Σημάδια ζωής στον υγρό ωκεανό του δορυφόρου του Κρόνου, τον Εγκέλαδο

Έναν κρυμμένο υγρό ωκεανό σε έναν από τους μικρότερους δορυφόρους του Κρόνου, τον Εγκέλαδο, ανακάλυψαν αστρονόμοι, οι οποίοι συμπεραίνουν ότι είναι το πλέον πιθανό σημείο του ηλιακού συστήματος που μπορεί να φιλοξενεί εξωγήινη ζωή.

Οι μετρήσεις του βαρυτικού πεδίου από το διαστημόπλοιο Cassini της NASA αποκάλυψε ότι ένας ωκεανός νερού βάθους 10 μέτρων, μεγαλύτερος από τη Λίμνη Σουπίριορ, βρίσκεται κάτω από την παγωμένη επιφάνεια του Εγκέλαδου, στο νότιο πόλο του.

Ο Ντέιβιντ Στίβενσον, επιστήμονας του Ινστιτιούτου Τεχνολογίας της Πασαντένα στην Καλιφόρνια, εξήγησε ότι το σώμα του νερού είναι τόσο μεγάλο που «μπορεί να εκτείνεται κατά το ήμισυ ή περισσότερο προς τον ισημερινό του σε κάθε κατεύθυνση. Μπορεί ακόμη να εκτείνεται και από όλες τις κατευθύνσεις προς το βορρά».

Η παρουσία θαλασσινού νερού σε απόσταση ενός δισεκατομμυρίου χιλιομέτρων από τη Γη ικανοποιεί τη μακροχρόνια αποστολή «ακολούθησε το νερό» της NASA προκειμένου να βρεθούν ίχνη εξωγήινης ζωής, αλλά το νερό δεν είναι ο μόνος παράγοντας που ίσως κάνει τον Εγκέλαδο μία πιθανή κατοικία. Το νερό είναι σε επαφή με τον πυρήνα του δορυφόρου και συνεπώς χημικά στοιχεία απαραίτητα για τη ζωή, όπως ο φώσφορος, το ποτάσιο και το θείο, θα εκχυθούν στον ωκεανό.

Η πρώτη ένδειξη ότι ο Εγκέλαδος μπορεί να κρύβει έναν υπόγειο ωκεανό εντοπίστηκε το 2005, όταν το Cassini φωτογράφησε αξιοσημείωτους πίδακες υδρατμών να ξεπηδούν από ρήγματα στο νότιο πόλο του μικροσκοπικού αυτού δορυφόρου. Η πηγή του νερού ήταν ένα μυστήριο και ένας ωκεανός υγρού νερού ήταν μόνο μία πιθανότητα.

Η τελευταία ανακάλυψη, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Science, δίνει στους επιστήμονες την ισχυρότερη ένδειξη ότι η πηγή των υδρατμών που εμφανίστηκαν στον Εγκέλαδο προέρχονταν από ένα μεγάλο σώμα νερού κάτω από την επιφάνεια του παγωμένου δορυφόρου.

Μία διεθνής ομάδα με επικεφαλής τον Λουτσιάνο Ιές του Πανεπιστημίου της Σαπιέτσα συνήγαγε στην ύπαρξη του ωκεανού, αφού πραγματοποίησε μία σειρά μετρήσεων κατά τη διάρκεια τριών κοντινών περασμάτων μεταξύ Απριλίου 2010 – Μαΐου 2012, που έφερε το Cassini περίπου στα 100 χιλιόμετρα από την

Οταν το Cassini επιτάχυνε μετά το δορυφόρο του Κρόνου, οι ερευνητές χρησιμοποίησαν το Deep Space Network της NASA, ένα δίκτυο με γιγάντιες κεραίες για να παρατηρήσουν τα σήματα που έφταναν στη Γη από τον αναμεταδότη του διαστημικού σκάφους. Παρατήρησαν ανεπαίσθητες αλλαγές στα ραδιοκύματα, πράγμα που αποκάλυψε αν το σκάφος επιτάχυνε ή επιβράδυνε. Η τεχνική αυτή μετρήσεων εκμεταλλεύεται το φαινόμενο Ντόπλερ, το οποίο εξηγεί γιατί η σειρήνα ενός περιπολιτκού της αστυνομίας έχει υψηλότερη ένταση όταν πλησιάζει και χαμηλότερη όταν απομακρύνεται.

Το Cassini, όπως ανακάλυψαν οι επιστήμονες, επιτάχυνε και επιβραδύνθηκε για λίγα μιλιμέτρα ανά δευτερόλευτο, καθώς περνούσε από τον Εγκέλαδο. Μερικές από αυτές τις διακυμάνσεις στην ταχύτητα οφείλονταν στην ποικιλομορφία του βαρυτικού πεδίου του δορυφόρου, ως αποτέλεσμα της διαφορετικής πυκνότητας του υλικού της επιφάνειάς του.

Αφού έλαβαν υπόψη άλλους παράγοντες που θα μπορούσαν να διαφοροποιήσουν την ταχύτητα του διαστημικού σκάφους, οι ερευνητές δημιούργησαν το χάρτη του μαγνητικού πεδίου του Εγκέλαδου. Το σχήμα του υποδήλωνε κάτι πιο συμπαγές από τον πάγο, αλλά λιγότερο από βράχο, στο βάθος του νότιου πόλου του Εγκέλαδου.

«Δεδομένων των υλικών αυτού του είδους γνωρίζουμε ότι χρησιμοποιούνται για τη σύσταση σωμάτων όπως αυτό, καθώς το νερό είναι πυκνότερο από τον πάγο, καθώς είναι ένα φυσικό στοιχείο σε αυτό το περιβάλλον», δήλωσε ο Στίβενσον.

Όταν οι επιστήμονες για πρώτη φορά εκτίμησαν ότι ο Εγκέλαδος θα μπορούσε να διαθέτει υδάτινο ωκεανό, ένα από τα μεγαλύτερα μυστήρια ήταν το πώς ο πάγος μπορεί να θερμανθεί και να σχηματίσει υγρό νερό. Ο Στίβενσον και οι συνάδελφοί του πιστεύουν ότι οι βαρυτικές δυνάμεις που ενεργούν στον Εγκέλαδο, καθώς βρίσκεται σε τροχιά γύρω από τον Κρόνο, ουσιαστικά «ζυμώνει» τον πλανήτη, παράγοντας θερμότητα εντός του για να λιώσει τον πάγο. Η διαδικασία είναι γνωστή ως «παλιρροϊκή θέρμανση».

Ο Εγκέλαδος δεν είναι ο μόνος δορυφόρος του ηλιακού συστήματος που έχει υπόγειο ωκεανό. Η Ευρώπη, ένας από τους μεγαλύτερους δορυφόρους του περιστρέφεται γύρω από τον Δία, έχει έναν πιο εκτεταμένο ωκεανό κάτω από την επιφάνειά της. Αλλά ο Εγκέλαδος έχει εξιτάρει τους επιστήμονες, επειδή οι υδρατμοί από το νότιο πόλο είναι γνωστό ότι περιέχουν οργανικά μόρια. Αυτά, μαζί με άλλα βασικά χημικά στοιχεία, μία πηγή θερμότητας και υγρού νερού, κάνει τον Εγκέλαδο έναν κύριο υποψήφιο για τη διερεύνηση εξωγήινων οργανισμών.

Πηγή: Έθνος