“Λεφτά υπάρχουν” για τις startup – Η αποτίμηση του εγχώριου “οικοσυστήματος”

“Λεφτά υπάρχουν” από θεσμικά “εργαλεία”, όπως αυτά της ΕΑΤΕ, για το οικοσύστημα των νεοφυών επιχειρήσεων και αναζητούνται καλές ιδέες που θα αποτελέσουν “προζύμι” για την ανάπτυξη νέων ισχυρών επιχειρηματικών μονάδων που θα “μοχλέυσουν” κεφάλαια, αλλά και θα δώσουν ρότα καινοτομικής ανάπτυξης στη χώρα.

Αυτό είναι, μεταξύ άλλων, ένα βασικό συμπέρασμα που προέκυψε από την παρουσίαση, την Πέμπτη το πρωί, της «Έκθεση για τις Νεοφυείς Επιχειρήσεις στην Ελλάδα» για το 2024 που παρουσίασε το Found.ation, σε συνεργασία με το EIT Digital και με τη στήριξη της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας Επενδύσεων (ΕΑΤΕ), της οποίας τη συνεισφορά, αλλά και τις περαιτέρω δυναμικές παρουσίασε, η CEO, Αντιγόνη Λυμπεροπούλου ‘Ηδη, έχουν γίνει, όπως είπε, σημαντικές κινήσεις, ωστόσο υπάρχει μεγάλο περιθώριο για περαιτέρω δυναμική πορεία.

Όπως αναφέρθηκε, μάλιστα, η Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΑΤΕ) υποστηρίζει πλέον 30 funds, αριθμός που αναμένεται να αυξηθεί έως το τέλος του έτους. Να σημειωθεί ότι σήμερα, 16 σχήματα επενδύουν ενεργά σε startups, ενώ η συμμετοχή angel investors και family offices στους χρηματοδοτικούς γύρους συνεχίζει να αυξάνεται. Τα, δε, διαχειριζόμενα κεφάλαια ξεπερνούν τα 850 εκατ. ευρώ.

«Με μεγαλύτερη χρηματοδοτική βάση, στρατηγικές συνεργασίες και funds εστιασμένα στη βιώσιμη ανάπτυξη, το ελληνικό τοπίο VC/PE έχει πλέον τους πόρους για να βοηθήσει εταιρείες να εξελιχθούν από υποσχόμενες επιχειρήσεις σε καταξιωμένους παίκτες» δήλωσε, σε γραπτό το μήνυμα, στη σχετική ανακοίνωση, ο Δρ. Χάρης Λαμπρόπουλος, Πρόεδρος της ΕΑΤΕ.

«Η υποστήριξη startups σε διαφορετικά στάδια ανάπτυξης, από την ιδέα έως την ωρίμανση, δημιουργεί ανθεκτικότητα και προοπτική. Παρά τις αρκετές επιτυχίες σε πιο ώριμα στάδια, ο δρόμος προς την ανάπτυξη παραμένει περιορισμένος. Οι startups που βρίσκονται σε πρώιμα στάδια χρειάζονται περισσότερη υποστήριξη. Η συμπερίληψη και η ποικιλομορφία είναι θεμελιώδη στοιχεία. Η δημιουργία υποστηρικτικών δομών για διαφορετικούς επιχειρηματίες, ιδιαίτερα για γυναίκες founders, μπορεί να ξεκλειδώσει σημαντικές προοπτικές», επισήμανε ο Φίλιππος Ζακόπουλος, Managing Partner του Found.ation.

Από την πλευρά του Federico Menna, CEO του EIT Digital, ανέφερε: «Οι ελληνικές startups είναι ιδιαίτερα δραστήριες σε τομείς όπως η ψηφιακή υγεία (digital health), το fintech, η αγροτεχνολογία (agritech), η ρομποτική (robotics) και η ναυτιλιακή τεχνολογία (maritime technology). Ωστόσο, όπως πολλά αναδυόμενα οικοσυστήματα στην Ευρώπη, οι ελληνικές startups αντιμετωπίζουν αρκετές προκλήσεις, ειδικά όσον αφορά τη χρηματοδότηση σε πρώιμα στάδια και ρυθμιστικά εμπόδια».

Η εικόνα του οικοσυστήματος

Με βάση, πάντως, την έκθεση σε περισσότερες από 90 ελληνικές startups, το 2024 επενδύθηκαν πάνω από 555 εκατ. εuρώ, αύξηση 15% σε σύγκριση με το 2023. Κι αυτό όταν το ελληνικό οικοσύστημα νεοφυούς επιχειρηματικότητας  αποτιμάται σε 12 δισ. δολάρια.

Αναλυτικά, με βάση, την ανάλυση, το 75% των χρημάτων επενδύθηκαν από διεθνείς επενδυτές, ενώ η διασπορά κεφαλαίων διασφαλίζει τη σταδιακή ανάπτυξη του οικοσυστήματος. Συνολικά 156 επενδυτές το υποστηρίζουν ενεργά,  εκ των οποίων το 36% προέρχεται από τις Ηνωμένες Πολιτείες και το 24% από την Ευρώπη. Το 50% αυτών των χρημάτων κατευθύνθηκε σε αρχικά στάδια χρηματοδότησης (seed rounds). Επιπλέον, σημαντικές επενδύσεις σημειώθηκαν σε γύρους Series C και D, με κεφάλαια που ξεπερνούν τα 190 εκατ. ευρώ.

Όπως φαίνεται από τα στοιχεία της έκθεσης τα αμερικανικά κεφάλαια όχι μόνο αποτελούν τη μεγαλύτερη πηγή ξένων επενδύσεων, αλλά συνεισφέρουν και στους μεγαλύτερους γύρους χρηματοδότησης, προσφέροντας κρίσιμη υποστήριξη σε startups που εισέρχονται σε μεταγενέστερα στάδια (Series C και D).

Να σημειωθεί ότι η εικόνα αυτή εγγράφεται σε ένα ευρωπαϊκό πλαίσιο, που υπάρχει μείωση 5% των επενδυτικών ροών.

Όπως καταγράφεται στην έκθεση πολλά funds βρίσκονται στη δεύτερη και τρίτη γενιά τους, προσφέροντας σταθερότητα και εμπειρία στο οικοσύστημα.

Αναλυτικά, με βάση την Έκθεση:  

H Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΑΤΕ) υποστηρίζει πλέον 30 funds, αριθμός που αναμένεται να αυξηθεί έως το τέλος του έτους ενισχύοντας σημαντικά το τοπίο του venture capital στην Ελλάδα. Αυτή τη στιγμή, 16 VC funds επενδύουν ενεργά σε startups, ενώ η συμμετοχή angel investors και family offices στους χρηματοδοτικούς γύρους συνεχίζει να αυξάνεται.

Το ελληνικό startup οικοσύστημα ενισχύεται, με περισσότερα από 555 εκατομμύρια ευρώ να έχουν επενδυθεί σε περισσότερες από 90 επιχειρήσεις, γεγονός που αντικατοπτρίζει την ισχυρή και διαρκή ανάπτυξη – μια αύξηση 15% από τον προηγούμενο χρόνο. Το αντίστοιχο ευρωπαϊκό περιβάλλον, συγκριτικά, το 2024, σημειώνει μια μικρή πτώση της τάξης του 5%.

Η επενδυτική δραστηριότητα εκτείνεται σε όλα τα χρηματοδοτικά στάδια, με τους γύρους Series C και Series D να ξεπερνούν τα 190 εκατομμύρια ευρώ, σηματοδοτώντας ένα ώριμο περιβάλλον ικανό να προσελκύσει κεφάλαια σε μεγαλύτερα ποσά. Η χρηματοδότηση 150 εκατομμυρίων ευρώ της D-Orbit το 2024 ενισχύει την ανοδική πορεία αυτού του οικοσυστήματος. Ωστόσο, κρίνεται αναγκαία η περαιτέρω αύξηση των επενδύσεων σε εταιρείες που βρίσκονται σε πρώιμα στάδια.

