Ξιφαράς: Πάμε σε διαιτησία με την Gazprom – Ενεργειακός κόμβος η Ελλάδα

Την πρόθεση της ΔΕΠΑ Εμπορίας να προσφύγει στη διεθνή διαιτησία για την διευθέτηση των διαφορών στη σύμβαση προμήθειας που διατηρεί με την Ρωσική Gazprom, επισήμανε, μεταξύ άλλων, ο Διευθύνων Σύμβουλος της ΔΕΠΑ Εμπορίας, Κωνσταντίνος Ξιφαράς, κατά την συνέντευξή του με τον δημοσιογράφο Θοδωρή Παναγούλη στα πλαίσια του συνεδρίου Power & Gas Forum που διοργανώνει το energypress, 28 και 29 Μαρτίου 2024.

Ειδικότερα, ο Κωνσταντίνος Ξιφαράς ανέφερε χαρακτηριστικά ότι «πρέπει να έχουμε μια ανταγωνιστική τιμή και αυτή τη στιγμή δεν είναι», σημειώνοντας ότι οι διαπραγματεύσεις συνεχίζονται, ωστόσο πλέον είναι ορατό το ενδεχόμενο της διεθνούς διαιτησίας. Ο κ. Ξιφαράς υπενθύμισε ότι δεν είναι πρωτόγνωρη κατάσταση το να πάει σε μια διαδικασία διαιτησίας, καθώς είχε προηγηθεί η αντίστοιχη υπόθεση με τη Botas.

Σε κάθε περίπτωση, συνεχίζονται οι διαπραγματεύσεις, αλλά η εταιρεία έχει ήδη αποφασίσει να προχωρήσει στο επόμενο βήμα που είναι η διαιτησία. Αναφερόμενος στην ευρύτερη εικόνα στην αγορά, ο κ. Ξιφαράς είπε τα εξής: «Είδαμε τα τελευταία χρόνια τις αδυναμίες της ευρωπαϊκής αγοράς και ξυπνήσαμε από το όνειρο των χαμηλών τιμών και της ασφάλειας. Χρειάζεται επαγρύπνηση και εποπτεία. Πλέον η αγορά μπαίνει ξανά σε πιο ανοικτή λειτουργία.

Είδαμε τιμές πολύ υψηλές και πολύ χαμηλές, όμως η εποχή της πανδημίας δεν μπορεί να είναι σημείο αναφοράς όταν συγκρίνουμε. Η Ευρώπη άργησε να πάρει τα μέτρα της κατά της κερδοσκοπίας, αλλά στην Ελλάδα έγιναν παρεμβάσεις. Προσπάθησαν και οι ίδιες οι εταιρείες να βοηθήσουν με εκπτώσεις. Πρέπει να δούμε πως οι χαμηλές τιμές του σήμερα θα διατηρηθούν. Εφόσον οι ευρωπαϊκές αποθήκες είναι ήδη σε πολύ καλό σημείο, θα δούμε πολύ χαμηλές τιμές για λίγους μήνες ακόμα και στα 22-23 ευρώ/MWh. Πάντως, θα υπάρξει στήριξη από τους εμπόρους του αερίου ώστε να μην καταρρεύσουν».

Η Ελλάδα ως ενεργειακός κόμβος

Ο ρόλος της Ελλάδας ως ενεργειακός κόμβος, προκλήσεις και ευκαιρίες τόσο στο τομέα του φυσικού αερίου όσο και στον τομέα ηλεκτρισμού αποτέλεσε το θέμα συζήτησης στα πλαίσια της Ενότητας 5 του συνεδρίου Power & Gas Forum.

Στο πρώτο πάνελ της Ενότητας την συζήτηση συντόνισε ο Ιωάννης Στεφάνου, Partner, Head of Energy Department της Grant Thornton Greece και συμμετείχαν οι Θεόδωρος Τσακίρης, Καθηγητής ενεργειακής πολιτικής και γεωπολιτικής στο Πανεπιστήμιο Λευκωσίας, Ειδικός σύμβουλος του στο ΥΠΕΝ, η Maria Rita Galli, Διευθύνουσα Σύμβουλος ΔΕΣΦΑ, η Barbara Morgante, Διευθύνουσα Σύμβουλος της enaon και ο Κωστής Σιφναίος, Αντιπρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος της Gastrade.

Ο κ. Θεόδωρος Τσακίρης αναφέρθηκε στο ρόλο των υποδομών και των έργων upstream αλλά και των ηλεκτρικών διασυνδέσεων για την ανάδειξη της Ελλάδας ως διαμετακομιστικού κόμβου. Κάνοντας έναν σύντομο απολογισμό, ο κ. Τσακίρης σημείωσε ότι «η ιδέα ότι η Ελλάδα θα αναδειχθεί σε πολύ σημαντικό διαμετακομιστικό κόμβο, ξεπερνά την ενέργεια και περιλαμβάνει και υποδομές, αερολιμένες, λιμάνια και οπτικές ίνες.

Όπως εξήγησε, υπάρχουν πολιτικές που ξεκίνησαν πριν από 20 χρόνια αρχικά με την πρώτη δυνητική συμφωνία διασύνδεσης Ελλάδας – Τουρκίας που ήταν η αρχή του ITGI. Ξεκίνησε με τον παλιό αγωγό Μπουργκάς – Αλεξανδρούπολη. Χρειάστηκαν 20 χρόνια για να φθάσουμε στην μερική ολοκλήρωση του κόμβου διαμετακόμισης αερίου και είναι από τις πιο αξιόπιστες πηγές μη ρωσικού αερίου μέσω μη ρωσικών διαδρομών προς όλη την περιοχή.

Η ολοκλήρωση της στρατηγικής αυτής θα πρέπει να είναι η επέκταση του διαδρόμου όχι μόνο ανατολικά/δυτικά αλλά και βόρεια/νότια που είναι ακριβώς και οι πολιτικές που αφορούν τον κάθετο διάδρομο αλλά και ολόκληρη την υποδομή που αναπτύσσεται στην βόρεια Ελλάδα, συμπεριλαμβανομένης και της αποθήκευσης στη νότιο Καβάλα σε συνάρτηση με την ανάπτυξη CCS υδρογόνου στην επόμενη δεκαετία».

Η Διευθύνουσα Σύμβουλος του ΔΕΣΦΑ, κ. Galli, κατά την παρέμβασή της, αναφέρθηκε εκτενώς στο νέο τοπίο που διαμορφώνεται στη χώρα σε σχέση με τις εισόδους και εξόδους φυσικού αερίου καθώς και με τις πιθανές νέες επενδύσεις που σχεδιάζουν μια σειρά εταιρείες και ο ίδιος ο Διαχειριστής. Αναλυτικότερα, η Διευθύνουσα Σύμβουλος αναφέρθηκε στο εν εξελίξει market test για την αναβάθμιση και επέκταση του ελληνικού συστήματος φυσικού αερίου, σημειώνοντας την ανάγκη να διασφαλιστεί η αναγκαία χωρητικότητα και εν συνόλω διαθεσιμότητα των υποδομών για την απρόσκοπτη διαμετακόμιση του καυσίμου στην ευρωπαϊκή επικράτεια. Σε αυτή την κατεύθυνση, οι υποδομές της Ελλάδας μπορούν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο με ευρύτερη γεωπολιτική διάσταση τόσο σε περιφερειακό όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

Η Διευθύνουσα Σύμβουλος της enaon, Barbara Morgante αναφέρθηκε στην πρόσφατη ολοκλήρωση της συγχώνευσης των πρώην 3 εταιρειών διαχείρισης των δικτύων διανομής φυσικού αερίου, που πλέον κινούνται υπό την σκέπη μιας ενιαίας εταιρείας με ολοκληρωμένη στρατηγική για την επέκταση του δικτύου σε πανελλαδικό επίπεδο σε συνάρτηση με τις γεωγραφικές ιδιαιτερότητες και ανάγκες σε επιμέρους περιοχές. Η ΕΝΑΟΝ διαχειρίζεται σήμερα πάνω από 8.000χμ δικτύου σε όλη την Ελλάδα με περίπου 600.000 σημεία διανομής. Δίνει έμφαση στις επενδύσεις κυρίως στις περιοχές που δεν είχαν κάλυψη. Στον τομέα των ανανεώσιμων αερίων, έχουν υπογραφεί μνημόνια με δέκα παραγωγούς βιοαερίου, κάτι που δείχνει τη διάθεση για συνεργασίες και λύσεις.

Ο Αντιπρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος της Gastrade, Κωστής Σιφναίος αποκάλυψε ότι το νέο FSRU της Αλεξανδρούπολης αναμένεται να τεθεί σε εμπορική λειτουργία στις 30 Απριλίου.

«Ολοκληρώθηκε ένα μεγάλο έργο για το οποίο είμαστε περήφανοι. Το 2010 που ξεκίνησε ήταν ένα όραμα συνυφασμένο με τις γεωπολιτικές προκλήσεις και την εξάρτηση από μια μοναδική πηγή εφοδιασμού. Το 2022 λάβαμε την τελική επενδυτική απόφαση και χρειάστηκαν 2 χρόνια για να φτάσουμε στο σήμερα, που έχει ολοκληρωθεί το έργο», σημείωσε αρχικά.

Όπως εξήγησε ο κ. Σιφναίος, με το πρώτο φορτίο από την ΔΕΠΑ έχουν πραγματοποιηθεί οι δοκιμές λειτουργίας, ενώ τη Δευτέρα αναμένεται να ξεκινήσουν οι δοκιμές για επαναεριοποίηση που εκτιμάται ότι θα διαρκέσουν 2 εβδομάδες. Έτσι, στις 12 Απριλίου θα ολοκληρωθεί όλη δοκιμαστική λειτουργία και στις 30 Απριλίου πρόκειται να ξεκινήσει η εμπορική λειτουργία.

