόνια, επί του όρου weaponization of energy που χρησιμοποιεί η Ρωσία. Είναι όρος δεκαετιών. Ξέραμε δηλαδή, πως η Ρωσία επεδίωκε την εξάρτηση, για να μπορεί να πετυχαίνει πολιτικά οφέλη. Άρα χρησιμοποιούσε την οικονομία (εν προκειμένω την ενέργεια) για να έχει πόδι στην Ευρώπη.

“Αυτό που υπεγράφη την Τρίτη 26/7, κατά τη γνώμη μου είναι ένας πρόλογος για κάτι που θα έλθει αργότερα. Το σύστημα λήψης απόφασης της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι -ας μου επιτραπεί να πω- τουλάχιστον φαιδρό”.

“Όταν λες η Επιτροπή είναι το κοινοτικό όργανο, το οποίο δρα για λογαριασμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το Συμβούλιο είναι η φωνή των κρατών μελών.

Τώρα μας λένε ‘εθελοντικά’. Εθελοντικά δράσαμε για την κρίση της Ευρωζώνης, για την προσφυγική κρίση και τώρα δρούμε εθελοντικά για την ενεργειακή κρίση. Αυτό δεν είναι Ένωση”.

“Το ‘εθελοντικά’ σημαίνει πως δεν υπάρχουν υποχρεώσεις”

“Είναι χρήσιμο να καταλάβουμε πως αυτό που έχει γίνει είναι για να μπορεί να κάνει η Γερμανία ό,τι θέλει, όπως διαχειρίζεται τα δικά της ενεργειακά προβλήματα -τα οποία είναι μεγαλύτερα όλων. Όχι γιατί δεν υπάρχουν χώρες που είναι 95 και 100% εξαρτημένες ενεργειακά από τη Ρωσία. Η Γερμανία ωστόσο, είχε ένα σχέδιο που δεν είχε plan B. Φέτος μπήκε για πρώτη φορά, μετά το 1991, σε ύφεση και θέλει μια αναγραφή πως ο καθένας θα κάνει ό,τι θέλει ανάλογα με τις ανάγκες του.

Νομίζω ότι αυτή η κουβέντα δεν έχει τελειώσει. Θα τη ξαναβρούμε μπροστά μας τον Σεπτέμβρη, Οκτώβρη, γιατί δεν βγάζει κανείς άκρη με το τι θα γίνει. Είναι μια δημιουργική ασάφεια. Το ‘εθελοντικά’ στο κείμενο, σημαίνει ότι δεν υπάρχουν υποχρεώσεις. Άρα για ποια κοινή ευρωπαϊκή πορεία μιλάμε;”.

Το χείριστο σενάριο δεν διεγράφη -αλλά φαίνεται να είναι πολύ μακριά

Το deal περιλαμβάνει δυο εξαιρέσεις. Η μια (της μη υποχρεωτικότητας του 15%) αφορά και την Ελλάδα, που ήταν μεταξύ των χωρών οι οποίες πρότειναν για όσα γίνουν το χειμώνα, να ληφθεί υπ’ όψιν ο μέσος όρος της περυσινής κατανάλωσης και όχι της τελευταίας πενταετίας. Κάτι που θα σήμαινε αύξηση στο ποσοστό της μείωση της χώρας μας.

Όπως επιστημάνθηκε στην εκπομπή, το πρώτο εξάμηνο του 2022, η κατανάλωση του φυσικού αερίου έχει μειωθεί κατά 10% στην Ελλάδα. Αυτό οφείλεται στη μείωση κατανάλωσης από τις βιομηχανίες κατά 70%. Αυτή των νοικοκυριών αυξήθηκε κατά περίπου 7%.

Η δεύτερη σημαντική εξαίρεση -σε περίπτωση υποχρεωτικών περικοπών- έχει να κάνει με τις μονάδες παραγωγής που χρησιμοποιούν φυσικό αέριο. Αυτό σημαίνει πως οι κρίσιμες μονάδες για να έχουμε ρεύμα, θα βγουν από τις ‘εικόνα’.

Για να φτάσουμε στο σημείο να γίνουν περικοπές ηλεκτρικού ρεύματος στα νοικοκυριά, θα πρέπει πρώτα να έχουν γίνει προηγουμένως περικοπές στη βιομηχανία και τις επιχειρήσεις.

Το πιο ακραίο σενάριο είναι να κοπεί η ροή του φυσικού αερίου και να μην έχει μπει σε λειτουργία η νέα λιγνιτική μονάδα της ΔΕΗ στην Πτολεμαΐδα -αναμένεται να είναι έτοιμη να μπει στο σύστημα το Σεπτέμβριο και ψάχνουν συνταξιούχους να εργαστούν, καθώς δεν ήμασταν προετοιμασμένοι. Το καύσιμο ωστόσο, υπάρχει στις μονάδες. Σε κάθε περίπτωση η χείριστη περίπτωση δεν μπορεί να αποκλειστεί, αλλά φαίνεται να είναι -προς το παρόν- πολύ μακριά.

Ακολουθήστε το News247.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις