Ο άνθρωπος – Χόμπιτ υπήρξε σαν ξεχωριστό είδος

Δεκατρία χρόνια μετά την ανακάλυψη ενός μικρού κρανίου που αποδίδεται σε έναν μακρινό “ξάδερφο” των σημερινών ανθρώπων στο νησί Φλόρες της Ινδονησίας, ο Gerrit van den Bergh είχε αρχίσει να χάνει τις ελπίδες του ότι θα μπορούσε να βρει πειστικές αποδείξεις πως πράγματι υπήρξαν οι πρόγονοι του επονομαζόμενου από τους επιστήμονες, “ανθρώπου-Χόμπιτ”.

Οι επιστήμονες εκτιμούσαν μέχρι σήμερα ότι ο Homo Floresiensis ήταν ένα ξεχωριστό είδος το οποίο εξελίχθηκε στο Φλόρες μέσω του νησιωτικού νανισμού – ενός εξελικτικού φαινομένου που κάνει τα είδη που εξελίσσονται σε απομονωμένα νησιά να μικραίνουν σε μέγεθος για να προσαρμοστούν στους περιορισμένους πόρους του φυσικού περιβάλλοντός τους.

Τμήματα από σκελετούς οκτώ άλλων ατόμων, όλα μικροσκοπικά, ανακαλύφθηκαν μαζί με μικροσκοπικά λίθινα εργαλεία από στρωματογραφικούς ορίζοντες που ποικίλουν από 94.000 έως 13.000 χρόνια. Το πρώτο από αυτά τα απολιθώματα ανασκάφθηκε το 2003 και η αρχική δημοσίευση έγινε τον Οκτώβριο του 2005. Αυτές ήταν οι ενδείξεις αλλά ουδείς ήξερε αν επρόκειτο για ένα νέο είδος ή εξέλιξη κάποιου άλλου.

Οι επιστήμονες διχάστηκαν ως προς το αν ο Homo Floresiensis, ο οποίος έζησε από 74.000 μέχρι 17.000 χρόνια παλαιότερα (όπως πίστευαν μέχρι σήμερα), ήταν νέο είδος ανθρώπου ή αν ήταν σύγχρονος άνθρωπος, που υπέφερε από σοβαρή ασθένεια, όπως η μικροκεφαλία.

Οι επιστήμονες που ανακάλυψαν τον Homo Floresiensis τον ονόμασαν Χόμπιτ, από την φανταστική φυλή που περιγράφει ο Τόλκιν στο ομώνυμο έργο του και έχει σχεδόν το ίδιο ύψος με τον Homo Floresiensis. Στην πραγματικότητα, δηλαδή στους τοπικούς μύθους, υπάρχουν αρκετές αναφορές για μικροσκοπικά πλάσματα που ονομάζονται Έμπου Γκόγκο, ακόμα και κατά τη διάρκεια του 19ου αιώνα.

Ο van den Bergh, παλαιοντολόγος από το Πανεπιστήμιο του Wollongong της Αυστραλίας, συνέχιζε τις έρευνες για να μπορέσει να φωτίσει περαιτέρω τον “μύθο” του σχεδόν άγνωστου προγόνου μας.

Σήμερα, το περιοδικό Nature δημοσιεύει πως βρέθηκαν νέα στοιχεία για τον Homo Floresiensis. Ένα μέλος της ομάδας του den Bergh, εντόπισε έναν τραπεζίτη, δόντια και μέρος σαγονιού.

Πρόκειται για ένα ασυνήθιστα μικρό σαγόνι και μικρά δόντια από τουλάχιστον έναν ενήλικο και δύο παιδιά, οι οποίοι είναι πιθανότατα πρόγονοι του Homo Floresiensis. Οι πρώτες εκτιμήσεις αναφέρουν πως χρονολογούνται σε 700.000 έτη πριν, άρα μιλάμε για προγόνους των “Χόμπιτ” που χρονολογούνται στα 60.000 με 100.000 χρόνια πριν.

Με τα παραπάνω ευρήματα ο van den Bergh είναι πιο κοντά από ποτέ στο να αποδείξει πως ο Homo Floresiensis ή αλλιώς ο άνθρωπος-Χόμπιτ ήταν ένα ξεχωριστό είδος που εξελίχθηκε και ζούσε στο συγκεκριμένο νησί, ωστόσο χρειάζονται περισσότερα απολιθώματα για να ισχυροποιήσει περαιτέρω την υπόθεση του.

