Βουλή: Κατατέθηκαν οι συμβάσεις για έρευνες υδρογονανθράκων σε Ιόνιο και Κρήτη

Κατατέθηκαν στη Βουλή για κύρωση από το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, οι συμβάσεις για την παραχώρηση τεσσάρων θαλάσσιων περιοχών στο Ιόνιο και την Κρήτη για έρευνες υδρογονανθράκων.

Πρόκειται για τη θαλάσσια περιοχή «Ιόνιο», που παραχωρείται στην κοινοπραξία της ισπανικής Repsol Exploracion με τα Ελληνικά Πετρέλαια, το «μπλοκ 10» (Κυπαρισσιακός κόλπος) όπου μοναδικός ανάδοχος είναι τα ΕΛΠΕ, και τις θαλάσσιες περιοχές δυτικά και νοτιοδυτικά της Κρήτης που παραχωρούνται στην κοινοπραξία Total, ExxonMobil και Ελληνικά Πετρέλαια.

Όπως επισημαίνεται στην εισηγητική έκθεση, η κύρωση των συμβάσεων αποτελεί ιδιαίτερα σημαντική εξέλιξη για την Ελλάδα καθώς προωθεί τη διαδικασία έρευνας υδρογονανθράκων, ενισχύοντας τις προϋποθέσεις για ουσιαστική συμμετοχή του κλάδου στην ανάπτυξη της οικονομίας, με σεβασμό στο περιβάλλον, ισχυρά οικονομικά αντισταθμιστικά οφέλη για τις τοπικές κοινωνίες και σημαντικά δημόσια έσοδα για τον κρατικό Προϋπολογισμό. Τονίζεται ακόμη, ότι η κύρωση των συμβάσεων ενισχύει περαιτέρω τη θέση της Ελλάδας ως ενεργειακού κόμβου, σε συνέχεια πρωτοβουλιών για την κατασκευή αγωγών διέλευσης φυσικού αερίου (αγωγός ΤΑΡ) αλλά και για την υπογραφή αντίστοιχων συμβάσεων μίσθωσης για τις περιοχές «Κατάκολο», «Ιωάννινα» και «Πατραϊκός Κόλπος (Δυτικά) το 2014 και «Αιτωλοακαρνανία», «Βορειοδυτική Πελοπόννησος», «’Αρτα – Πρέβεζα» και θαλάσσια περιοχή 2 στο Ιόνιο το 2018.

Στην εισηγητική έκθεση επισημαίνονται τα οφέλη του Δημοσίου από τις έρευνες (έσοδα από τη φορολογία των εταιριών, ενίσχυση των τοπικών κοινωνιών με τον περιφερειακό φόρο, θέσεις εργασίας, απόδειξη της εμπιστοσύνης σημαντικών επενδυτών προς τη χώρα μας, εισαγωγή τεχνογνωσίας). «Δεδομένου δε, ότι η εξόρυξη υδρογονανθράκων συνδέεται με το έδαφος για τον υποθαλάσσιο όπως η συγκεκριμένη περίπτωση, χώρο της επικρατείας, πρόκειται κατ’ ουσίαν για άσκηση εθνικής κυριαρχίας και εθνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων εκ μέρους του ελληνικού Δημοσίου επί των πηγών υδρογονανθράκων» σημειώνεται.

Η ερευνητική περίοδος και για τις δύο περιοχές είναι 8 χρόνια και η περίοδος εκμετάλλευσης (στην περίπτωση που ανακαλυφθούν εκμεταλλεύσιμα κοιτάσματα), 25 χρόνια. Τα έσοδα του Δημοσίου σε περίπτωση ανακάλυψης υδρογονανθράκων, υπολογίζονται συνολικά σε 40 % του συνολικού οικονομικού οφέλους της επένδυσης, που προκύπτει ως εξής: 20 % φόρος εισοδήματος, συν 5 % περιφερειακός φόρος και το υπόλοιπα προκύπτει από την είσπραξη των δικαιωμάτων (royalties) τα οποία κλιμακώνονται ανάλογα με το μέγεθος της ανακάλυψης. Επιπλέον προβλέπονται στρεμματικές αποζημιώσεις, μπόνους υπογραφής, πρώτης παραγωγής, συμμετοχή των εταιριών στις δαπάνες για υποδομές και εκπαίδευση στελεχών του ΥΠΕΝ και της Ελληνικής Διαχειριστικής Εταιρείας Υδρογονανθράκων.

