Science:Τα 10 κορυφαία επιστημονικά επιτεύγματα του 2014

Η αποστολή “Ροζέτα” του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ESA) και η προσεδάφιση- έστω και περιπετειώδης- της θυγατρικής ρομποτικής διαστημοσυσκευής “Φίλαι” στην επιφάνεια του κομήτη 67Ρ/Τσουριούμοφ/Γκερασιμένκο, αποτελεί το κορυφαίο επιστημονικό επίτευγμα αυτής της χρονιάς, σύμφωνα με την καθιερωμένη ετήσια αξιολόγηση του κορυφαίου επιστημονικού περιοδικού Science.

Το γεγονός αυτό καθεαυτό, που συνέβη τον Νοέμβριο και εξήψε το ενδιαφέρον του πλανήτη, καθώς για πρώτη φορά κατέστη εφικτό να προσεδαφιστεί ένα ρομπότ σε έναν κομήτη, συνδυάζεται με τα πρώτα επιστημονικά ευρήματα που πρόλαβε να στείλει στη Γη το “Φίλαι”, προτού πέσει σε “νάρκη” λόγω έλλειψης ηλεκτρικής ενέργειας. Αυτά τα προκαταρκτικά ερευνητικά ευρήματα αναμένεται να εμπλουτισθούν στο άμεσο μέλλον, τόσο από το μητρικό σκάφος “Ροζέτα” που συνεχίζει να ακολουθεί κατά πόδας τον κομήτη σε απόσταση έως δέκα χιλιομέτρων από αυτόν, όσο και από το “Φίλαι” που δεν αποκλείεται να “ξυπνήσει” προσεχώς, ρίχνοντας έτσι περισσότερο φως στη φύση των κομητών, αλλά και στις απαρχές του ηλιακού συστήματος.

Ήδη, τα όργανα της “Ροζέτα” έχουν εντοπίσει νερό, μεθάνιο, υδρογόνο και άλλα πιο σπάνια οργανικά στοιχεία στον κομήτη. Αυτά τα ευρήματα μπορεί να βοηθήσουν τους επιστήμονες να ξεκαθαρίσουν κατά πόσο μερικοί κομήτες που μετέφεραν νερό και οργανικά μόρια πέφτοντας κάποτε στη Γη, συνέβαλαν καθοριστικά, ώστε να θέσουν σε κίνηση την αλυσίδα της ζωής στον πλανήτη. Τον Αύγουστο του 2015, η “Ροζέτα” θα φθάσει στο απόγειο της αποστολής της, καθώς η τροχιά του κομήτη θα τον φέρει στο κοντινότερο σημείο από τον Ήλιο.

H δεκάδα των σημαντικότερων επιστημονικών επιτευγμάτων του 2014 περιλαμβάνει τα εξής:

– Η μεταμόρφωση μερικών δεινοσαύρων σε πουλιά: Μία σειρά από πρόσφατες επιστημονικές εργασίες έριξαν περισσότερο φως στο πώς έγινε η εξελικτική μετάβαση, που επέτρεψε στα νέα είδη να επιβιώσουν μετά τη μαζική εξαφάνιση των δεινοσαύρων πριν από περίπου 66 εκατ. χρόνια και σήμερα πια να κυριαρχούν στους αιθέρες (μαζί με τα αεροπλάνα!).

– Η ανακάλυψη ότι το αίμα από νεαρά ποντίκια μπορεί να αναζωογονήσει τους μυς και τον εγκέφαλο γερασμένων ποντικιών. Ήδη, βρίσκεται σε εξέλιξη κλινική δοκιμή όπου ασθενείς με Αλτσχάιμερ λαμβάνουν πλάσμα αίματος από νεαρούς δωρητές.

– Η δημιουργία νέων ρομπότ και του κατάλληλου λογισμικού τους, που επιτρέπει σε «σμήνη» από μικροσκοπικά ρομπότ να συνεργάζονται αυτόνομα χωρίς ανθρώπινη παρέμβαση.

– Η δημιουργία των πρώτων μεγάλης κλίμακας “νευρομορφικών τσιπ” που μιμούνται την αρχιτεκτονική και τη λειτουργία του ανθρώπινου εγκεφάλου.

– Η ανάπτυξη δύο διαφορετικών μεθόδων, από ανεξάρτητες ερευνητικές ομάδες, για την καλλιέργεια στο εργαστήριο κυττάρων παρόμοιων με τα κύτταρα βήτα που παράγουν ινσουλίνη στο πάγκρεας, πράγμα που δίνει νέες ελπίδες για την αντιμετώπιση του διαβήτη.

– Η ανακάλυψη, σε σπήλαιο της Ινδονησίας, έργων συμβολικής τέχνης ηλικίας 35.000 έως 40.000 ετών, που είναι εξίσου παλαιά- αν όχι παλαιότερα- από αντίστοιχες σπηλαιογραφίες στη Δυτική Ευρώπη.

– Η χειραγώγηση της μνήμης ποντικιών μέσω οπτογενετικών μεθόδων (έλεγχος της νευρωνικής δραστηριότητας με ακτίνες φωτός), που επέτρεψε να σβηστούν πραγματικές αναμνήσεις και να “φυτευτούν” άλλες πλασματικές.

– Η τοποθέτηση στο διάστημα φθηνών μίνι- δορυφόρων CubeSat, διαμέτρου μόλις δέκα εκατοστών, που άρχισαν να συμβάλουν στην επιστημονική έρευνα.

– Η επέκταση του γενετικού αλφαβήτου με την τροποποίηση ενός βακτηρίου (E.coli), ώστε να περιέχει δύο πρόσθετα νουκλεϊκά οξέα Χ και Υ, πέρα από τα συνήθη “γράμματα” G, T, C και Α του γενετικού κώδικα του DNA. Πρόκειται για ένα άλλο επίτευγμα- ορόσημο της συνθετικής βιολογίας που φιλοδοξεί τελικά να δημιουργήσει ζωή με νέους όρους.