“Δακτύλιος του Αϊνστάιν” – Το τηλεσκόπιο του Ευκλείδη αποκάλυψε τη στρέβλωση του διαστήματος

Μια σπάνια και εντυπωσιακή κοσμική οφθαλμαπάτη κατέγραψε το διαστημικό τηλεσκόπιο Euclid, αποτυπώνοντας έναν “Δακτύλιο του Αϊνστάιν“, ένα φαινόμενο που αποκαλύπτει την ακραία καμπύλωση του χωροχρόνου λόγω της βαρύτητας ενός γαλαξία.

Η μαγευτική εικόνα δείχνει τον γαλαξία NGC 6505, ο οποίος περιβάλλεται από έναν τέλειο φωτεινό κύκλο. Αυτός ο δακτύλιος είναι στην πραγματικότητα το φως ενός πιο απομακρυσμένου γαλαξία, που βρίσκεται ακριβώς πίσω από τον NGC 6505, αλλά η βαρύτητα του τελευταίου το λυγίζει και το παραμορφώνει γύρω του, επιτρέποντάς μας να τον δούμε.

“Πρόκειται για μια υπέροχη, συναρπαστική και τυχερή ανακάλυψη στα πρώτα μας δεδομένα”, δήλωσε ο καθηγητής Stephen Serjeant από το Open University. “Ένας ‘Δακτύλιος του Αϊνστάιν’ τόσο τέλειος είναι εξαιρετικά σπάνιος. Μέσα από την παραμόρφωση του χωροχρόνου από έναν κοντινό γαλαξία, βλέπουμε έναν πιο μακρινό γαλαξία που διαφορετικά θα παρέμενε κρυμμένος”.

Η Γενική Θεωρία της Σχετικότητας του Αϊνστάιν προβλέπει ότι το φως λυγίζει γύρω από μαζικά αντικείμενα, δημιουργώντας ένα φαινόμενο βαρυτικού φακού. Αυτοί οι ‘Δακτύλιοι του Αϊνστάιν’ είναι πολύτιμοι για τους αστρονόμους, καθώς αποκαλύπτουν κρυμμένα αντικείμενα και βοηθούν στον υπολογισμό της μάζας των γαλαξιών που λειτουργούν ως φακοί – συμπεριλαμβανομένης της σκοτεινής ύλης, η οποία δεν είναι άμεσα ορατή.

Στην προκειμένη περίπτωση, οι επιστήμονες εκτιμούν ότι ο γαλαξίας NGC 6505 αποτελείται κατά 11% από σκοτεινή ύλη, ποσοστό μικρό σε σχέση με την επικρατούσα θεωρία ότι η σκοτεινή ύλη κυριαρχεί στη συνολική μάζα του σύμπαντος.

Η αποκάλυψη των μυστικών της σκοτεινής ύλης και της σκοτεινής ενέργειας, που μαζί αποτελούν το 95% του σύμπαντος, είναι ο κεντρικός στόχος της αποστολής του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ESA) αξίας 1 δισ. ευρώ.

Το διαστημικό τηλεσκόπιο Euclid, το οποίο έχει τη δυνατότητα να ανιχνεύει γαλαξίες σε αποστάσεις έως 10 δισεκατομμύρια έτη φωτός, φιλοδοξεί να δημιουργήσει τον μεγαλύτερο τρισδιάστατο κοσμικό χάρτη που έχει καταγραφεί ποτέ. Με αυτόν τον τρόπο, οι επιστήμονες θα μπορέσουν να χαρτογραφήσουν τη σκοτεινή ύλη σε μεγάλη κλίμακα και να αποκαλύψουν τη δράση της σκοτεινής ενέργειας, μιας μυστηριώδους δύναμης που επιταχύνει τη διαστολή του σύμπαντος.

Αν και το τηλεσκόπιο μπορεί να καταγράψει εικόνες από αντικείμενα 10 δισεκατομμύρια έτη φωτός μακριά, η τελευταία του ανακάλυψη αποδεικνύει ότι διαθέτει ασύγκριτη ευκρίνεια ακόμα και για κοντινά ουράνια σώματα. Ο γαλαξίας NGC 6505, που βρίσκεται 590 εκατομμύρια έτη φωτός από τη Γη, θεωρείται πολύ κοντινός σε κοσμική κλίμακα, ενώ ο άγνωστος γαλαξίας που είναι στο background βρίσκεται σε απόσταση 4,42 δισεκατομμυρίων ετών φωτός.

“Είναι συναρπαστικό ότι αυτός ο δακτύλιος παρατηρήθηκε μέσα σε έναν γνωστό γαλαξία που είχε ανακαλυφθεί το 1884”, δήλωσε η Dr. Valeria Pettorino, επιστήμονας του προγράμματος Euclid στην ESA. “Ο συγκεκριμένος γαλαξίας είναι γνωστός εδώ και πολύ καιρό στους αστρονόμους, κι όμως αυτός ο δακτύλιος δεν είχε παρατηρηθεί ποτέ πριν. Αυτό αποδεικνύει πόσο ισχυρό είναι το Euclid, αποκαλύπτοντας νέα φαινόμενα ακόμη και σε περιοχές που νομίζαμε ότι γνωρίζαμε καλά”.