Τολμηρές προτάσεις από την Κομισιόν για ριζική μείωση των εκπεμπόμενων ρύπων

Το πολιτικό πλαίσιο στο οποίο θα βασιστούν οι επιμέρους πολιτικές και οι στόχοι για την επίτευξη της μείωσης των εκπομπών κατά 90% ως το 2040 θέτει η κατεύθυνση που έδωσε χθες η Κομισιόν προς τα κράτη-μέλη.

Οι στόχοι αφορούν στη μείωση των αερίων του θερμοκηπίου για το 2040 με έμφαση στο διοξείδιο του άνθρακα από την καύση ορυκτών καυσίμων και στα αέρια που προέρχονται από τη γεωργία και τη χρήση γης.

Όπως τόνισαν στελέχη της αγοράς, για πρώτη φορά η ΕΕ προτείνει στόχο μείωσης κατά 90% το 2040 συγκριτικά με το 1990, μείωση πολύ φιλόδοξη που πλησιάζει την κλιματική ουδετερότητα δέκα χρόνια πριν από το 2050.

Πρέπει να σημειωθεί ότι οι προτάσεις της ΕΕ στηρίζονται σε πολύ λεπτομερή προσομοίωση του ενεργειακού συστήματος κάθε χώρας της Ευρώπης και προβολή στο μέλλον με σενάρια που έγιναν όπως πάντα (εδώ και πολλά χρόνια, από το 1995 και για όλες τις μέχρι τώρα προτάσεις ενεργειακής πολιτικής της ΕΕ) αποκλειστικά με το μαθηματικό μοντέλο PRIMES (που αναπτύχθηκε στο ΕΜΠ για όλη την Ευρώπη) και την επιστημονική ομάδα της E3Modelling.

Η διαμόρφωση των στόχων για το 2040 αποτελεί το πρώτο βήμα για τις προτάσεις ενεργειακής νομοθεσίας για το 2040 που θα αφορούν στα κτήρια, τις μεταφορές, τα εναλλακτικά πράσινα καύσιμα, την βιομηχανία και τις ΑΠΕ. Η επέκταση της ενεργειακής νομοθεσίας πέραν του 2030 θα αποτελέσει τον “μέγα καταλύτη”  για την ανάπτυξη των τεχνολογιών και των επενδύσεων. Θα σηματοδοτήσει ως εκ τούτου τις ευκαιρίες και τις προοπτικές που δημιουργούνται για το “έξυπνο χρήμα” που θα επιχειρήσει προφανώς να καλύψει επενδυτικά τις ανάγκες της νέας περιόδου.

Στην πραγματικότητα με τις προτάσεις της Κομισιόν ξεκινάει τώρα ένας νέος κύκλος ενεργειακής πολιτικής, όπως πριν από χρόνια ξεκίνησε για τον χρονικό ορίζοντα του 2030 και ο οποίος, όπως πλέον είναι γνωστό, απέδωσε θεαματικά για τις ΑΠΕ, την εξοικονόμηση ενέργειας και την ηλεκτροκίνηση.

Ο νέος κύκλος προς το 2040 ενέχει ακόμα μεγαλύτερες προκλήσεις γιατί και ο στόχος μείωσης του 90% αντιστοιχεί πλέον σε ριζικό μετασχηματισμό του συστήματος, ενεργειακού, αγροτικού, χρήσης γης κλπ.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσίευσε χθες λεπτομερή εκτίμηση επιπτώσεων σχετικά με πιθανές οδούς για την επίτευξη του συμφωνηθέντος στόχου να καταστεί η Ευρωπαϊκή Ένωση κλιματικά ουδέτερη έως το 2050.

Προκειμένου να επιτευχθεί ο στόχος προβλέπεται δραματική μείωση της χρήσης ορυκτών καυσίμων κατά 80% στην ενέργεια σε σχέση με τα επίπεδα του 2021, καθώς και απόσυρση του άνθρακα.

