Τσερνόμπιλ: Σχεδόν 40 χρόνια

Πέρασαν σχεδόν σαράντα χρόνια. Πιθανότατα, αν δεν υπήρχε η ομώνυμη σειρά στο HBO, σε πολλούς συμπολίτες μας μικρότερους των 40 ετών, το Τσερνόμπιλ ίσως να ήταν απλώς μια άγνωστη λέξη.

Στους μεγαλύτερους έμεινε η ανησυχία εκείνων των ημερών μπροστά σε ένα άγνωστο και αόρατο κίνδυνο, η βροχή που διάλεξε να πέσει στην Ελλάδα τις ημέρες ακριβώς που το ραδιενεργό νέφος βρέθηκε πάνω από τη χώρα μας, ο πανικός στα ράφια με τις κονσέρβες και τα γάλατα εβαπορέ στα πολυκαταστήματα τροφίμων, κάποια σκάνδαλα με την εισαγωγή σιτηρών από την επιμολυσμένη περιοχή, η σαρκοφάγος που κάλυψε το κουφάρι του πυρηνικού αντιδραστήρα και τα μπεκερέλ. Πάντα, μετά από κάθε μεγάλη καταστροφή … εμπλουτίζουμε το λεξιλόγιό μας.

Στους νεότερους, τα περισσότερα από τα παραπάνω είναι θολά και γκρίζα. Δεν είναι λίγοι μάλιστα αυτοί που πιστεύουν ότι η επανάληψη ενός παρόμοιου ατυχήματος στις μέρες μας θα ήταν μάλλον αδύνατη μια και η τεχνολογία έχει πραγματοποιήσει άλματα στον τομέα της ασφάλειας, όπως διατυμπανίζει η πυρηνική βιομηχανία. Μέχρι το πυρηνικό ατύχημα στη Φουκουσίμα (2011) όπου χιλιάδες κυβικά μέτρα ραδιενεργών υδάτων κατέληξαν και συνεχίζουν να καταλήγουν στον Ειρηνικό ωκεανό και ανιχνεύονται μέχρι τις δυτικές ακτές των ΗΠΑ, στην άλλη άκρη του ωκεανού. Μα μέχρι πότε θα ξεχνάμε και θα εφησυχάζουμε; Μέχρι το επόμενο ατύχημα;

Σήμερα, πολλαπλασιάζονται οι φωνές που βλέπουν την πυρηνική ενέργεια ως απαραίτητο κομμάτι της λύσης στην προσπάθεια αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής. Ναι, η χρήση της πυρηνικής ενέργειας στο όνομα του περιβάλλοντος! Ναι, σήμερα, 39 χρόνια μετά το τραγικό ατύχημα στον 4ο αντιδραστήρα του σταθμού πυρηνικής ενέργειας Τσερνόμπιλ, η πυρηνική βιομηχανία αναδιπλώνεται, ανακαινίζει την πρόσοψή της και – με αφορμή την κλιματική αλλαγή – επανέρχεται δριμύτερη. Η πυρηνική βιομηχανία βλέπει, μετά από πολλά χρόνια, την εγκατεστημένη της ισχύ να αυξάνεται. Μας χαμογελάει και μας υπόσχεται ασφάλεια και καθαρό περιβάλλον. Δεν μας μιλάει για τα εκατοντάδες μικρά ή μεγαλύτερα πυρηνικά ατυχήματα. Δεν μας μιλάει για τα εκατοντάδες δις $ και € ετήσιων κρατικών επιδοτήσεων, χωρίς τα οποία δεν θα είχε την παραμικρή προοπτική (ούτε στο παρελθόν ούτε στο μέλλον). Δεν μας μιλάει για τις χωματερές ραδιενεργών αποβλήτων. Δεν μας μιλάει για τους παλαιότερους πυρηνικούς σταθμούς που αποτελούν πλέον και οι ίδιοι… πυρηνικό απόβλητο με το κόστος ασφαλούς αποσυναρμολόγησης να ειναι αστρονομικό!

Η πυρηνική βιομηχανία παρουσιάζεται γεμάτη υποσχέσεις για ένα καλύτερο αύριο. Δεν μας μιλάει όμως για τις καταραμένες γωνιές του πλανήτη. Για το Τσερνόμπιλ, το Μαγιάκ, το Τομσκ, το Σεμιπαλαντίσκ. Δεν μας μιλάει για την Άννια, τη Νάστια και τις χιλιάδες παιδιών που γεννήθηκαν καταδικασμένα επειδή άλλοι επέλεξαν τη γενέτειρά τους ως παγκόσμια χωματερή ραδιενεργών αποβλήτων ή ως χώρο κατασκευής πυρηνικών σταθμών.

Η πυρηνική βιομηχανία, ενώ παράγει μικρό μέρος (μονοψήφιο) της πρωτογενούς ενέργειας του πλανήτη, έχει “καταφέρει” να είναι μια παγκόσμια απειλή. Έχει “καταφέρει” ήδη να υποθηκεύσει το μέλλον χιλιάδων παιδιών που γεννήθηκαν και άλλων που θα γεννηθούν, με καρκίνο του θυρεοειδούς, καρκίνο του εγκεφάλου, εξασθενημένο ανοσοποιητικό, νοητικά προβλήματα…

Οφείλουμε να θυμόμαστε (οι παλαιότεροι) και να θυμίζουμε (στους νεότερους) το απαράδεκτο, απάνθρωπο και επικίνδυνο πρόσωπο που κρύβεται πίσω από τα χαμόγελα της πυρηνικής βιομηχανίας. Η πυρηνική ενέργεια επανέρχεται και μας αφορά. Όχι μόνο επειδή η Βουλγαρία σχεδιάζει καινούργιους πυρηνικούς σταθμούς, όχι μόνο επειδή η Ελλάδα έχει χρηματοδοτήσει έμμεσα τον επικίνδυνο πυρηνικό σταθμό του Κοζλοντούι αγοράζοντας “φθηνή” ενέργεια από τη Βουλγαρία, όχι μόνο επειδή η Τουρκία δηλώνει έτοιμη να προχωρήσει στην κατασκευή τριών πυρηνικών σταθμών, όχι μόνο επειδή οι “μικροί – έξυπνοι” πυρηνικοί αντιδραστήρες έχουν βρει επίδοξους πλασιέ και στη χώρα μας. Το θέμα των πυρηνικών μας αφορά γιατί συνδέεται με το ίδιο το μέλλον της ζωής στον πλανήτη. Το θέμα μας αφορά επειδή οραματιζόμαστε ένα αύριο ασφαλές και ειρηνικό. Μας αφορά γιατί είναι το ελάχιστο που μπορούμε να κάνουμε για τα χιλιάδες θύματα της πυρηνικής ενέργειας. Μας αφορά γιατί η πυρηνική ενέργεια δεν έχει θέση σε ένα μέλλον πράσινο, δίκαιο και ειρηνικό, σε ένα μέλλον όπου εξοικονόμηση – αποθήκευση – ανανεώσιμη ενέργεια αποτελούν το τρίγωνο της αναγκαίας και απαραίτητης λύσης.