2024 YR4: Ο αστεροειδής που είναι πιθανό να πέσει στη Γη το 2032

Σε επιφυλακή βρίσκονται οι επιστήμονες μετά την ανακάλυψη πως ένας αστεροειδής είναι πιθανόν να πέσει στη Γη σε επτά χρόνια, δηλαδή το 2032.

Πρόκειται για τον πρόσφατα ανακαλυφθέντα αστεροειδή, με την ονομασία 2024 YR4, ο οποίος έχει, κατά μέσο όρο, 2% πιθανότητα να συγκρουστεί με τη Γη το 2032. Αν και οι πιθανότητες πρόσκρουσης παραμένουν χαμηλές, οι αστρονόμοι παρακολουθούν στενά την πορεία του, με στόχο να συλλέξουν περισσότερες πληροφορίες, κάνοντας χρήση ακόμα και του πιο ισχυρού τηλεσκόπιου που έχει εκτοξευθεί ποτέ στο διάστημα.

Προς το παρόν, οι γνώσεις για τον 2024 YR4 είναι περιορισμένες. Σύμφωνα όμως με τους υπολογισμούς, η διάμετρός του εκτιμάται μεταξύ 40 και 90 μέτρων, δηλαδή σε μέγεθος συγκρίσιμο με έναν μεγάλο ουρανοξύστη, όπως εξηγεί ο Δρ. Paul Chodas, διευθυντής του Κέντρου Μελετών Αντικειμένων Κοντά στη Γη (CNEOS) της NASA, στο Jet Propulsion Laboratory στην Καλιφόρνια.

Παρότι το μέγεθος του 2024 YR4 είναι εντυπωσιακό, δεν συγκρίνεται με τον “πλανητοκτόνο” αστεροειδή που χτύπησε τη Γη πριν από 66 εκατομμύρια χρόνια, προκαλώντας την εξαφάνιση των δεινοσαύρων. Εκείνος είχε διάμετρο περίπου 10 χιλιομέτρων και ήταν η τελευταία μεγάλη πρόσκρουση αστεροειδούς στον πλανήτη μας.

Αν και οι μεγαλύτεροι αστεροειδείς είναι αυτοί που μπορούν να προκαλέσουν πλανητική καταστροφή, μικρότεροι διαστημικοί βράχοι όπως ο 2024 YR4 μπορούν να έχουν καταστροφικές συνέπειες σε τοπικό επίπεδο, εάν βρεθούν σε πορεία σύγκρουσης με τη Γη. Γι’ αυτόν τον λόγο, οι αστρονόμοι επιδιώκουν να συλλέξουν όσο το δυνατόν περισσότερα δεδομένα για τον αστεροειδή το συντομότερο δυνατό.

Η ανάλυση περισσότερων στοιχείων, όπως η ακριβής τροχιά του, θα μπορούσε να μηδενίσει τις πιθανότητες σύγκρουσης. Ωστόσο, ο χρόνος είναι περιορισμένος, καθώς οι επιστήμονες θα μπορούν να παρατηρούν τον 2024 YR4 μόνο μέχρι τον Απρίλιο, πριν χαθεί από το οπτικό τους πεδίο.

Για τον λόγο αυτό, σχεδιάζουν να στρέψουν το ισχυρότερο διαστημικό τηλεσκόπιο, το James Webb, προς τον αστεροειδή. Στόχος είναι να καθοριστεί με μεγαλύτερη ακρίβεια το μέγεθός του και η τροχιά του, ώστε να διαπιστωθεί αν όντως αποτελεί απειλή για τον πλανήτη μας.

Ο αστεροειδής 2024 YR4 εντοπίστηκε για πρώτη φορά στις 27 Δεκεμβρίου από το τηλεσκόπιο ATLAS στο Rio Hurtado της Χιλής. Πρόκειται για ένα από τα προγράμματα παρατήρησης αστεροειδών που χρηματοδοτεί η NASA με στόχο τον εντοπισμό αντικειμένων που πλησιάζουν τη Γη, όπως εξηγεί ο Davide Farnocchia, μηχανικός πλοήγησης στο Jet Propulsion Laboratory (JPL) και στο Κέντρο Μελετών Αντικειμένων Κοντά στη Γη (CNEOS).

Από την πρώτη του ανακάλυψη, το μέγεθος του 2024 YR4 δεν έχει διαφοροποιηθεί σημαντικά, παρά τις συνεχείς παρατηρήσεις από διάφορα τηλεσκόπια. Ο λόγος είναι ότι ο αστεροειδής μπορεί να μελετηθεί μόνο μέσω του φωτός που αντανακλά, και η εκτίμηση του μεγέθους του βασίζεται στην αντανάκλαση του ηλιακού φωτός στην επιφάνειά του.

Ωστόσο, το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb, το οποίο προγραμματίζεται να ξεκινήσει παρατηρήσεις του 2024 YR4 στις αρχές Μαρτίου, θα αλλάξει τα δεδομένα. Επειδή λειτουργεί στο υπέρυθρο φάσμα, θα μπορέσει να μετρήσει τη θερμότητα που εκπέμπει ο αστεροειδής, προσφέροντας πολύ πιο ακριβείς εκτιμήσεις για το πραγματικό του μέγεθος. Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη που δημοσιεύτηκε στο Nature, η τεχνική αυτή θα συμβάλει σημαντικά στην ακριβή καταγραφή των χαρακτηριστικών του διαστημικού βράχου και στην καλύτερη κατανόηση του πόσο επικίνδυνος μπορεί να είναι.

