Ρεύμα: “Βρείτε πόρους για μέτρα” – Πότε έρχονται ανακοινώσεις

Στις αρχές Δεκεμβρίου, μετά και τις ανακοινώσεις των τιμών για τα πράσινα τιμολόγια των προμηθευτών, η κυβέρνηση θα ανακοινώσει παρεμβάσεις, ώστε να περιοριστούν οι επιπτώσεις στους καταναλωτές από την κρίση στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας στη ΝΑ Ευρώπη με βάση όσα δήλωσε, το βράδυ της Παρασκευής, ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Θόδωρος Σκυλακάκης μετά από σύσκεψη με εκπροσώπους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το είδος των παρεμβάσεων που θα εφαρμοστούν.

Αξίζει να σημειωθεί ότι, όπως καταφάνηκε και από τη συνάντηση, η πλευρά της Ευρωπαϊκής Επιτροπής προτάσσει περισσότερο δημοσιονομικά εργαλεία και λιγότερο κανονιστικά, αφήνοντας έτσι στην οικονομική ευχέρεια κάθε κράτους – μέλους το πώς θα “αμυνθεί” στην ενεργειακή αβεβαιότητα, ειδικά στη ΝΑ Ευρώπη. Όπως, χαρακτηριστικά, τόνισε, ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας:

«Είχαμε μια ενδιαφέρουσα και πολύ παραγωγική συνάντηση με την τεχνική ομάδα της Επιτροπής, με αντικείμενο τα φαινόμενα των πολύ υψηλών τιμών στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας στη Νοτιοανατολική Ευρώπη. Αυτό που προκύπτει αβίαστα είναι ότι η Ελλάδα έχει κάνει αυτά που πρέπει να κάνει από την πλευρά της για να συνεισφέρει στην εθνική και ευρωπαϊκή αγορά. Αυτήν την περίοδο παράγουμε πολλή ενέργεια, εξάγουμε πολλή ενέργεια, έχουμε τις διασυνδέσεις και έχουμε και πολύ μεγάλη ευελιξία στην παραγόμενη ενέργεια. Αυτή η θετική στάση της χώρας γίνεται κατανοητή από την Επιτροπή. Συζητούμε με την Επιτροπή τη δέσμευση της κυβέρνησης, που είναι να μην αφήσει να περάσουν στους καταναλωτές αυτές οι αυξήσεις. 

Συζητούμε τα εργαλεία με τα οποία θα πετύχουμε αυτόν τον στόχο, εργαλεία που από την πλευρά της Επιτροπής υπάρχει μια διάθεση να είναι περισσότερο δημοσιονομικά και λιγότερο κανονιστικά σε σχέση με τη λειτουργία της αγοράς. Αυτό που οι καταναλωτές πρέπει να γνωρίζουν είναι ότι η κυβέρνηση στις αρχές Δεκεμβρίου θα ανακοινώσει τις παρεμβάσεις που τους αφορούν και θα μπορέσει με αυτόν τον τρόπο να ελαχιστοποιήσει τις συνέπειες αυτής της κρίσης στη ΝΑ Ευρώπη».

Βάλτε φόρους, βρείτε πόρους…

Με βάση πηγές του ΥΠΕΝ, η Ελλάδα υποστήριξε στη συζήτηση με τους κοινοτικούς ότι δεν αποτελεί μέρος του προβλήματος γιατί, όπως ανέφερε και δημόσια ο υπουργός, και επαρκή δίκτυα έχει και εξάγει ενέργεια και ευέλικτες μονάδες παραγωγής ρεύματος διαθέτει, λειτουργώντας ως σταθεροποιητικός παράγοντας στην ευρύτερη περιοχή.

Στο φόντο αυτό και με δεδομένο ότι η κρίση στις τιμές οφείλεται στο ότι η κρίση στην Ουκρανία δημιουργεί “ανισορροπίες” στο Target Model, είτε λόγω κερδοσκοπικών “παιχνιδιών”, είτε λόγω τεχνικών αδυναμιών, τόσο του όλου μοντέλου, όσο και των υποδομών, η κυβέρνηση σε συνέχεια και άλλων πρωτοβουλιών που έχει λάβει, ουσιαστικά ζητεί από την Κομισιόν ενεργοποίηση με πιο ευέλικτο τρόπο των ευρωπαϊκών μηχανισμών που ήδη υπάρχουν, ώστε να υπάρξει παρέμβαση, όπως την περίοδο της ενεργειακής κρίσης, πριν δύο χρόνια, κι έτσι να απομειωθεί το κόστος από το ράλι τιμών στην οικονομία.