Συμβαδίζοντας με τις παγκόσμιες τάσεις καινοτομίας, οι κλάδοι που κέρδισαν τις περισσότερες επενδύσεις το 2024 σχετίζονται με την τεχνητή νοημοσύνη (Artificial Intelligence), την βιοτεχνολογία (Biotechnology) και τις τεχνολογίες υγείας (HealthTech).

Η γυναικεία εκπροσώπηση συνεχίζει να βρίσκεται σε χαμηλά επίπεδα, καθώς μόνο το 24% των ιδρυτών startups ήταν γυναίκες, αποδεικνύοντας ότι, παρά τη σταδιακή βελτίωση συγκριτικά με τα προηγούμενα χρόνια, το χάσμα μεταξύ των δύο φύλων παραμένει ισχυρό. Μια ειδική ενότητα σε συνεργασία με τον οργανισμό WE LEAD αναδεικνύει όλες τις πτυχές του προβλήματος.

Τα ξένα funds εξακολουθούν να επενδύουν σε ελληνικές startups με έντονους ρυθμούς. Το 2024, περισσότεροι από 156 διαφορετικοί επενδυτές συμμετείχαν σε γύρους χρηματοδότησης. Εντυπωσιακό είναι ότι το 36% αυτών προέρχονται από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Διευρυμένα φορολογικά κίνητρα για angel investors και ένα νέο πρόγραμμα Golden Visa βρίσκονται στις κυβερνητικές στρατηγικές προσέλκυσης περισσότερων επενδύσεων στο μέλλον.

Η εξαγορά της BETA CAE Systems για 1,24 δισ. δολάρια σηματοδότησε τη μεγαλύτερη συμφωνία εξαγοράς (exit) ελληνικής εταιρείας τεχνολογίας, αναδεικνύοντας την παγκόσμια ανταγωνιστικότητα της εγχώριας καινοτομίας. Από την άλλη πλευρά, φέτος καταγράφηκε μόνο μία ακόμη συμφωνία εξαγοράς.

Η Viva Wallet διατηρεί την ιδιότητά της ως εταιρεία μονόκερος (unicorn), ενώ η  Blueground πλησιάζει και αυτή σε αυτό το στάδιο. Οι κορυφαίες και πιο καλά χρηματοδοτούμενες επιχειρήσεις φέτος εκτιμάται ότι έχουν συνολική αξία 4.9-6.5 δισ. ευρώ, αντιπροσωπεύοντας σχεδόν το 60% της συνολικής αξίας του οικοσυστήματος.

Η εικόνα των startups

Επίσης με βάση την ανάλυση για τις νεοφυείς επιχειρήσεις:

• 8/10 επιχειρήσεις ιδρύθηκαν μετά το 2019, δείχνοντας την επίδραση της πανδημίας στην επιχειρηματικότητα.
• Το 7,5/10 επικεντρώνεται σε B2B μοντέλα, ανταποκρινόμενες στη ζήτηση της αγοράς για εξειδικευμένες υπηρεσίες και προϊόντα.
• 4/10 startups διατηρούν έδρα στην Ελλάδα, ενώ το 6/10 έχουν τη βάση τους στο εξωτερικό, αναζητώντας αγορές με μεγαλύτερο πελατολόγιο.
• Το 3/10 διαθέτουν angel investors, ενισχύοντας την πρόσβασή τους σε πρώιμα κεφάλαια.
  Τομείς επένδυσης

Το ελληνικό οικοσύστημα ευθυγραμμίζεται με τις παγκόσμιες τάσεις, με τις μεγαλύτερες επενδύσεις να κατευθύνονται στους τομείς της τεχνητής νοημοσύνης, της βιοτεχνολογίας και των τεχνολογιών υγείας.

Επιπλέον, κλάδοι όπως το fintech, το climate tech και η ναυτιλιακή τεχνολογία παρουσιάζουν σημαντική ανάπτυξη. Σημαντικό στοιχείο είναι ότι μεγάλος αριθμός δηλώνει ότι ενσωματώνει AI, σε αντιστοιχία με την ευρωπαϊκή αγορά.

