Εξοικονόμηση 30% στους λογαριασμούς ρεύματος για τους Κύπριους καταναλωτές από την ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας – Κύπρου

Εξοικονόμηση τουλάχιστον 30% στους λογαριασμούς ρεύματος των Κυπρίων καταναλωτών θα αποφέρει η λειτουργία της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας – Κύπρου «Great Sea Interconnector» το 2030, σύμφωνα με την επικαιροποιημένη μελέτη κόστους – οφέλους που εκπόνησε η εταιρεία Exergia σε συνεργασία με το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο.

Όπως εξήγησαν οι μελετητές κατά την παρουσίαση της CBA, το κοινωνικό όφελος που προκύπτει από τη διασύνδεση (8 δισ. ευρώ) είναι πολλαπλάσιο του κόστους κατασκευής του (1,9 δισ. ευρώ), το οποίο σημαίνει ότι το καθαρό κοινωνικό όφελος που προκύπτει από τη διασύνδεση ξεπερνά τα 6 δισ. ευρώ.

Μελέτη κόστους – οφέλους: Αντικείμενο & αποτελέσματα

Αντικείμενο της μελέτης είναι η διερεύνηση της οικονομικότητας της λύσης της ηλεκτρικής  διασύνδεσης της Κύπρου μέσω GSI έναντι της απομονωμένης ανάπτυξής της υπό την αντικειμενική στόχευση της υψηλής διείσδυσης ΑΠΕ στο ενεργειακό της ισοζύγιο σε επίπεδα τουλάχιστον 70% – 80% έως το 2040, στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας για επίτευξη κλιματικής ουδετερότητας έως το 2050. Με αυτό τον τρόπο εξασφαλίζεται η ενεργειακή αυτονομία της Κύπρου, με εγχώρια καθαρή παραγωγή ΑΠΕ η οποία θα μπορεί να εξάγεται σε ώρες υπερκάλυψης της εγχώριας ζήτησης.

Η μελέτη εξετάζει δύο σενάρια: 

• Το πρώτο σενάριο είναι η ηλεκτρική διασύνδεση της Κύπρου με την Ευρώπη, μέσω της Ελλάδας, εντάσσοντας το τελευταίο μη διασυνδεδεμένο κράτος της ΕΕ στην ευρωπαϊκή αγορά ηλεκτρικής ενέργειας και με περιορισμένη εγκατάσταση μπαταριών.
• Το δεύτερο σενάριο είναι η απομονωμένη ανάπτυξη του συστήματος ηλεκτρισμού της Κύπρου μέσω της εγκατάστασης μεγάλων μονάδων μπαταριών.

Η μελέτη έδειξε ότι η ηλεκτρική διασύνδεση αποτελεί όχι μόνο το πιο βιώσιμο σενάριο σε οικονομικούς και περιβαλλοντικούς όρους, αλλά και το πλέον συμφέρον για τους Κύπριους καταναλωτές – τόσο τους οικιακούς όσο και τους εταιρικούς. 

Συγκεκριμένα: 

• Κόστος: Οι μπαταρίες που θα χρειαστούν μέχρι το 2040 (επιπλέον απ’ όσες θα χρησιμοποιηθούν ούτως ή άλλως στην προοπτική της διασύνδεσης), θα κοστίσουν περίπου 4 δισ. ευρώ (σε όρους CAPEX) ενώ το αντίστοιχο συνολικό κόστος της ηλεκτρικής διασύνδεσης είναι 1,9 δισ. ευρώ. Περαιτέρω, και το λειτουργικό κόστος των μπαταριών είναι πολλαπλάσιο του αντίστοιχου λειτουργικού κόστους της διασύνδεσης (OPEX). Έτσι προκύπτει ότι η εξοικονόμηση κόστους στην περίπτωση της ηλεκτρικής διασύνδεσης είναι υπερδιπλάσια. 
• Όφελος: Η διασύνδεση θα επιφέρει συνολικό κοινωνικό καθαρό όφελος της τάξης των 6 δισ. ευρώ χάρη στην εξοικονόμηση από την υποκατάσταση καυσίμου, τη μείωση εκπομπών αερίων ρύπων κ.λπ., το οποίο υπερβαίνει κατά πολύ το κόστος του έργου της διασύνδεσης. Αυτό σημαίνει ότι η διασύνδεση θα έχει υπερδιπλάσιο δείκτη ωφελιμότητας για το κοινωνικό σύνολο (~19% έναντι ~6% για την περίπτωση της απομονωμένης ανάπτυξης).
• Επιβάρυνση: Κατά την διάρκεια της κατασκευής του έργου (έως το 2029), η μέση επιβάρυνση του Κύπριου καταναλωτή είναι ελάχιστη, καθώς δεν θα υπερβαίνει μεσοσταθμικά τα 0,6 λεπτά του ευρώ ανά κιλοβατώρα (ή 6 €/MWh). Από την έναρξη της λειτουργίας της διασύνδεσης, η επιβάρυνση του Κύπριου καταναλωτή υπολογίζεται (μεσοσταθμικά) στα 0,7 λεπτά του ευρώ ανά κιλοβατώρα (ή 7 €/MWh). 

