Συμφωνία για την υλοποίηση της ηλεκτρικής διασύνδεσης Κρήτης – Κύπρου

Άρση του αδιεξόδου επήλθε αργά χθες το βράδυ στις πολυήμερες διαπραγματεύσεις των κυβερνήσεων Κύπρου – Ελλάδας, της Γενικής Διεύθυνσης Ενέργειας της ΕΕ, των ρυθμιστικών αρχών των δύο χωρών και του ΑΔΜΗΕ, με τις εμπλεκόμενες πλευρές να καταλήγουν σε καταρχήν συμφωνία για τη διευθέτηση των εκκρεμοτήτων στο κυπριακό ρυθμιστικό πλαίσιο για το Great Sea Interconnector.

Πρώτο σκέλος της συμφωνίας είναι ότι η ΡΑΕΚ θα εγκρίνει την ανάκτηση εσόδου στην Κύπρο κατά την περίοδο κατασκευής της διασύνδεσης, δηλαδή από το 2025 μέχρι και τη λειτουργία του έργου το 2030. Πιο συγκεκριμένα, η Κύπρος θα χρηματοδοτήσει τη διασύνδεση με 25 εκατ. τον χρόνο και συνολικά με 125 εκατ. Τα ποσά αυτά θα προέλθουν εμμέσως από τους Κύπριους καταναλωτές, καθώς θα αντληθούν από τα έσοδα του κράτους από την εμπορία των δικαιωμάτων ρύπων.

Η εξέλιξη αυτή καταδεικνύει ότι η θέση του ΑΔΜΗΕ -πως το Great Sea Interconnector καθίσταται μη οικονομικά βιώσιμο χωρίς την ανάκτηση εσόδου στην Κύπρο κατά την κατασκευαστική περίοδο- έγινε αποδεκτή από την κυπριακή κυβέρνηση. Υπενθυμίζεται ότι όλες οι κινήσεις του ΑΔΜΗΕ έγιναν υπό την καθοδήγηση και την απόλυτη συνεργασία του ΥΠΕΝ.

Επίσης, οι υπόλοιπες τυχόν δαπάνες του ΑΔΜΗΕ κατά την κατασκευή του πρότζεκτ, οι οποίες θα υπερβούν τα 125 εκατ., θα ανακτηθούν μέσω κεφαλαιοποίησης μετά την έναρξη λειτουργίας της διασύνδεσης, και πάλι από τους Κύπριους καταναλωτές.

Προθεσμία μέχρι την Παρασκευή

Παράλληλα, η κυπριακή ρυθμιστική αρχή θα πρέπει να καθορίσει το WACC για το σκέλος των εσόδων έργου που θα αντλούνται από τις ρυθμιζόμενες χρεώσεις στην Κύπρο. Το WACC θα καθοριστεί σε τουλάχιστον 8,3%, για τα 17 πρώτα έτη.

Θα πρέπει πάντως να σημειωθεί ότι η συμφωνία τελεί υπό την αίρεση λήψης των δύο αποφάσεων από τη ΡΑΕΚ μέχρι την Παρασκευή, 6 Σεπτεμβρίου. Για να υπάρξει αυτή η προθεσμία, ο ΑΔΜΗΕ έστειλε επιστολή στη Nexans, ώστε η γαλλική εταιρεία να μεταθέσει στη συγκεκριμένη ημερομηνία την εκπνοή του τελεσιγράφου για επ΄ αόριστον «πάγωμα» της κατασκευής του καλωδίου.

Επίσης, μέχρι την Παρασκευή θα πρέπει η ΡΑΑΕΥ να εγκρίνει την απόφαση για το WACC για το σκέλος των εσόδων έργου που θα αντλούνται από τις ρυθμιζόμενες χρεώσεις στην Ελλάδα. Το WACC προβλέπεται να καθοριστεί στο 9%.

Αν οι τρεις παραπάνω αποφάσεις γίνουν πραγματικότητα στην προβλεπόμενη προθεσμία, τότε θα υπάρξει τελική άρση του suspension από τη Nexans. Στην πραγματικότητα, η εξέλιξη αυτή θα αποτελέσει σημείο καμπής για τη διασύνδεση, καθώς θα την καταστήσει οικονομικά βιώσιμη, ανοίγοντας τον δρόμο για είσοδο επενδυτών στον φορέα υλοποίησης και υπογραφή χρηματοδοτικών συμβάσεων για την κατασκευή του.

Το τουρκικό σχέδιο για διασύνδεση με τα κατεχόμενα

Η επίλυση της εκκρεμότητας αναφορικά με το γεωπολιτικό ρίσκο (για το οποίο το ρυθμιστικό πλαίσιο στην Κύπρο δεν διασφαλίζει οριστικά και αμετάκλητα τον ΑΔΜΗΕ) παραπέμπεται σε δεύτερο χρόνο. Το δεύτερο αυτό θέμα είναι καθαρά πολιτικό -όπως έχει άλλωστε διαφανεί και από τις τοποθετήσεις της ΡΑΕΚ στις τηλεδιασκέψεις που έχουν προηγηθεί για τη διασύνδεση- κάτι που σημαίνει πως η όποια λύση θα αναζητηθεί αμιγώς σε πολιτικό επίπεδο.

Σε κάθε περίπτωση, η άρση του αδιεξόδου όσον αφορά τις ρυθμιστικές αβεβαιότητες για το Great Sea Interconnector έρχεται σε μία συγκυρία όπου η Άγκυρα επιχειρεί να “ωριμάσει’ την ηλεκτρική διασύνδεση του ψευδοκράτους με την Τουρκία. Ο ΑΔΜΗΕ σε συνεργασία με τον Διαχειριστή Συστήματος Μεταφοράς Κύπρου (ΔΣΜΚ) μπλόκαραν πρόσφατα το τουρκικό σχέδιο μέσω του ENTSO-E (Ευρωπαϊκού Δικτύου Διαχειριστών Συστημάτων Μεταφοράς).

Στην περίπτωση ωστόσο που το Great Sea Interconnector τελικά ναυαγήσει, θεωρείται δεδομένο ότι η τουρκική κυβέρνηση θα θελήσει να βάλει ξανά στο τραπέζι τη διασύνδεση.