Αναλυτικότερα, με βάση την εν λόγω εκτίμηση επιπτώσεων, η Επιτροπή συνιστά μείωση των καθαρών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά 90 % έως το 2040 σε σύγκριση με τα επίπεδα του 1990, δρομολογώντας συζήτηση με όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη· η επόμενη Επιτροπή θα υποβάλει νομοθετική πρόταση, μετά τις ευρωπαϊκές εκλογές, και θα συμφωνηθεί με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και τα κράτη μέλη, όπως απαιτείται βάσει του νόμου της Ε.Ε. για το κλίμα. Η σύσταση συνάδει με τις συμβουλές της Ευρωπαϊκής Επιστημονικής Συμβουλευτικής Επιτροπής για την Κλιματική Αλλαγή (ESABCC) και τις δεσμεύσεις της ΕΕ στο πλαίσιο της συμφωνίας του Παρισιού.

Η χθεσινή ανακοίνωση καθορίζει επίσης ορισμένους ευνοϊκούς όρους πολιτικής που είναι απαραίτητοι για την επίτευξη του στόχου του 90%. Περιλαμβάνουν την πλήρη εφαρμογή του συμφωνηθέντος πλαισίου για το 2030, τη διασφάλιση της ανταγωνιστικότητας της ευρωπαϊκής βιομηχανίας, μεγαλύτερη εστίαση σε μια δίκαιη μετάβαση που δεν αφήνει κανέναν στο περιθώριο, ισότιμους όρους ανταγωνισμού με τους διεθνείς εταίρους και στρατηγικό διάλογο σχετικά με το πλαίσιο για την περίοδο μετά το 2030, μεταξύ άλλων με τη βιομηχανία και τον γεωργικό τομέα. Το αποτέλεσμα της COP28 στο Ντουμπάι δείχνει ότι ο υπόλοιπος κόσμος κινείται προς την ίδια κατεύθυνση. Η ΕΕ πρωτοστατεί στη διεθνή δράση για το κλίμα και θα πρέπει να παραμείνει στην πορεία της, δημιουργώντας ευκαιρίες για την ευρωπαϊκή βιομηχανία να ευδοκιμήσει σε νέες παγκόσμιες αγορές καθαρής τεχνολογίας.

Ο καθορισμός ενός κλιματικού στόχου για το 2040 θα βοηθήσει την ευρωπαϊκή βιομηχανία, τους επενδυτές, τους πολίτες και τις κυβερνήσεις να λάβουν αποφάσεις κατά τη διάρκεια αυτής της δεκαετίας, οι οποίες θα διατηρήσουν την ΕΕ σε καλό δρόμο για την επίτευξη του στόχου της για κλιματική ουδετερότητα το 2050. Θα στέλνει σημαντικά μηνύματα σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο μπορούν να πραγματοποιηθούν επενδύσεις και να προγραμματιστούν αποτελεσματικά μακροπρόθεσμα, ελαχιστοποιώντας τους κινδύνους των μη αξιοποιήσιμων στοιχείων ενεργητικού. Με αυτόν τον μακρόπνοο σχεδιασμό, είναι δυνατόν να διαμορφωθεί μια ευημερούσα, ανταγωνιστική και δίκαιη κοινωνία, να απαλλαγεί η βιομηχανία και τα ενεργειακά συστήματα της ΕΕ από τις ανθρακούχες εκπομπές και να διασφαλιστεί ότι η Ευρώπη αποτελεί πρωταρχικό προορισμό για επενδύσεις, με σταθερές και ανθεκτικές στις μελλοντικές εξελίξεις θέσεις εργασίας.

Θα ενισχύσει επίσης την ανθεκτικότητα της Ευρώπης έναντι μελλοντικών κρίσεων, και ιδίως θα ενισχύσει την ενεργειακή ανεξαρτησία της ΕΕ από τις εισαγωγές ορυκτών καυσίμων, οι οποίες αντιπροσώπευαν πάνω από το 4 % του ΑΕΠ το 2022, καθώς αντιμετωπίσαμε τις συνέπειες του επιθετικού πολέμου της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας. Το κόστος και οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στον άνθρωπο είναι όλο και πιο μεγάλες και ορατές. Μόνο κατά την τελευταία πενταετία, οι οικονομικές ζημίες που σχετίζονται με το κλίμα στην Ευρώπη εκτιμώνται σε 170 δισεκατομμύρια ευρώ. Η εκτίμηση επιπτώσεων της Επιτροπής διαπιστώνει ότι, ακόμη και με συντηρητικές εκτιμήσεις, η αύξηση της υπερθέρμανσης του πλανήτη ως αποτέλεσμα της αδράνειας θα μπορούσε να μειώσει το ΑΕΠ της ΕΕ κατά περίπου 7 % έως το τέλος του αιώνα.