Από τις αρχές Ιανουαρίου, οι αστρονόμοι έχουν χρησιμοποιήσει το Παρατηρητήριο Magdalena Ridge στο Νέο Μεξικό, το Τηλεσκόπιο της Δανίας και το Πολύ Μεγάλο Τηλεσκόπιο στη Χιλή για να παρακολουθήσουν τον αστεροειδή, ο οποίος απέχει σήμερα πάνω από 48 εκατομμύρια χιλιόμετρα (30 εκατομμύρια μίλια) από τη Γη και απομακρύνεται όλο και περισσότερο με την πάροδο του χρόνου, δήλωσε ο Farnocchia. Το ουράνιο αντικείμενο θα πρέπει να είναι ορατό μέχρι τις αρχές Απριλίου και να εξαφανιστεί καθώς συνεχίζει την τροχιά του γύρω από τον ήλιο.

Από τις αρχές Ιανουαρίου, αστρονόμοι σε όλο τον κόσμο παρακολουθούν στενά τον 2024 YR4, χρησιμοποιώντας μερικά από τα πιο προηγμένα τηλεσκόπια. Συγκεκριμένα, ο αστεροειδής έχει τεθεί υπό παρακολούθηση από το Magdalena Ridge Observatory στο Νέο Μεξικό, το Δανικό Τηλεσκόπιο και το Very Large Telescope στη Χιλή, όπως αναφέρει ο Davide Farnocchia από το Jet Propulsion Laboratory (JPL).

Αυτή τη στιγμή, ο 2024 YR4 βρίσκεται πάνω από 48 εκατομμύρια χιλιόμετρα μακριά από τη Γη και συνεχίζει να απομακρύνεται καθώς κινείται στην τροχιά του γύρω από τον Ήλιο. Οι επιστήμονες εκτιμούν ότι ο αστεροειδής θα παραμείνει ορατός μέχρι τις αρχές Απριλίου, προτού χαθεί από το οπτικό τους πεδίο καθώς συνεχίζει το ταξίδι του στο διάστημα.

2024 YR4: Πόσο επικίνδυνος θα μπορούσε να είναι

Ο ακριβής προσδιορισμός του μεγέθους του 2024 YR4 είναι κρίσιμος για την εκτίμηση του κινδύνου, σε περίπτωση που ο αστεροειδής τεθεί σε μελλοντική πορεία σύγκρουσης με τη Γη.

“Αν αποδειχθεί ότι βρίσκεται στο άνω όριο των εκτιμήσεων για το μέγεθός του, η σύγκρουση θα μπορούσε να προκαλέσει καταστροφές σε ακτίνα έως και 50 χιλιομέτρων από το σημείο πρόσκρουσης”, επισημαίνει ο Paul Chodas, διευθυντής του Κέντρου Μελετών Αντικειμένων Κοντά στη Γη (CNEOS) της NASA. “Ωστόσο, η πιθανότητα σύγκρουσης παραμένει εξαιρετικά χαμηλή. Ο βασικός παράγοντας κινδύνου είναι η ασύλληπτη ταχύτητα εισόδου του αστεροειδούς στην ατμόσφαιρα, που υπολογίζεται στα 17 χιλιόμετρα το δευτερόλεπτο (38.028 μίλια την ώρα)“.

Σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος (ESA), αστεροειδείς αυτού του μεγέθους συγκρούονται με τη Γη κάθε λίγες χιλιάδες χρόνια, προκαλώντας σοβαρές καταστροφές σε τοπικό επίπεδο.

Το 1908, ένας αστεροειδής διαμέτρου περίπου 30 μέτρων έπεσε στην περιοχή του ποταμού Podkamennaya Tunguska στη Σιβηρία, καταστρέφοντας δασικές εκτάσεις σε 2.150 τετραγωνικά χιλιόμετρα (830 τετραγωνικά μίλια). Το συμβάν αυτό παραμένει η μεγαλύτερη καταγεγραμμένη έκρηξη αστεροειδούς στην πρόσφατη ιστορία.

Το 2013, ένας αστεροειδής 20 μέτρων εισήλθε στην ατμόσφαιρα πάνω από το Τσελιάμπινσκ της Ρωσίας και εξερράγη πριν φτάσει στο έδαφος. Η έκρηξη απελευθέρωσε ενέργεια 20 έως 30 φορές ισχυρότερη από την πρώτη ατομική βόμβα, προκαλώντας έντονη λάμψη, καύσωνα, ζημιές σε πάνω από 7.000 κτίρια και τραυματισμούς σε περισσότερους από 1.000 ανθρώπους.

Αν ο 2024 YR4 πάντως ανήκει στο μεγαλύτερο εύρος των εκτιμήσεων για το μέγεθός του, οι επιπτώσεις θα μπορούσαν να είναι ακόμη πιο καταστροφικές, προειδοποιεί η ESA. Με την ταχύτητα που κινείται, ένας τέτοιος αστεροειδής θα μπορούσε να ισοπεδώσει ολόκληρες περιοχές, ανάλογα με το σημείο σύγκρουσης. Γι’ αυτό, οι επιστήμονες επιταχύνουν τις έρευνες, ώστε να έχουν όσο το δυνατόν ακριβέστερη εικόνα για την πορεία και τα χαρακτηριστικά του.