Οι προτάσεις

Χαρακτηριστικά, σύμφωνα με τα όσα είπε πριν λίγες μέρες ο υπουργός Περιβάλλοντος κι Ενέργειας κ. Θ.  Σκυλακάκης, το φαινόμενο αυξήσεων των τιμών στη χονδρεμπορική αγορά των τελευταίων ημερών είναι τελείως παράλογο και απαιτεί άμεση αντίδραση.

Ερωτηθείς για το ενδεχόμενο κερδοσκοπίας στην αγορά, ο υπουργός απάντησε κατηγορηματικά. “Όχι, δεν υπάρχει καρτέλ, υπάρχουν πολλοί παίκτες. Επίσης η Ελλάδα έχει χαμηλότερες τιμές σε σχέση με την υπόλοιπη περιοχή. Αυτό που υπάρχει”, συνέχισε, “είναι μια δυσλειτουργία της αγοράς, η οποία σε οριακές καταστάσεις -καθώς δεν έχουμε αρκετές διασυνδέσεις- δε λειτουργεί σωστά. Γι’ αυτό πρέπει να υπάρξει ένα μηχανισμός που δε επιτρέπεται αυτές οι δυσλειτουργίες να περνούν στη λιανική αγορά”, κατέληξε ο υπουργός.

Όπως υπογράμμισε, τα φαινόμενα αυτά έχουν περιοδικό χαρακτήρα, όμως προκαλούν πολύ σοβαρό κόστος. “Συνεπώς πρέπει από πλευράς Ευρώπης να λυθεί αυτό το ζήτημα. Η πρόβλεψή μου είναι ότι αυτό δεν θα αφεθεί αυτές οι τιμές να περάσουν στους καταναλωτές”. 

Να σημειωθεί ότι πριν λίγες μέρες στο Άτυπο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ο Πρωθυπουργός είχε ζητήσει την αποσύνδεση της τιμής του φυσικού αερίου από την τιμή της κιλοβατώρας και τη χρηματοδότηση με ευρωπαϊκούς δημόσιους πόρους των διασυνδέσεων.

«Είναι κοινός τόπος το γεγονός ότι η Ευρώπη σήμερα αντιμετωπίζει ένα μεγάλο πρόβλημα ανταγωνιστικότητας όσον αφορά στην ενέργεια, παρά το γεγονός ότι επενδύουμε πολύ στις ανανεώσιμες πηγές. Και θεωρώ εξαιρετικά θετικό ότι στη Δήλωση της Βουδαπέστης υπάρχει μία ρητή αναφορά στις στρεβλώσεις στις τιμές της αγοράς ενέργειας που πρέπει να αντιμετωπιστούν με τρόπο κατεπείγοντα», επισήμανε ο πρωθυπουργός στις δηλώσεις του μετά την ολοκλήρωση των εργασιών της συνόδου και πρόσθεσε:

«Όμως, για να μπορέσει η ευρωπαϊκή αγορά ενέργειας να λειτουργεί προς όφελος όλων των Ευρωπαίων καταναλωτών, θα πρέπει να γίνουν δύο σημαντικές κινήσεις. Η πρώτη αφορά τις διασυνδέσεις. Χρειαζόμαστε περισσότερες διευρωπαϊκές διασυνδέσεις, οι οποίες, ενδεχομένως, να πρέπει να χρηματοδοτηθούν με ευρωπαϊκούς δημόσιους και όχι μόνο με ιδιωτικούς πόρους.  Και πιστεύω ότι πρέπει πια να ξαναδούμε ουσιαστικά τα ζητήματα που έχουν να κάνουν με τον τρόπο τιμολόγησης της τιμής του ηλεκτρικού ρεύματος, ώστε να μην καθορίζει το φυσικό αέριο την οριακή τιμή του συστήματος, όπως γίνεται σήμερα, καθώς το φυσικό αέριο κατά κανόνα είναι πολύ πιο ακριβό από τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας», επισήμανε.

