Το τηλεσκόπιο “Χαμπλ” είδε την μακρινότερη έκρηξη σούπερ-νόβα στο σύμπαν

Το φως από την εν λόγω έκρηξη, που πήρε το παρατσούκλι “SN Wilson” προς τιμή του 28ου προέδρου των ΗΠΑ Γούντροου Γουίλσον, χρειάστηκε πάνω από δέκα δισεκατομμύρια χρόνια για να φθάσει στη Γη.

Πρόκειται για μια έκρηξη σούπερ-νόβα του τύπου Ia, η οποία θα βοηθήσει τους επιστήμονες να μελετήσουν την επέκταση του σύμπαντος διαχρονικά εξαιτίας της μυστηριώδους “σκοτεινής” ενέργειας. Οι σούπερ-νόβα τύπου Ia -οι οποίες πιστεύεται ότι προκαλούνται μάλλον από την εκρηκτική συγχώνευση δύο άστρων “λευκών νάνων”- χαρακτηρίζονται από ένα σταθερό επίπεδο φωτεινότητας και έτσι είναι ιδανικές ως “πυρσοί” για την μέτρηση των κοσμικών αποστάσεων.

Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον επιφανή καθηγητή αστροφυσικής Άνταμ Ρις (νομπελίστα φυσικής το 2011 για την ανακάλυψη της επιταχυνόμενης διαστολής του σύμπαντος) και τον αστρονόμο Ντέηβιντ Τζόουνς του πανεπιστημίου Τζον Χόπκινς της Βαλτιμόρης, που κάνουν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό αστροφυσικής “The Astrophysical Journal”, δήλωσαν ότι «ο νέος κάτοχος του ρεκόρ απόστασης ανοίγει ένα παράθυρο στο πρώιμο σύμπαν, παρέχοντας σημαντικά στοιχεία για το πώς εκρήγνυνταν εκείνα τα άστρα”.

Η έκρηξη “SN Wilson” είναι κατά 4% πιο μακρινή σε σχέση με την προηγούμενη κάτοχο του ρεκόρ, που είχε παρατηρήσει πριν μόλις τρεις μήνες το “Χαμπλ”. Σύμφωνα με την Αμερικανική Διαστημική Υπηρεσία, είναι πιο μακρινή κατά περίπου 350 εκατ. χρόνια στο χρόνο από οποιαδήποτε άλλη έκρηξη άστρου έχει ποτέ παρατηρηθεί.

Η ανακάλυψη εντάσσεται σε ένα τριετές πρόγραμμα αστρονομικών παρατηρήσεων του “Χαμπλ”, στο εγγύς υπέρυθρο τμήμα του ηλεκτρομαγνητικού φάσματος, για να βρει τις πιο μακρινές σούπερ-νόβα. Η αναζήτηση ελπίζεται ότι θα ρίξει φως σε ερωτήματα που απασχολούν τους αστρονόμους, όπως πόσο χρόνο μετά την αρχική “Μεγάλη Έκρηξη” (Μπιγκ Μπανγκ») άρχισαν να εκρήγνυνται τα πρώτα άστρα καταρρέοντας βαρυτικά προς το εσωτερικό τους ή κατά πόσο έχουν μεταβληθεί οι εκρήξεις σούπερ-νόβα με το πέρασμα του χρόνου.

Αν οι σούπερ-νόβα ήσαν ποπ-κορν, το ερώτημα είναι πότε άρχισαν να σκάνε», ανέφερε χαρακτηριστικά ο Ρις. Μια εκτίμηση είναι ότι οι πρώτες εκρήξεις συνέβησαν περίπου 400 εκατ. χρόνια μετά τη δημιουργία του σύμπαντος, πριν από 13,8 δισεκατομμύρια χρόνια. Σταδιακά αυτές οι αστρικές εκρήξεις “έσπειραν” το σύμπαν με βαριά χημικά στοιχεία, όπως ο σίδηρος, οδηγώντας έτσι στη δημιουργία πλανητών και της ζωής στη Γη.

Το τηλεσκόπιο “Hubble” που εκτοξεύτηκε το 1990, θα συνεχίσει να λειτουργεί για μια πενταετία ακόμα περίπου, εωσότου ετοιμασθεί ο πιο εξελιγμένος διάδοχός του, το διαστημικό τηλεσκόπιο “Τζέημς Γουέμπ”, κάτι που αναμένεται να συμβεί το 2018.