Οι συμβάσεις περιέχουν αυστηρά μέτρα περιβαλλοντικής προστασίας και μείωσης των περιβαλλοντικών κινδύνων, τόσο κατά το ερευνητικό, όσο και το παραγωγικό στάδιο.

Ακολουθεί το ενημερωτικό σημείωμα του Υπουργείου

Κύρωση από τη Βουλή των Συμβάσεων Μίσθωσης για Έρευνα και Εκμετάλλευση Υδρογονανθράκων σε τέσσερις θαλάσσιες περιοχές σε Κρήτη και Ιόνιο

Το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας φέρνει στη Βουλή τέσσερα νομοσχέδια μέσω των οποίων θα κυρωθούν ισάριθμες συμβάσεις μίσθωσης για την παραχώρηση των δικαιωμάτων έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων σε τέσσερις θαλάσσιες περιοχές σε Κρήτη και Ιόνιο. Πιο συγκεκριμένα:    

-Για τις θαλάσσιες περιοχές «Νοτιοδυτικά Κρήτης» και «Δυτικά Κρήτης» εισάγονται προς κύρωση οι δυο συμβάσεις που υπεγράφησαν στις 27 Ιουνίου 2019 μεταξύ του Ελληνικού Δημοσίου -εκπροσωπούμενο από τον υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας και την Ελληνική Διαχειριστική Εταιρεία Υδρογονανθράκων (ΕΔΕΥ)- και της κοινοπραξίας Total, ExxonMobil και Ελληνικών Πετρελαίων.

-Για τη θαλάσσια περιοχή «Ιόνιο» στη Δυτική Ελλάδα, η προς κύρωση σύμβαση υπεγράφη στις 9 Απριλίου 2019 μεταξύ του Ελληνικού Δημοσίου και της κοινοπραξίας Repsol-Ελληνικά Πετρέλαια. Την ίδια ημέρα υπεγράφη και η προς κύρωση σύμβαση για την «Περιοχή 10 Ιόνιο Πέλαγος» (στον κόλπο της Κυπαρισσίας), μεταξύ του Ελληνικού Δημοσίου και των Ελληνικών Πετρελαίων.

Τι σημαίνει η κύρωση των συμβάσεων

Με την κύρωση από τη Βουλή οι  συμβάσεις μίσθωσης αποκτούν την ισχύ νόμου και ενισχύουν την εξωστρέφεια της Ελλάδας στον αναπτυσσόμενο τομέα των υδρογονανθράκων. Αποτελεί ηχηρή ψήφο εμπιστοσύνης μεγάλων διεθνών πετρελαϊκών εταιρειών που θα πραγματοποιήσουν επενδύσεις ύψους εκατομμυρίων ευρώ, ακόμα και στο βασικό στάδιο των ερευνών. Πέραν της συμβολής της βιομηχανίας υδρογονανθράκων στην αύξηση του Ακαθάριστου Εθνικού Προϊόντος,  βάσει ανάλογης διεθνούς εμπειρίας (benchmarks), εκτιμάται ότι α) για κάθε άμεση θέση εργασίας στον κλάδο των υδρογονανθράκων δημιουργούνται 3 νέες θέσεις πλήρους απασχόλησης στην ευρύτερη οικονομία σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο, β) Για κάθε ευρώ που θα αμείβονται οι άμεσα εργαζόμενοι στον κλάδο, θα δημιουργούνται άλλες 2 θέσεις εργασίας σε άλλους κλάδους της οικονομίας ενισχύοντας περαιτέρω την απασχόληση με νέες και καλά αμειβόμενες δουλειές. 

