Πώς τα πετρώματα της Κύπρου μπορούν να βοηθήσουν στην εξερεύνηση του πλανήτη Ερμή

Από τον “παράλογο” πυρήνα του μέχρι την μπερδεμένη χημική σύνθεση της επιφάνειάς του, ο Ερμής είναι ένας πλανήτης γεμάτος εκπλήξεις.

Κυρίως η προέλευσή του, είναι αυτό που αποτελεί μεγάλο μυστήριο για τους επιστήμονες, αφού θεωρούν πως ήταν μεγαλύτερος στο παρελθόν. Ωστόσο, τώρα, πιστεύεται πως οι βραχώδεις περιοχές της Κύπρου, μπορούν να δώσουν περισσότερες απαντήσεις σ’ αυτό.

Αυτό που γνωρίζουμε για τον Ερμή είναι ότι είναι ο μικρότερος πλανήτης στο Ηλιακό μας Σύστημα, βρίσκεται πιο κοντά στον Ήλιο, και είναι “των άκρων”, αφού η θερμοκρασία της επιφάνειάς του μπορεί να κυμαίνεται από 400 C κατά τη διάρκεια της ημέρας έως -170 C τη νύχτα.

Στον Ερμή, ένα έτος διαρκεί μόνο 88 γήινες ημέρες και υπάρχει η εικασία ότι κάποτε ήταν πολύ μεγαλύτερη μάζα, περίπου στο μέγεθος της Γης.

Σύμφωνα με το BBC, ορισμένοι πλανητικοί γεωλόγοι πιστεύουν ότι μπορεί να είναι σε θέση να ανακαλύψουν ενδιαφέρουσες πληροφορίες για τον μυστηριώδη πλανήτη, βάσει κάποιων πετρωμάτων που συναντώνται στην Κύπρο.

Ο Nicola Mari είναι πλανητικός γεωλόγος στο Πανεπιστήμιο της Παβίας στην Ιταλία και μελετά τους τρόπους με τους οποίους σχηματίστηκαν και εξελίχθηκαν οι γειτονικοί μας πλανήτες.

Ο ίδιος επισκέφθηκε την Κύπρο, με στόχο να βρει ένα συγκεκριμένο είδος πέτρας, που ονομάζεται “μπονινίτης”, ο οποίος πιστεύεται ότι έχει μια απίστευτη ομοιότητα με τα πετρώματα που βρέθηκαν στον Ερμή: μια υπόθεση που, αν έβγαινε σωστή, θα μπορούσε να είναι μια ένδειξη για τη μοναδική προέλευση του πλανήτη.

Η θέση του Ερμή έχει καταστήσει πολύ δύσκολη τη μελέτη των επιστημόνων, με τον κυριότερο λόγο να είναι η ζέστη, αφού τα διαστημικά σκάφη που πλησιάζουν τον πλανήτη πρέπει να είναι σε θέση να αντέχουν τις καυτές θερμοκρασίες καθώς περιφέρονται τόσο κοντά στον Ήλιο.

Σημειώνεται πως η αναλογία των χημικών ουσιών στην επιφάνεια του Ερμή είναι εξαιρετικά ασυνήθιστη, όπως και ο πυρήνας του, που είναι τεράστιος.

Οι άλλοι πλανήτες έχουν έναν σχετικά μικροσκοπικό πυρήνα, που περιβάλλεται από έναν παχύ μανδύα από μάγμα και έναν σκληρό φλοιό. Ο φλοιός του Ερμή, ωστόσο, φαίνεται να είναι εκπληκτικά λεπτός, ενώ ο πυρήνας του είναι απροσδόκητα τεράστιος σε σύγκριση με τον μανδύα. “Είναι παράλογο”, δήλωσε ο Mari, προσθέτοντας πως: “Ο Ερμής που βλέπουμε σήμερα μπορεί να μην είναι τίποτα άλλο από τον πυρήνα του πλανήτη που ήταν κάποτε εκεί”.