Η συμμετοχή των γυναικών ιδρυτών στις ελληνικές startups παραμένει περιορισμένη, με μόλις 24% συμμετέχουν ως ιδρύτριες ή συνιδρύτριες. Παρόλα αυτά, οι εταιρείες με γυναίκες ιδρύτριες συχνά παρουσιάζουν υψηλή ποιότητα σχεδιασμού και καλύτερη προετοιμασία για τις απαιτήσεις της αγοράς.

Ο οργανισμός «We Lead» εργάζεται εντατικά για να αναδείξει τη σημασία της πολυμορφίας στην επιχειρηματικότητα, υποστηρίζοντας ότι η ενίσχυση των γυναικών στον τομέα μπορεί να απελευθερώσει σημαντικό δυναμικό. Επιπλέον, η συμμετοχή περισσότερων γυναικών στα επενδυτικά σχήματα θα μπορούσε να οδηγήσει σε μεγαλύτερη ισορροπία και αντιπροσώπευση.

Η Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΑΤΕ) έχει θέσει ως στόχο να ενισχύσει τη γυναικεία επιχειρηματικότητα μέσω εξειδικευμένων προγραμμάτων και κινήτρων. Παράλληλα, τα funds στην Ελλάδα ενθαρρύνονται να υποστηρίζουν γυναίκες επενδυτές και ιδρύτριες, συμβάλλοντας στη δημιουργία ενός πιο ισορροπημένου οικοσυστήματος.

Διεθνείς συνεργασίες και εξαγορές

Η εξαγορά της BETA CAE Systems για $1,24 δισ. αποτελεί ορόσημο για την ελληνική καινοτομία. Παράλληλα, startups όπως η Viva Wallet και η Blueground ξεχωρίζουν ως δυναμικοί παίκτες, με αποτιμήσεις που πλησιάζουν το καθεστώς του unicorn.

Ωστόσο, οι μεγάλες εξαγορές παραμένουν περιορισμένες, με μόνο δύο συμφωνίες το 2024. Η ελληνική αγορά συνεχίζει να προσελκύει διεθνείς επενδυτές, αλλά απαιτούνται περισσότερες συμφωνίες εξαγορών για την πλήρη ωρίμανση του οικοσυστήματος.

Χρηματοδότηση πρώιμου σταδίου

Παρά την αύξηση στις συνολικές επενδύσεις, το οικοσύστημα εξακολουθεί να αντιμετωπίζει προκλήσεις στη χρηματοδότηση πρώιμου σταδίου. Το 50% των επενδύσεων κατευθύνεται σε seed rounds, αλλά μόνο τα 2/10 των startups προχωρούν σε Series A ή ανώτερα στάδια. Η στενότητα αυτή περιορίζει τη διοχέτευση νεοφυών επιχειρήσεων προς την ωρίμανση.

Προκλήσεις και προοπτικές

Παρά την πρόοδο, η ελληνική startup σκηνή αντιμετωπίζει ορισμένες προκλήσεις:

Χρηματοδότηση πρώιμου σταδίου: Η στενότητα στα seed rounds και η περιορισμένη υποστήριξη angel investors συνεχίζουν να αποτελούν εμπόδια.

Κανονιστικό πλαίσιο: Η ανάγκη δημιουργίας ενός συνεκτικού και φιλικού προς τις startups κανονιστικού πλαισίου παραμένει επείγουσα.

Πολυμορφία: Η χαμηλή συμμετοχή γυναικών ιδρυτών και επενδυτών υπογραμμίζει την ανάγκη για μεγαλύτερη ενσωμάτωση.

Ωστόσο, οι προοπτικές είναι θετικές. Με περισσότερα funds να επικεντρώνονται σε βιώσιμες τεχνολογίες, biotech και AI, η ελληνική επιχειρηματικότητα αναμένεται να επιταχύνει τη δυναμική της το 2025. Η δημιουργία νέων impact funds και η ενίσχυση των συνεργασιών με διεθνείς επενδυτές θα διαδραματίσουν καθοριστικό ρόλο.