Η Ελλάδα έχει σήμερα 9 θαλάσσιες και χερσαίες παραχωρήσεις. Με την κύρωση από τη Βουλή των σημερινών τεσσάρων συμβάσεων, ο συνολικός αριθμός θα ανέλθει σε 13. Αυτή η εξέλιξη, μακροπρόθεσμα, θα ενισχύσει περαιτέρω την ενεργειακή ασφάλεια και τον  εφοδιασμό της Ελλάδας καθώς και τη γεωστρατηγική θέση μας ως έναν σημαντικό ενεργειακό κόμβο της Ευρώπης. 

Εφόσον οι έρευνες πιστοποιήσουν ότι οι ποσότητες φυσικού αερίου ή αργού πετρελαίου είναι απολήψιμες, οι πρώτες γεωτρήσεις αναμένεται να πραγματοποιηθούν το 2020.

Βασικά στοιχεία των  συμβάσεων

Οι συμβάσεις μίσθωσης έχουν αρχική διάρκεια οκτώ ετών για την περίοδο ερευνών και 25 ετών για την περίοδο εκμετάλλευσης (με δυνατότητα παράτασης για δυο πενταετίες), από την ημερομηνία ανακάλυψης εμπορικά εκμεταλλεύσιμων κοιτασμάτων

Κατά το οκταετές Βασικό Στάδιο Ερευνών, οι εταιρείες-ανάδοχοι καλούνται να επενδύσουν σωρευτικά ποσό της τάξης των 140 εκατ. ευρώ για τη διενέργεια γεωφυσικών ερευνών, τον  καθορισμό των πιθανών γεωτρητικών στόχων και τη διενέργεια ερευνητικών γεωτρήσεων.

Σε περίπτωση ανακάλυψης κοιτάσματος, θα ακολουθήσει η διενέργεια επιβεβαιωτικών  γεωτρήσεων και ανάλογα με την ανάλυση των ευρημάτων, θα ληφθεί η τελική επενδυτική απόφαση για την παραγωγική γεώτρηση.

Τα έσοδα του Δημοσίου από την εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων θα προέλθουν κυρίως από το μίσθωμα (royalties) και τη φορολογία των προσδοκώμενων κερδών, καθώς και από τις στρεμματικές αποζημιώσεις, οι οποίες είναι καταβλητέες ήδη από το στάδιο της έρευνας. Κατά τη συνήθη διεθνή πρακτική, το ύψος του μισθώματος υπολογίζεται στη βάση μαθηματικού τύπου που λαμβάνει υπόψη τα ακαθάριστα έσοδα από πωλήσεις και τις εκροές (δαπάνες) των μισθωτριών εταιρειών.

Το μίσθωμα καταβάλλεται οπωσδήποτε στο Δημόσιο, ανεξάρτητα από την επίτευξη ή όχι κέρδους από τις εταιρείες-αναδόχους και υπολογίζεται ως ποσοστό της αξίας των υδρογονανθράκων που θα εξορυχθούν.

Στις συμβάσεις περιέχεται επίσης όρος που υποχρεώνει τις εταιρείες-αναδόχους στην καταβολή συγκεκριμένου ποσού ετησίως για την εκπαίδευση και κατάρτιση στελεχών του Δημοσίου και των τοπικών κοινωνιών.