Όπως φαίνεται ξεκάθαρα στο παρακάτω πρακτικό παράδειγμα, η μελέτη επιβεβαιώνει ότι όποιο κόστος επιβαρύνεται ο Κύπριος καταναλωτής για την κατασκευή του έργου υπερ-αντισταθμίζεται από τη πολλαπλάσια μείωση του κόστους προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας.

Παράδειγμα εξοικονόμησης για τα νοικοκυριά

Σύμφωνα με τα στοιχεία που προκύπτουν από τη μελέτη, το χρηματικό όφελος που θα αποκομίσει το νοικοκυριό της Κύπρου (με μια μέση ετήσια κατανάλωση 5.000 κιλοβατώρων), έχει ως εξής:

• Στο στάδιο της κατασκευής (έως το 2029) η επιβάρυνση θα ισούται με 30 ευρώ ετησίως, δηλαδή με 2,5 ευρώ μηνιαίως. 
• Στο στάδιο της λειτουργίας (από το 2030), η εξοικονόμηση θα υπερβαίνει τα 425 ευρώ ετησίως, δηλαδή τα 35,5 ευρώ μηνιαίως. 

Αυτό σημαίνει ότι, το ποσό που θα επιβαρυνθεί συνολικά ο Κύπριος καταναλωτής τα πέντε χρόνια της κατασκευής (150 ευρώ), θα το γλιτώσει ήδη από το πρώτο πεντάμηνο λειτουργίας της διασύνδεσης (χάρη στη μείωση του λογαριασμού κατά 425 ευρώ το έτος ή 35,5 ευρώ/μήνα).

Πρόσθετα οφέλη της διασύνδεσης

• Ασφάλεια τροφοδοσίας: Η είσοδος στο ευρωπαϊκό ηλεκτρικό σύστημα διασφαλίζει αδιάλειπτη τροφοδοσία ηλεκτρικής ενέργειας και θωρακίζει το ηλεκτρικό σύστημα από τον κίνδυνο blackout -ειδικά σε περιόδους αυξημένης ζήτησης (π.χ. κορύφωση θερινής τουριστικής περιόδου ή ψύχους). Τονίζεται δε ότι η ηλεκτρική διασύνδεση είναι αυτή που θα ενισχύσει την ασφάλεια της λειτουργίας του ηλεκτρικού συστήματος και την ασφάλεια εφοδιασμού της Κύπρου με καθαρή ηλεκτρική ενέργεια.
• Οικονομική βιωσιμότητα: Η μελέτη πιστοποιεί το κοινωνικό όφελος που παράγει η ηλεκτρική διασύνδεση, γεγονός που έχει ήδη αποδεχτεί η Ευρωπαϊκή Επιτροπή με την συμμετοχή της στην χρηματοδότηση του έργου αλλά και το κρατικό ταμείο DFC των ΗΠΑ που επιθυμεί να συμμετέχει σε αυτό. Εξίσου σημαντικό είναι το γεγονός ότι η μελέτη θα χρησιμοποιηθεί για τη χρηματοδότηση του έργου από την EIB. 
• Πράσινη μετάβαση: Η Κύπρος πρασινίζει πλήρως το ενεργειακό της μείγμα με πολλαπλά οφέλη τόσο για την βιομηχανία της όσο και για την βελτίωση του τουριστικού της προϊόντος, μέσα από την ενίσχυση της ασφάλειας εφοδιασμού και την επίτευξη ανταγωνιστικότερων τιμών. 
• Γεωστρατηγικός ρόλος: Η Κύπρος μετατρέπεται σε ενεργειακό σταυροδρόμι Ευρώπης και Μέσης Ανατολής, δεδομένου ότι το Ισραήλ έχει επιδείξει ενεργό ενδιαφέρον για τη διασύνδεσή του με την Ευρώπη, μέσω της Κύπρου. 

Τονίζεται, τέλος, ότι από τον Οκτώβριο του 2023 που ανέλαβε ο ΑΔΜΗΕ ως φορέας υλοποίησης του έργου, έχει προβεί σε όλα τα βήματα που απαιτούνται, σε συνεργασία με τις κυπριακές αρχές, προκειμένου να διασφαλίσει την έγκαιρη υλοποίηση του εμβληματικού στρατηγικού ενεργειακού έργου της Κύπρου με όρους βιωσιμότητας και διαφάνειας.