Στην τριμερή Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ η ηλεκτρική διασύνδεση

Στην Αθήνα μεταφέρεται την Πέμπτη το κέντρο των εξελίξεων για το κρίσιμο έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ, καθώς οι υπουργοί Εξωτερικών των τριών χωρών συναντώνται στο πλαίσιο της τακτικής τριμερούς συνεργασίας.

Παρότι επισήμως το θέμα δεν βρίσκεται στην ατζέντα, οι πληροφορίες αναφέρουν ότι το έργο του υποθαλάσσιου καλωδίου θα τεθεί σε συζήτηση, ειδικά υπό το φως των τελευταίων εξελίξεων και της «παγώματος» που επικρατεί γύρω από τις ερευνητικές εργασίες για την όδευσή του. Η Αθήνα επιχειρεί να κρατήσει ζωντανό το φιλόδοξο σχέδιο, ενισχυόμενη και από τον ιδιαίτερα ενεργό ρόλο και τη στήριξη που παρέχει το τελευταίο διάστημα το Ισραήλ, ενώ την ίδια στιγμή δεν λείπουν τα σενάρια για άτυπη προσέγγιση με την Τουρκία, σε μια προσπάθεια να πέσουν οι τόνοι και να αποφευχθούν αδιέξοδα.

Η ελληνική, η κυπριακή και η ισραηλινή πλευρά — μέσω των υπουργών Εξωτερικών Γιώργου Γεραπετρίτη, Κωνσταντίνου Κόμπου και Γκίντεον Σαάρ αντίστοιχα — αναμένεται να επαναβεβαιώσουν τη στρατηγική σημασία της ηλεκτρικής διασύνδεσης, η οποία μπορεί να μετατραπεί σε ενεργειακό διάδρομο υψηλής γεωπολιτικής σημασίας για την Ανατολική Μεσόγειο και την Ευρώπη.

Ενδεικτική των προθέσεων του Ισραήλ είναι και η πρόσφατη συνέντευξη του Ισραηλινού πρέσβη στην Αθήνα, Νόαμ Κατζ, στον ιστότοπο Geotrends, όπου επανέλαβε τη δέσμευση των τριών χωρών στην προώθηση της συμφωνίας. Όπως δήλωσε, «το έργο δημιουργεί πραγματική σύνδεση και, σε σύγκριση με άλλες πρωτοβουλίες, είναι πιο κοντά στην υλοποίηση». Η τοποθέτηση αυτή ενισχύει τα σενάρια ότι το Ισραήλ σκοπεύει να παίξει πιο ενεργό ρόλο, κάτι που ίσως επιβεβαιωθεί και με επίσημη δήλωση στήριξης κατά τη διάρκεια της αυριανής συνάντησης.

Παράλληλα, ήδη προγραμματίζεται νέα τριμερής συνάντηση στην Ιερουσαλήμ στις αρχές Απριλίου, γεγονός που δείχνει ότι οι συζητήσεις μπαίνουν σε κρίσιμη φάση. Αξίζει να σημειωθεί ότι από τον περασμένο Δεκέμβριο το Ισραήλ έχει συνυπογράψει συμφωνία για την ενίσχυση της στρατηγικής ενεργειακής συνεργασίας και συνδεσιμότητας με την Ελλάδα.

Ωστόσο, την ίδια ώρα, κύκλοι της ελληνικής διπλωματίας εξετάζουν την ανάγκη για τη δημιουργία ενός διαύλου επικοινωνίας και ενός μηχανισμού συνεννόησης με την Τουρκία, ώστε να αποφευχθούν εντάσεις κατά τη διάρκεια των ερευνών και της υλοποίησης του έργου. Δεν λείπουν μάλιστα και οι εκτιμήσεις που μιλούν για πιθανό πολιτικό συμβιβασμό με την Άγκυρα, ώστε να αποφευχθεί οποιαδήποτε ανατροπή.

Η Αθήνα προσβλέπει και στη στήριξη της Γαλλίας, δεδομένου ότι ο γαλλικός κολοσσός Nexans έχει εξασφαλίσει τη σύμβαση για την προμήθεια των καλωδίων, ύψους 1,4 δισ. ευρώ. Το ποσό αυτό αντιπροσωπεύει περίπου το 20% του συνολικού ανεκτέλεστου έργου της εταιρείας, γεγονός που υπογραμμίζει τη σημασία του έργου και για τα γαλλικά συμφέροντα.

Στην προσπάθεια διάσωσης του έργου πριν λίγα 24ωρα από την βουλή και ο Πρωθυπουργός επικαλούμενος την ανακοίνωση της εταιρίας. «Είναι ένα σύνθετο project η ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας και Κύπρου, με πολλές παραμέτρους και οικονομικές και γεωπολιτικές. Το project, όμως, αυτό είναι η βούλησή μας να συνεχιστεί» δήλωσε ο Κυριάκος Μητσοτάκης.

Υπενθυμίζεται ότι πριν την αναστολή των πληρωμών του έργου είχε προηγηθεί ένα σοβαρό περιστατικό τον Ιούλιο του 2024, όταν τουρκικά πολεμικά πλοία εμπόδισαν ένα ιταλικό σκάφος έρευνας που εκτελούσε μελέτες βυθού για τη διαδρομή του καλωδίου νότια της Κάσου. Η τουρκική επέμβαση ανέδειξε τις συνεχιζόμενες εντάσεις στην Ανατολική Μεσόγειο, ειδικά σε περιοχές όπου αμφισβητούνται τα θαλάσσια σύνορα καθιστώντας δύσκολη την πρόοδο του έργου δίχως κάποιος ολιστική συμφωνία μεταξύ των δύο χωρών.