Το Ελληνικό Δημόσιο δεν επιμερίζεται τον κίνδυνο της επένδυσης, αφού το κόστος των μελετών, ερευνητικών και παραγωγικών γεωτρήσεων επιβαρύνει αποκλειστικά τις εταιρείες, ενώ στις σχετικές συμβάσεις προβλέπεται, στην ολοκλήρωση της φάσης των ερευνών, η αποδέσμευση των μη εκμεταλλεύσιμων περιοχών από τις εταιρίες – αναδόχους.Επιπροσθέτως, τα έσοδα του Δημοσίου είναι εξασφαλισμένα, αφού προβλέπεται ελάχιστο πρόγραμμα εργασιών και οικονομική δέσμευση με έκδοση αντίστοιχης εγγυητικής επιστολής.

Προστασία του περιβάλλοντος

Όλες οι συμβάσεις μίσθωσης περιλαμβάνουν αυστηρό πλέγμα  διατάξεων που διασφαλίζει ότι η έρευνα και η εκμετάλλευση υδρογονανθράκων θα διεξαχθεί με απόλυτο σεβασμό στην προστασία του περιβάλλοντος. 

Δεν προβλέπονται ειδικές ευνοϊκές ρυθμίσεις για τα περιβαλλοντικά ζητήματα υπέρ των εταιρειών-αναδόχων, κάτι που σημαίνει ότι οι εταιρείες είναι υποχρεωμένες να συμμορφώνονται πλήρως με το σύνολο της Εθνικής και Ενωσιακής περιβαλλοντικής νομοθεσίας, όχι μόνο αυτής που ισχύει τώρα, αλλά και της όποιας μελλοντικής-και αυστηρότερης. 

Προβλέπεται ρητά η λήψη μέτρων επανόρθωσης στα οποία οφείλουν να προβούν οι εταιρείες σε περίπτωση που οι εργασίες που εκτελούν θέτουν σε κίνδυνο φυσικά πρόσωπα ή περιουσίες ή ρυπαίνουν ή βλάπτουν την χλωρίδα, πανίδα και υδρόβια ζωή  ή το περιβάλλον.

Αναφορικά με τον τουρισμό, η εμπειρία από την 40ετή παραγωγή  στον Κόλπο της Καβάλας (κοίτασμα Πρίνου), περιοχή που γειτνιάζει με τη δημοφιλή Θάσο,   δείχνει ότι με την ορθή εφαρμογή των διεθνών καλών πρακτικών και των περιβαλλοντικών προβλέψεων, ο τουρισμός και η εκμετάλλευση υδρογονανθράκων μπορούν να συνυπάρξουν αρμονικά. 

Διαφοροποίηση Ενεργειακού Μείγματος & Γεωπολιτική Αναβάθμιση της Χώρας

Η έρευνα για υδρογονάνθρακες, ιδίως όσον αφορά στην ανεύρεση φυσικού αερίου, είναι ένας από τους κρισιμότερους παράγοντες που θα επηρεάσουν το ενεργειακό μείγμα της χώρας για τα επόμενα 30 τουλάχιστον χρόνια, με δεδομένο ότι το φυσικό αέριο αποτελεί το καύσιμο «γέφυρα» που θα επιτρέψει τη βαθμιαία μετάβαση  σε εναλλακτικές, φιλικότερες προς το περιβάλλον πηγές ενέργειας. Στο πλαίσιο αυτό, η έρευνα για υδρογονάνθρακες στην Ελλάδα σε συνέργεια με τα μεγάλα projects κατασκευής αγωγών μεταφοράς φυσικού αερίου όπως είναι ο TAP, ο IGB και ο EastMed και των υπαρχόντων και μελλοντικών τερματικών σταθμών (Ρεβυθούσα, Αλεξανδρούπολη) αποτελούν τμήματα της διαδικασίας διαφοροποίησης του ενεργειακού μείγματος, ενισχύοντας την ενεργειακή ασφάλεια και την ασφάλεια εφοδιασμού  της χώρας και εδραιώνοντάς την ως ένα σημαντικό ενεργειακό κόμβο στην περιοχή της Νοτιανατολικής Ευρώπης.