Κρίσιμες αποφάσεις για την ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας – Κύπρου

Σε κορυφαίο πολιτικό επίπεδο περνά η υπόθεση της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας- Κύπρου, μετά και τη σύσκεψη στο Μαξίμου, υπό τον Πρωθυπουργό, με τον ΥΠΕΝ Θόδωρο Σκυλακάκη και τον CEO του ΑΔΜΗΕ, Μάνο Μανουσάκη.

Ταυτόχρονα στην Κύπρο φαίνεται ότι επικρατεί η άποψη ότι το έργο πρέπει πάση θυσία να γίνει, πολύ περισσότερο από τη στιγμή που η Κομισιόν πιέζει προς αυτή την κατεύθυνση.

Σύμφωνα με τις πληροφορίες, η εμπλοκή του Μαξίμου κρίθηκε απαραίτητη μετά την άκαμπτη στάση της Λευκωσίας να μη μετακυλιστεί κατά τη διάρκεια της κατασκευαστικής περιόδου, όπως προβλέπει η διεθνής πρακτική στα περισσότερα έργα διασυνδέσεων, μέρος της δαπάνης στα τέλη χρήσης συστήματος που επωμίζονται οι καταναλωτές.

Τα βλέμματα στρέφονται τώρα στη συνάντηση Μητσοτάκη – Χριστοδουλίδη στις 20 Ιουλίου, όταν ο Πρωθυπουργός θα βρεθεί στη Λευκωσία για τις εκδηλώσεις καταδίκης της τουρκικής εισβολής, ενώ μια εβδομάδα νωρίτερα αναμένεται να επισκεφτεί τη Κύπρο, ο διευθύνων σύμβουλος του ΑΔΜΗΕ, Μάνος Μανουσάκης. Εκεί θα παρουσιάσει στη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας της Κύπρου το πλήρες περιεχόμενο της μελέτης κόστους-οφέλους που διεξήγαγε για το έργο ο Διαχειριστής.

Ασφαλώς το «όχι» της ΡΑΕΚ στην ανάκτηση δαπανών από τον ΑΔΜΗΕ, κατά τη διάρκεια κατασκευής του έργου, μέσω αύξησης των τελών χρήσης συστήματος από τους Κύπριους καταναλωτές, που δημιουργεί, όπως δήλωσε ο κ. Μανουσάκης, αρνητική παρούσα αξία άνω των 100 εκατ. ευρώ για το έργο, είναι το τελευταίο και πιο σοβαρό επεισόδιο. Ο ίδιος ανέφερε ότι ο ΑΔΜΗΕ βρίσκεται σε συνεννόηση με τη ΡΑΕΚ για να κατατεθεί αίτηση αναθεώρησης τις αμέσως επόμενες ημέρες.

Σύμφωνα με τον Έλληνα Διαχειριστή, η κίνηση της ΡΑΕΚ που καθιστά το έργο μη βιώσιμο, ανατρέπει την προηγούμενη απόφαση μεθοδολογίας εσόδου (επί Euroasia), βάσει της οποίας ο ΑΔΜΗΕ είχε λάβει την επενδυτική απόφαση να γίνει φορέας υλοποίησης του έργου, τον Οκτώβριο του 2023.

Πρέπει να σημειωθεί πάντως, ότι χθες ο υπουργός Ενέργειας της Μεγαλονήσου Γιώργος Παπαναστασίου, κράτησε αποστάσεις τόσο από την πρόσφατη απόφαση της ΡΑΕΚ, όσο και από τη στάση που έχει δείξει να κρατά η Κυπριακή κυβέρνηση σε κάποιες τουλάχιστον φάσεις της υπόθεσης μέχρι τώρα.

Ο κ. Παπαναστασίου αποκάλυψε ότι η αντίδραση της Κομισιόν, η οποία προκρίνει την πραγματοποίηση του έργου, είναι έντονη, ενώ εξήγησε ότι τελικά η επιβάρυνση του καταναλωτή, εάν υιοθετηθεί η πρόταση του ΑΔΜΗΕ για έναρξη της ανάκτησης των δαπανών από το 2025 θα είναι πολύ μικρή.

Ο Κύπριος υπουργός στη συνέντευξή του τάχθηκε σαφώς με την άποψη ότι η ΡΑΕΚ θα πρέπει να αλλάξει την απόφασή της σχετικά με το συγκεκριμένο ζήτημα και εν γένει να φροντίσει να μην κινδυνεύσει η βιωσιμότητα του έργου και συνεπώς η δυνατότητά του να υλοποιηθεί.