Στο δεύτερο πάνελ της Ενότητας συμμετείχαν ο Μάνος Μανουσάκης, Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος του ΑΔΜΗΕ, ο Αναστάσιος Μάνος, Διευθύνων Σύμβουλος του ΔΕΔΔΗΕ και ο Γιάννης Καρύδας, CEO της Renewables and Energy Storage Copelouzos Group & Elica CEO.

Ο Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος του ΑΔΜΗΕ, Μάνος Μανουσάκης αναφέρθηκε στις υπό ανάπτυξη διεθνείς διασυνδέσεις της χώρας, υπογραμμίζοντας ότι η υλοποίησή τους συμβάλει στην ενίσχυση της θέσης της χώρας στον ενεργειακό χάρτη. Αναλύοντας την στρατηγική του ΑΔΜΗΕ σημείωσε ότι πρόκειται για ένα ρεαλιστικό πλάνο που λαμβάνει υπ’ όψιν τις τρέχουσες συνθήκες. Τα τελευταία χρόνια και οι διαχειριστές σε γειτονικές χώρες προσπαθούν επίσης να αναπτύξουν συστήματα που θα βασίζονται στην στροφή προς τις ΑΠΕ, μια στροφή η οποία απαιτεί ανάπτυξη των ηλεκτρικών δικτύων σε εθνικό επίπεδο και διασυνοριακά. Όπως εξήγησε, η αύξηση των ΑΠΕ στο ενεργειακό μείγμα δημιουργεί προκλήσεις στην λειτουργία του συστήματος, ιδιαίτερα τα τελευταία δύο χρόνια. Στο πλαίσιο αυτό γίνονται παρεμβάσεις σε ρυθμιστικό και νομικό επίπεδο για να βελτιωθεί η κατάσταση, η οποία, όπως σημείωσε ο κ. Μανουσάκης, μέχρι να σταθεροποιηθεί από άποψη αποθήκευσης, θα είναι ευπαθής.

Ο Διευθύνων Σύμβουλος του ΔΕΔΔΗΕ, Αναστάσιος Μάνος αναφέρθηκε στο μετασχηματισμό της αγοράς ενέργειας όπου πλέον οι απαιτήσεις για τα ηλεκτρικά συστήματα μεταφοράς και διανομής στην Ευρώπη είναι σημαντικά αυξημένες, γεγονός που επιφέρει αλλαγές στην ίδια την φυσιογνωμία των Διαχειριστών. Πλέον, όπως σημείωσε, έχει αλλάξει άρδην το παραδοσιακό μοντέλο στην ενέργεια, είναι multidirectional, καθώς ένας χρήστης μπορεί να είναι ταυτόχρονα και καταναλωτής και παραγωγός.

Αυτό είναι πολύ έντονο σε όλη την Ευρώπη, με το ανώτατο στέλεχος του ΔΕΔΔΗΕ να προσθέτει σε αυτό το πλαίσιο ότι μέχρι το 2050 θα λαμβάνουν χώρα ετησίως 50 δισ. ευρώ επενδύσεις σε δίκτυα μεταφοράς και διανομής στη γηραιά ήπειρο.

Ο Γιάννης Καρύδας αναφέρθηκε στα οφέλη που προκύπτουν από την υλοποίηση της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας-Αιγύπτου, το γνωστό ως «GREGY». Αναλυτικότερα, τo project μπαίνει σε νέα φάση με την ένταξη στη λίστα PCI/PMI της ΕΕ, όπως σχολίασε αρχικά, υπογραμμίζοντας ότι στον σχεδιασμό της εταιρείας προβλέπεται ότι μέρος της ενέργειας θα καταναλώνεται από την ελληνική βιομηχανία, τμήμα της θα εξάγεται και ένα τρίτο μέρος επιδιώκεται να αξιοποιείται για την παραγωγή πράσινου υδρογόνου.

«Μια διασύνδεση ενοποιεί τις αγορές και έτσι οδηγεί σε μια πτώση των τιμών προς όφελος του καταναλωτή και της μείωσης του κόστους των βιομηχανιών», επισήμανε μεταξύ άλλων στα οφέλη του έργου. Παράλληλα, το έργο προσδίδει σημαντικό ρόλο στη χώρα, καθώς την καθιστά σημαντικό παίκτη στην ΝΑ Μεσόγειο και συμβάλει στην ενεργειακή ασφάλεια. «Δεν είναι τυχαίο που στην πρόσφατη επίσκεψη του Έλληνα Πρωθυπουργού στην Αίγυπτο, ήταν το μοναδικό έργο στο οποίο έγινε δημόσια αναφορά», επεσήμανε σχετικά ο κ. Καρύδας.