Οι ανακαλύψεις της “Ροζέτα” μας κάνουν να ξεχάσουμε όσα ξέραμε για τους κομήτες

Μια σωρεία επιστημονικών ανακαλύψεων συνοδεύει την περιπετειώδη αποστολή τής διαστημοσυσκευής «Ροζέτα», του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ESA), στον κομήτη 67Ρ/Τσουριούμοφ-Γκερασιμένκο. Οι επιστήμονες έδωσαν στη δημοσιότητα την πρώτη «φουρνιά» των ευρημάτων τους, μετά από την έως τώρα ανάλυση των επιστημονικών στοιχείων που συνέλλεξαν. Το βασικό συμπέρασμα: ή ειδικά ο κομήτης αυτός είναι πολύ παράξενος ή γενικότερα θα πρέπει να αναθεωρηθούν πολλές από τις έως τώρα θεωρίες για τους κομήτες.

Η «Ροζέτα», μετά το δεκαετές ταξίδι της για να φθάσει έως αυτόν, συνεχίζει να ακολουθεί κατά πόδας τον διαμέτρου τεσσάρων χιλομέτρων κομήτη, πάνω στον οποίο εξακολουθεί να βρίσκεται το όχημα προσεδάφισης «Φίλαι» σε κατάσταση νάρκης.

Οι κομήτες πιστεύεται ότι είναι παγωμένα απομεινάρια από τη γέννηση του ηλιακού μας συστήματος πριν από περίπου 4,6 δισεκατομμύρια χρόνια. Η «Ροζέτα» αναμένεται να ρίξει περισσότερο φως σε αυτή την πρώιμη φάση του ηλιακού μας συστήματος.

Οι έως τώρα ανακαλύψεις της «Ροζέτα» (οι αναλύσεις για τα στοιχεία που πρόλαβε να στείλει το «Φίλαι», θα δημοσιοποιηθούν αργότερα) δημοσιεύτηκαν σε επτά ξεχωριστές μελέτες, σε ειδικό τεύχος του περιοδικού “Science”, σύμφωνα με το BBC, το πρακτορείο Ρόιτερς, το “New Scientist” και το Space.com. Οι πιο χαρακτηριστικές είναι συνοπτικά οι εξής:

Ο κακοτράχαλος κομήτης με σχήμα πάπιας είναι καλυμμένος με -απρόσμενα απλά- οργανικά μόρια, ενώ οι επιστήμονες περίμεναν να βρούν πιο πολύπλοκα μόρια. Στην επφάνειά του ανιχνεύτηκε ελάχιστο νερό σε μορφή πάγου, αλλά μεγάλες ποσότητες υδρογονανθράκων (είναι η πρώτη φορά που γίνεται τέτοια ανακάλυψη σε κομήτη). Αυτό ανατρέπει την κυρίαρχη θεωρία ότι οι κομήτες αποτελούνται κυρίως από παγωμένο νερό, καθώς στην συγκεκριμένη περίπτωση ανιχνεύτηκε πολύ περισσότερο διοξείδιο του άνθρακα, παρά υδρατμοί.

Ο κομήτης φαίνεται να αποτελείται από σχεδόν ισομεγέθεις «σβώλους», οι οποίοι πιθανώς αποτελούν τους αρχικούς δομικούς λίθους του ηλιακού μας συστήματος. Αν αυτό επιβεβαιωθεί, θα πρόκειται για σημαντική ανακάλυψη, κατά τους επιστήμονες. Η αρχική σκόνη και τα αέρια πιθανώς δημιούργησαν τα πρώτα «βότσαλα» και αυτά, με τη σειρά τους, τους μεγαλύτερους «σβώλους» διαμέτρου περίπου τριών μέτρων ο καθένας. Από τη συγκόλλησή τους, τελικά δημιουργήθηκε ο πυρήνας του κομήτη.

O πυρήνας αυτός είναι πολύ πιο «αφράτος» και πορώδης από ό,τι προβλεπόταν (κατά 70% έως 80% το εσωτερικό του πιστεύεται ότι είναι κενός χώρος). Υπάρχει μια περίπτωση να πρόκειται για δύο μικρότερους κομήτες που κάποια στιγμή συνενώθηκαν.

Οι ισχυρές ριπές του ανέμου, που φυσάνε με ταχύτητα 300 μέτρων το δευτερόλεπτο, φαίνεται να δημιουργούν αμμόλοφους σωματιδίων σκόνης πάνω στον κομήτη, πράγμα που άφησε άφωνους τους επιστήμονες.

Το βόρειο ημισφαίριο του κομήτη είναι πιο ζεστό από το νότιο, μια ένδειξη για εποχικές αλλαγές.

Η επιφάνεια του κομήτη αντανακλά μόλις το 6% της ηλιακής ακτινοβολίας που δέχεται, γεγονός που τον καθιστά ένα από τα πιο μαύρα αντικείμενα στο ηλιακό μας σύστημα.

Ο κομήτης κάνει μια πλήρη περιστροφή κάθε 12,4 ώρες, η μάζα του φθάνει τα 10 δισεκατομμύρια τόνους, ο όγκος του τα 21,4 κυβικά χιλιόμετρα και η πυκνότητά του τα 470 κιλά ανά κυβικό μέτρο (όσο του βαμβακιού). Η βαρύτητά του είναι τόσο μικρή, που αν ένας άνθρωπος στεκόταν πάνω στον κομήτη, θα αναπηδούσε ψηλά στο διάστημα (όπως δυστυχώς έκανε και το «Φίλαι»).

Πολλές θεωρητικές ιδέες που είχαν οι επιστήμονες για τους κομήτες, θα πρέπει να αλλάξουν τώρα που για πρώτη φορά έχουν στοιχεία από πρώτο χέρι για έναν από αυτούς.

«Συνηθίζαμε να θεωρούμε τους κομήτες “βρώμικες χιονόμπαλες”, όμως θα ήταν καλύτερο να τους περιγράφαμε ως “παγωμένες σκονό-μπαλες”» δήλωσε ο Σάιμον Γκριν του Ανοικτού Πανεπιστημίου της Βρετανίας. Αυτό δεν αποκλείει όμως ότι άλλοι κομήτες είναι όντως “βρώμικες χιονόνμπαλες”.

Η κοντινότερη προσέγγιση της «Ροζέτα» στον κομήτη θα γίνει στις 13 Αυγούστου, σε απόσταση περίπου 186 εκατομμυρίων χιλιομέτρων από τον Ήλιο. Έως τότε μπορεί να έχει «ξυπνήσει» και το «Φίλαι», αν δεχτούν περισσότερη ηλιακή ενέργεια οι συλλέκτες για τις εξαντλημένες μπαταρίες του.

(Επιστημονικό άρθρο που δημοσιεύθηκε στο ΑΜΠΕ)