Στο “ζύγι”

Πάντως, μετά και την επίσκεψη του κλιμακίου της Κομισιόν, το “σήμα” που δόθηκε είναι ότι εάν επιθυμεί η Ελλάδα μέτρα, τότε θα πρέπει να βρει και τους πόρους μέσα από φόρους, που όμως δεν “χτυπούν” σε καθεστώτα παράβασης του ανταγωνισμού.

“Πάμε για δημοσιονομικά μέτρα δηλαδή έσοδα – έξοδα. Δηλαδή βάλουμε ως φόρο κάτι, ούτως ώστε να έχουμε χρήματα για να δώσουμε επιδοτήσεις ή άλλες ενισχύσεις” ανέφερε χαρακτηριστικά πηγή του ΥΠΕΝ, σημειώνοντας ότι αυτό που εξετάζεται είναι η υφή αυτών των μέτρων για φόρους ή τέλη, ούτως ώστε να μην υπάρξουν ζητήματα με την Επιτροπή.

Όπως ανέφερε η ίδια πηγή, “τα οριζόντια φορολογικά μέτρα δεν δημιουργούν ζητήματα στη Κομισιόν γιατί θεωρούνται εθνικές αποφάσεις κάτι, όμως, το οποίο είναι πιο επιλεκτικό φορολογικό μέτρο προς το πεδίο αναφοράς του, πρέπει να περάσει από το πρίσμα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής”.

Έτσι, η κυβέρνηση είναι σε διαδικασία στάθμισης των εργαλείων που είναι διαθέσιμα για το στήσιμο αναχωμάτων απέναντι στη μεταβλητότητα των τιμών, καθώς ante portas είναι οι ανακοινώσεις των πράσινων τιμολογίων ενώ ήδη οι αντιδράσεις των φορέων της παραγωγής (βιομηχανίας κτλ) φουντώνουν.

Κρίσιμο για τις αποφάσεις είναι, πέρα από τη στάση των κλιμακίων της Κομισιόν, το συνολικό δημοσιονομικό περιθώριο. Πάντως, στο “τραπέζι” είναι τα γνωστά μέτρα από τις έκτακτες εισφορές για τυχόν “ουρανοκατέβατα” κέρδη, τα πλαφόν τιμών κτλ.

Πάντως, όπως αναφέρεται, την επόμενη εβδομάδα θα ληφθούν οι αποφάσεις σχετικά με το αν θα υπάρξει η οποιαδήποτε παρέμβαση για την αντιμετώπιση  της ενεργειακής ακρίβειας.

Καμπανάκι βιομηχανίας

Με δεδομένη την εμπειρία των τελευταίων μηνών, όπου στο επίκεντρο της κυβέρνησης βρίσκονται, κύρια, οι οικιακοί καταναλωτές, ως προς τα μέτρα επιδοτήσεων για το ρεύμα, καθώς εκεί καταγράφονται και οι άμεσες “πολιτικές πληγές” του κυβερνητικού προφίλ ένεκα της ακρίβειας, υπάρχει μεγάλη ανησυχία στη Βιομηχανία κι εν γένει στην παραγωγή.

Όπως τονίζεται, εμφατικά, από τους φορείς της, το ράλι τιμών στο ρεύμα, αλλά και η διστακτικότητα για παρεμβάσεις υπονομεύει την ανταγωνιστικότητά της χώρας, ενώ τροφοδοτεί και το ανοδικό σπιραλ τιμών. Είναι χαρακτηριστικό, ότι με βάση το Δελτίο Εξελίξεων για τη Βιομηχανία για το Νοέμβριο του ΙΟΒΕ, ο κλάδος αντιμετωπίζει από το Σεπτέμβριο, σε ετήσια βάση, άνοδο του κόστους.

Όπως αναφέρεται η τιμή χονδρικής φορτίου βάσης ηλεκτρικής ενέργειας στην Ελλάδα τον Σεπτέμβριο αυξήθηκε κατά 15% σε ετήσια βάση.  Ωστόσο, με βάση το Δελτίο, τον Σεπτέμβριο η τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας στην Ελλάδα (120,29 €/MWh) μειώθηκε κατά 10% σε σχέση με τον προηγούμενο μήνα, δηλαδή τον Αύγουστο, οπότε και είχε καταγραφεί, για δεύτερο μήνα, ένα “ράλι” ανόδου.

