Ισχυρή ηλιακή καταιγίδα κατευθύνεται προς τη Γη – Τι είναι και πώς μας επηρεάζει

Μια ισχυρή ηλιακή καταιγίδα αναμένεται να πλήξει τη Γη τις επόμενες ώρες, σύμφωνα με την αμερικανική υπηρεσία παρατήρησης της ατμόσφαιρας και των ωκεανών (National Oceanic and Atmospheric Administration / NOAA).

Το βράδυ της Τρίτης (8/10) καταγράφηκε σημαντική εκτίναξη ύλης και μαγνητικού πεδίου από το ηλιακό στέμμα και το φαινόμενο αναμένεται να επηρεάσει τη Γη από σήμερα μέχρι και αύριο Παρασκευή (11/10).

Οι ειδικοί έχουν εκδώσει προειδοποίηση για γεωμαγνητική καταιγίδα επιπέδου G4 (σ.σ. το δεύτερο υψηλότερο στην πεντάβαθμη κλίμακα), μέγιστης ταχύτητας 1.300 χιλιομέτρων/δευτερόλεπτο.

Ακριβείς προβλέψεις δεν μπορούν να γίνουν παρά μόνο 15-30 λεπτά προτού η ηλιακή καταιγίδα φθάσει στη Γη, λαμβάνοντας στοιχεία από μετρήσεις δορυφόρων.

Υπενθυμίζεται ότι τον Οκτώβριο του 2003, σφοδρή ηλιακή καταιγίδα βύθισε περιοχές της Σουηδίας στο σκοτάδι και κατέστρεψε ενεργειακές υποδομές στη Νότια Αφρική.

Τι είναι η ηλιακή καταιγίδα

Η ηλιακή καταιγίδα είναι ένα φυσικό φαινόμενο που συμβαίνει όταν ο Ήλιος απελευθερώνει μεγάλα ποσά ενέργειας στο διάστημα υπό τη μορφή ηλιακού ανέμου, δηλαδή φορτισμένων σωματιδίων (κυρίως πρωτονίων και ηλεκτρονίων). Αυτή η εκπομπή συμβαίνει συνήθως κατά τη διάρκεια εκρήξεων στην επιφάνεια του Ήλιου, γνωστές ως ηλιακές εκλάμψεις ή στεμματικές εκτινάξεις μάζας (coronal mass ejections – CMEs).

Όταν αυτά τα φορτισμένα σωματίδια φτάσουν στη Γη, μπορούν να αλληλεπιδράσουν με το μαγνητικό πεδίο του πλανήτη μας, προκαλώντας γεωμαγνητικές καταιγίδες. Αυτές οι καταιγίδες μπορούν να επηρεάσουν δορυφόρους, συστήματα επικοινωνιών, το ηλεκτρικό δίκτυο, και να δημιουργήσουν εντυπωσιακά φαινόμενα, όπως το βόρειο και το νότιο σέλας.

Σε ακραίες περιπτώσεις, η ηλιακή καταιγίδα μπορεί να προκαλέσει σοβαρά προβλήματα στην τεχνολογία που εξαρτάται από το ηλεκτρομαγνητικό πεδίο, όπως GPS και αεροπορικές επικοινωνίες.

Πόσο επικίνδυνες είναι οι γεωμαγνητικές καταιγίδες

Οι γεωμαγνητικές καταιγίδες μπορεί να έχουν σημαντικές επιπτώσεις στη Γη, με τους κύριους κινδύνους να είναι οι εξής:

• Δορυφόροι και Συστήματα επικοινωνιών:

Οι γεωμαγνητικές καταιγίδες μπορούν να επηρεάσουν τη λειτουργία των δορυφόρων, προκαλώντας βλάβες στα ηλεκτρονικά συστήματα και οδηγώντας σε προσωρινές διακοπές των υπηρεσιών GPS, δορυφορικής τηλεόρασης και τηλεπικοινωνιών.

• Ηλεκτρικά δίκτυα:

Η υπερφόρτιση που προκαλείται από γεωμαγνητικές καταιγίδες μπορεί να δημιουργήσει σοβαρά προβλήματα στα ηλεκτρικά δίκτυα. Υπάρχει κίνδυνος για εκτεταμένες διακοπές ρεύματος, όπως συνέβη στο Κεμπέκ το 1989, όπου μια γεωμαγνητική καταιγίδα προκάλεσε διακοπή ρεύματος για εκατομμύρια ανθρώπους.

• Αεροπλοΐα:

Οι γεωμαγνητικές καταιγίδες μπορούν να επηρεάσουν τα συστήματα επικοινωνίας και να προκαλέσουν παρεμβολές στα ραδιοκύματα υψηλής συχνότητας που χρησιμοποιούνται από τα αεροσκάφη, ειδικά σε περιοχές κοντά στους πόλους της Γης. Αυτό μπορεί να επηρεάσει τις πτήσεις που περνούν πάνω από αυτές τις περιοχές.

• Ακτινοβολία στο διάστημα και αστροναύτες:

Τα σωματίδια που εκλύονται από ηλιακές καταιγίδες μπορεί να εκθέσουν τους αστροναύτες σε αυξημένα επίπεδα ακτινοβολίας. Οι διαστημικές υπηρεσίες, όπως η NASA, λαμβάνουν μέτρα προστασίας σε τέτοιες περιπτώσεις, μεταφέροντας τους αστροναύτες σε ασφαλέστερους χώρους των διαστημικών σταθμών.

• Βόρειο και Νότιο Σέλας:

Οι γεωμαγνητικές καταιγίδες προκαλούν την ενίσχυση των φαινομένων του Βόρειου και Νότιου Σέλαος. Αυτές οι φωτεινές εμφανίσεις είναι αβλαβείς αλλά είναι ένδειξη της ισχυρής αλληλεπίδρασης μεταξύ των φορτισμένων σωματιδίων του Ήλιου και του μαγνητικού πεδίου της Γης.

• Αλλαγές στο μαγνητικό πεδίο της Γης:

Μπορεί να παρατηρηθούν παροδικές αλλαγές στο μαγνητικό πεδίο της Γης, οι οποίες επηρεάζουν γεωφυσικές μετρήσεις και ορισμένα είδη ζώων που βασίζονται στην αίσθηση του μαγνητικού πεδίου για πλοήγηση.