Ως αποτέλεσμα, ορισμένοι πλανητικοί επιστήμονες υποθέτουν ότι ο Ερμής σχηματίστηκε αρχικά σε πιο απομακρυσμένο σημείο από τον Ήλιο και ότι ξεκίνησε με πολύ μεγαλύτερη μάζα, περίπου στο μέγεθος της Γης. Σε κάποιο σημείο της ιστορίας του, ωστόσο, υποτίθεται ότι ο Ερμής συγκρούστηκε με ένα άλλο πλανητικό σώμα που τον έστειλε να περιστρέφεται προς τον Ήλιο. Μια τέτοια σύγκρουση θα μπορούσε να είχε ανατινάξει τον φλοιό του και μεγάλο μέρος του μανδύα του, αφήνοντας πίσω τον τεράστιο υγρό πυρήνα.

Η Κύπρος είναι ένα κομμάτι φλοιού που σχηματίστηκε κάτω από τον ωκεανό της Τηθύος πριν από περισσότερα από 90 εκατομμύρια χρόνια. Με τη σύγκρουση των τεκτονικών πλακών, τελικά ωθήθηκε προς την επιφάνεια κι έγινε το νησί που γνωρίζουμε σήμερα.

Αφού είναι η δύσκολη η εξερεύνηση του Ερμή και η ανάλυση της επιφάνειάς του, ο Nicola Mari επισκέφτηκε το νησί προκειμένου να ψάξει εκεί για στοιχεία τα οποία προσομοιάζουν με εκείνα στον πλανήτη. Και, τελικά, βρήκε τα συγκεκριμένα κομμάτια λάβας, γνωστά ως “μπονινίτες”, που αναζήτησε.

Όταν επέστρεψε, ο Mari σε συνεργασία με τους συναδέλφους του στη Nasa και στο Μουσείο Πλανητικής Επιστήμης της Ιταλίας, ανέλυσε τη σύνθεση των πετρωμάτων και τα συνέκρινε με δείγματα που ελήφθησαν από τον Ερμή.

Όταν ήρθαν τα αποτελέσματα, έμεινε έκπληκτος. «Δεν ήταν απλώς παρόμοια, ήταν πανομοιότυπα» δήλωσε. Το μείγμα στοιχείων όπως το μαγνήσιο, το αλουμίνιο και ο σίδηρος ήταν το ίδιο με αυτό που παρατηρήθηκε στον μυστηριώδη πλανήτη με τον τεράστιο πυρήνα. Η μόνη διαφορά ήταν ότι τα πετρώματα από την Κύπρο είχαν οξειδωθεί – κάτι που είναι αναπόφευκτο δεδομένης της πλούσιας σε οξυγόνο ατμόσφαιρας της Γης.

Αυτό το καθιστά το πρώτο πραγματικό επίγειο ανάλογο πέτρωμα με αυτά του Ερμή, είπε ο Mari. Περαιτέρω μελέτη αυτών των πετρωμάτων μπορεί να βοηθήσει στην αποκάλυψη ορισμένων ενδείξεων σχετικά με τη γεωλογική δραστηριότητα στο παρελθόν του Ερμή.

Ξέρουμε, άλλωστε, ότι οι κυπριακοί “μπονινίτες” σχηματίστηκαν από λάβα που εξερράγη από ένα ρηχό σημείο του φλοιού της Γης. Η σχεδόν τέλεια ομοιότητά τους με τους βράχους στον Ερμή υποστηρίζει, επομένως, την ιδέα ότι ο μανδύας στον πλανήτη αυτόν είναι ασυνήθιστα κοντά στην επιφάνεια, κάτι που συνάδει με μια βίαιη προέλευση που ανατίναξε μεγάλο μέρος του αρχικού φλοιού του Ερμή, δήλωσε ο Mari.