Των σημερινών δηλώσεων του κ. Παπαναστασίου είχε προηγηθεί η δήλωση του επικεφαλής του ΑΔΜΗΕ Μάνου Μανουσάκη στο Κυπριακό Πρακτορείο Ειδήσεων, σύμφωνα με την οποία, αν δεν αλλάξει η απόφαση της ΡΑΕΚ το έργο θα σταματήσει.

Μεταξύ άλλων ο κ. Παπαναστασίου είπε στο ΡΙΚ τα εξής: “Έχω ενημερωθεί ότι η ΡΑΕΚ και ο ΑΔΜΗΕ θα έχουν συνάντηση, ώστε να υποδείξει ο ΑΔΜΗΕ τεκμηριωμένα ότι το έργο δεν είναι βιώσιμο (με την τελευταία απόφαση της Ρυθμιστικής Αρχής). Σε τέτοια περίπτωση η ΡΑΕΚ θα ακούσει και μήπως πρέπει να αλλάξει την απόφασή της.

Η ΕΕ έχει αντιδράσει για την απόφαση της ΡΑΕΚ και έχει ζητήσει επίμονα τηλεδιάσκεψη ώστε να ακούσει ποιοι είναι οι σχεδιασμοί της Κυπριακής Δημοκρατίας. Η ΡΑΕΚ είναι ανεξάρτητος θεσμός, δεν είναι θέμα της κυπριακής Δημοκρατίας, όμως οι αποφάσεις της επηρεάζουν την Κύπρο ως προς την συγκεκριμένη ηλεκτρική διασύνδεση.

Μπορούμε να εστιάσουμε στον Κύπριο καταναλωτή, αλλά υπάρχουν και γεωπολιτικά οφέλη, η σύνδεση της χώρας με ένα μεγαλύτερο δίκτυο ηλεκτρισμού, η ασφάλεια προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας κλπ. Αυτά τα φιλόδοξα έργα, όπως ο GSI, έχουν τα ρίσκα τους. Αυτά τα ρίσκα πρέπει να τα διαχειριστείς με κάποιο τρόπο. Η ΕΕ κρίνει ότι θα πρέπει να συνδεθούμε με την υπόλοιπη Ευρώπη και γι αυτό το έχει χρηματοδοτήσει.

Εάν σήμερα είναι 33σεντ /κιλοβατώρα το κόστος για τον καταναλωτή, μιλούμε για να γίνει 33,006 σεντ, οπότε καταλαβαίνετε πως το επιπλέον κόστος είναι πολύ-πολύ μικρό. Στα 210 εκατ. θα φτάσει το κόστος για τα επόμενα 5 χρόνια (μέχρι την εμπορική λειτουργία). Δεν είναι ένα μεγάλο ποσό, φανταστείτε πως οι ρύποι που πληρώνουμε αυτή τη στιγμή είναι 300 εκατ. το χρόνο.

Ο ΑΔΜΗΕ ζητάει η επιβάρυνση του καταναλωτή να ξεκινήσει από 1/1/2025, όπως ορίζει η μεθοδολογία. Θα πρέπει να μελετηθεί η απόφαση και να δούμε το ρίσκο που μας βάζει ο ΑΔΜΗΕ, όπως και η ΕΕ που πιθανώς να αποσύρει τα κεφάλαιά της και να μην υπάρχει έργο. Η Κύπρος αφού πάρει τη μελέτη κόστους-οφέλους από τον ΑΔΜΗΕ στις 11/7, θα πάρει τελική επενδυτική απόφαση. Το υπουργικό συμβούλιο στηρίζει το έργο.

Εμείς σαν Πολιτεία θα θέλαμε τα κόστη στον κύπριο καταναλωτή να ξεκινήσουν όταν λειτουργήσει το έργο και ο καταναλωτής θα βλέπει ταυτόχρονα τα οφέλη του. Όμως αυτό μπορεί να μην μπορεί να εφαρμοστεί καθώς καθιστά το έργο μη βιώσιμο. Οπότε η απόφαση είναι μεταξύ του να μην έχεις έργο ή να επιβαρύνεις τον Κύπριο καταναλωτή με ένα ποσό που είναι μηδαμινό”.