«Δεν έχουμε βρει λύση στα προβλήματά μας και η βιομηχανία χρειάζεται στήριξη» τόνισε ο Αντώνης Κοντολέων, Πρόεδρος της Ένωσης Βιομηχανικών Καταναλωτών Ελλάδας, ΕΒΙΚΕΝ στο πλαίσιο της 8ης Οικονομικής Διάσκεψης της Ε.ΕΝ.Ε που πραγματοποιήθηκε, την Τετάρτη 13 Νοεμβρίου. Όπως εξήγησε, ο τρόπος με τον οποίο δουλεύει σήμερα η αγορά των PPA «περιέχει τεράστιο επιχειρηματικό ρίσκο» και προσέθεσε «εμείς δε συνιστούμε να γίνεται χρήση των PPA». Μίλησε ακόμα για «κανιβαλισμό» της αγοράς ενέργειας μετά την είσοδο των ΑΠΕ, καθώς οι τιμές πέφτουν όσο υπάρχει ηλιοφάνεια και αυξάνονται σημαντικά όταν πέφτει ο ήλιος. «Οι PPA με φωτοβολταϊκά δεν αποτελούν λύση για τη βιομηχανία» ξεκαθάρισε και προσέθεσε ότι «η βιομηχανία είναι εκτεθειμένη», ότι υπάρχουν «συνθήκες χειραγώγησης» της αγοράς ενέργειας καθώς οι παίκτες είναι λίγοι.

Το ενδιαφέρον σε σχέση με την ανταγωνιστικότητα ήταν ότι οι τιμές βρέθηκαν σε υψηλότερα επίπεδα (από +47% έως +132%) από τις υπόλοιπες Ευρωπαϊκές αγορές (Μηνιαίες τιμές (day-ahead) από Nordpool για τις αγορές Αυστρίας, Βελγίου, Γερμανίας-Λουξεμβούργου, Γαλλίας και Ολλανδίας που συμμετέχουν στο Ευρωπαϊκό Χρηματιστήριο Ενέργειας ) και 509% υψηλότερη από την τιμή συστήματος Nordic (19,76 €/MWh).  Παράλληλα, τον Οκτώβριο η μέση τιμή των δικαιωμάτων εκπομπών CO2 μειώθηκε κατά 3,2% σε σχέση με τον προηγούμενο μήνα και διαμορφώθηκε στα 63,17 €/tCΟ2 .

Αν και μετά τη πτώση των τελευταίων ημερών, η μέση μηνιαία τιμή στη χονδρική αγορά κινείται κάτω των 140 ευρώ/ΜWh., είναι σημαντικά αυξημένη σε σχέση με τους προηγούμενους μήνες. Αναπόφευκτα, λοιπόν, η βιομηχανία ανησυχεί. Είναι ενδεικτικό ότι με βάση το Δελτίο του ΙΟΒΕ, που δεν έχει προλάβει να ενσωματώσει τα τελευταία δεδομένα, καταγράφεται μείωση προσδοκιών λόγω εξασθένισης των προβλέψεων στις παραγγελίες, τη ζήτηση και στην παραγωγής τους προσεχείς μήνες. Όπως αναφέρει ο Δείκτης Επιχειρηματικών Προσδοκιών στη Βιομηχανία υποχώρησε τον Οκτώβριο στις 103,5 μονάδες (από 110,6 μον. ένα μήνα πριν), σε υψηλότερο επίπεδο από το αντίστοιχο περυσινό (96,5 μον.).

Ωστόσο ελπίδα γεννά το ότι τα τελευταία 24ωρα η ελληνική αγορά παρουσιάζει σημάδια σχετικής αποκλιμάκωσης, από τα ακραία επίπεδα των προηγούμενων ημερών. Για παράδειγμα, σήμερα διαμορφώνεται στα κάτω από τα 100 ευρώ ανά Μεγαβατώρα, στα 98,37 με ημερήσια μείωση κατά 17,9%, μετά από συνεχείς αποκλιμακώσεις τις τελευταίες τρεις μέρες, λόγω κύρια της ισχυρής συμμετοχής των ΑΠΕ στην παραγωγή.