Η ομάδα του Mike Morwood πρότεινε και εκείνη από τη δική της μεριά πως το Χόμπιτ ήταν ένας συρρικνωμένος Homo erectus, ο οποίος όπως είναι γνωστό εξελίχθηκε με τη σειρά του με τα χρόνια σε Homo Sapiens στην Αφρική και από εκεί πέρασε σε Ευρώπη και Ασία.

Και τον περασμένο Φεβρουάριο πάντως, είχαν προκύψει νέα ευρήματα από την έρευνα που γίνεται στη νησί Φλόρες από τον παλαιοπαθολόγο  Antoine Balzeau , του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας της Γαλλίας. Ο ίδιος μελέτησε εικόνες υψηλής ανάλυσης από το μοναδικό ολόκληρο κρανίο που έχει βρεθεί στο νησί γνωστό ως Liang Bua 1 (LB1). Επισήμανε πως το κρανίο αυτό δεν αντιστοιχεί σε κανέναν γνωστό έως τώρα σύγχρονο ανθρώπινο πληθυσμό αναφέροντας πως ο Homo Floresiensis, είναι ένα νέο είδος.

Πρόσφατα επίσης η Κατερίνα Χαρβάτη, από το γερμανικό πανεπιστήμιο “Έμπερχαρντ Καρλς” του Τίμπιγκεν, επιβεβαίωνε στο Αθηναϊκό Πρακτορείο ότι οι κύριες υποθέσεις της επιστημονικής κοινότητας για την καταγωγή του Homo Florisiensis ήταν δύο.

Πρώτον ότι αποτελεί ένα άγνωστο μέχρι τώρα είδος, πιθανόν προερχόμενο από τον Homo Erectus της Ινδονησίας και μάλλον υπέστη νανισμό, που οφείλεται στην απομόνωσή του σε νησί, όπως είπαμε και παραπάνω. Αυτό το φαινόμενο, πρόσθεσε, είναι αρκετά συνηθισμένο και έχει παρατηρηθεί σε άλλα ζώα όπως ελέφαντες, ιπποπόταμοι κτλ. Αυτή τη γνώμη υποστηρίζουν οι επιστήμονες που τον ανακάλυψαν.

Η δεύτερη άποψη, όμως, αμφισβητεί το αν πραγματικά πρόκειται για νέο είδος και επισημαίνει ότι εφόσον ο Homo Floresiensis έζησε σε μια σχετικά πρόσφατη χρονική περίοδο (μέχρι και 17.000 χρόνια πριν από σήμερα), όταν ήδη υπήρχαν σύγχρονοι άνθρωποι σχεδόν σε όλο τον κόσμο (πλην της Αμερικής), μπορεί να αποτελεί έναν σύγχρονο άνθρωπο (Homo Sapiens), που υπέφερε από κάποια σοβαρή ασθένεια που του προκάλεσε νανισμό, καθώς και το πολύ μικρό μέγεθος του εγκεφάλου. Φυσικά, τα νέα απολιθώματα που βρήκε ο van den Bergh είναι πολύ πιο παλιά.

“Η μελέτη μας ήταν η πρώτη εκτενής μελέτη που έλεγξε και τις δύο υποθέσεις συγχρόνως συμπεριλαμβάνοντας σε μια κοινή ανάλυση και μεγάλο δείγμα αρχαϊκών ανθρώπων (Homo Erectus, Homo Heidelbergensis, Homo Heanderthalensis, κτλ) και μεγάλο δείγμα μικροκέφαλων σύγχρονων ανθρώπων, καθώς και άλλων κρανίων, με ασθένειες που έχουν προταθεί σαν πιθανές αιτίες της ιδιαίτερης ανατομίας του Homo Floresiensis”, υπογράμμιζε η κ. Χαρβάτη.

Σύμφωνα με την ίδια, τα αποτελέσματα της έρευνας έδειξαν ξεκάθαρα ότι το κρανίο του Homo Floresiensis έχει πολύ μεγαλύτερες ομοιότητες με αρχαϊκά είδη ανθρώπων και κυρίως με τον Homo Erectus, απ’ ότι με τους μικροκέφαλους (ή και άλλου τύπου παθολογίας) σύγχρονους ανθρώπους. Μπορούμε δηλαδή, όπως υπογράμμισε, να αποκλείσουμε την πιθανότητα να είναι μικροκέφαλος Homo Sapiens.