Χαλυβουργική – Αγγελόπουλοι: 10 +1 ενδιαφέροντα πράγματα από την ιστορία τους

Η πλέον ιστορική βαριά βιομηχανία του 20 αιώνα της Ελλάδας, η Χαλυβουργική, που συνέδεσε το όνομα της με την ανοικοδόμηση της μεταπολεμικής χώρας βρίσκεται ένα βήμα πριν από το λουκέτο. Τόσο η ίδια η βιομηχανία όσο και οι άνθρωποι που την δημιούργησαν, η οικογένεια Αγγελόπουλου έχουν γράψει τόμους ιστορίας άλλους πιο γνωστούς και άλλους όχι και τόσο προβεβλημένους. Με αφορμή την χθεσινή εξέλιξη, το News24/7 στέκεται σε ορισμένες σελίδες που θεωρεί αξιοπρόσεκτες.

1. Η παράδοση στη Γορτυνία της Αρκαδίας θέλει τους Αγγελόπουλους να είναι συγγενείς του Πατριάρχη Γρηγορίου Ε’, που είχε εγκατασταθεί το 1776 στο βουνίσιο χωριό τους Βλαχόρραπτη, 35 χιλιόμετρα από τη Μεγαλόπολη, βορειοδυτικά της Καρύταινας. Το ονοματεπώνυμο του Πατριάρχη που απαγχωνίστηκε το 1821 στην πύλη του Οικουμενικού Πατριαρχείου στην Κωνσταντινούπολη, φέρεται να ήταν Γέωργιος Αγγελόπουλος.

2. Η χρηματοδότηση ανέγερσης του νέου Πατριαρχείου στην Κωνσταντινούπολη, που είχε καταστραφεί σε πυρκαγιά από βραχυκύκλωμα το 1941, οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην παραπάνω συγγένεια. Στην συνάντηση που είχαν το 1987 στο ξενοδοχείο Μεγάλη Βρετανία, ο Παναγιώτης Αγγελόπουλος – παρουσία των δύο υιών του Κωνσταντίνου και Θεόδωρου – με τον τότε Οικουμενικό Πατριάρχη Δημήτριο ο μεγαλοβιομήχανος φέρεται να ανέφερε σύμφωνα με αυτήκοες μάρτυρες “Παναγιότατε, σήμερα είδα ένα όνειρο. Και ήρθα να σας πω ότι θα αναλάβω όλα τα έξοδα για την αναστήλωση του Πατριαρχείου και του ναού του Αγίου Γεωργιου”.

Μέσα στα δύο επόμενα χρόνια το Πατριαρχείο αναστειλώνεται. Τα εγκαίνια γίνονται με λαμπρότητα στον πατριαρχικό ναό του Αγίου Γεωργίου. Αρχιερείς, βουλευτές και επιχειρηματίες σπεύδουν στην Κωνσταντινούπολη για να συμμετάσχουν στην τελετή. Ανάμεσά τους και η, τότε, βουλευτής της ΝΔ Γιάννα Δασκαλάκη. Η λιποθυμία της εντός του πατριαρχικού ναού θα αποτελέσει την αφορμή για τη γνωριμία της, που θα καταλήξει σε γάμο, με τον Θ. Αγγελόπουλο, γιο του μεγάλου ευεργέτη του Φαναρίου.

3. Πατριάρχης της επιχειρηματικής δραστηριότητας των Αγγελοπουλέων ήταν ο Θεόδωρος Αγγελής Αγγελόπουλος ο οποίος γεννήθηκε το 1875 στον Βλαχόρραπτη, όπου φιλοξενεί προτομή του επιχειρηματία. Αφού εργάστηκε για ένα διάστημα ως ταχυδρομικός υπάλληλος και χρημάτισε πρόεδρος του χωριού του, το 1918 κατέβηκε στην Αθήνα και έπιασε δουλειά στο κατάστημα σιδηρικών του αδελφού της γυναίκας του Χριστίτσας Δ. Παπαθανασίου, Ιωάννη Δ. Παπαθανασίου, παππού του τελευταίου υπουργού (Ιανουάριος 2009) Οικονομίας και Οικονομικών στην κυβέρνηση Καραμανλή, Γιάννη Παπαθανασίου.

Το 1932, στην οδό Πειραιώς, μαζί με τα τέσσερα παιδιά του, εγκατέστησαν τα Ελληνικά Συρματουργεία, που έμελλε να αποτελέσουν τον πρόδρομο της Χαλυβουργικής και κατασκεύαζαν, πέρα από σύρματα και πλέγματα, τσαρουχόπροκες και τα πεταλόκαρφα “Αλφα”, αποκτώντας γρήγορα μια σεβαστή περιουσία.

4. Από τα τέσσερα παιδιά ο μόνος που δεν ακολούθησε την επιχειρηματική δραστηριότητα ήταν ο πρωτότοκος, Άγγελος Αγγελόπουλος. Με σπουδές στην Λειψία και το Παρίσι ακολούθησε ακαδημαϊκή καριέρα η οποία διακόπηκε στα χρόνια της Κατοχής όπου έλαβε μέρος στην Εθνική Αντίσταση, ενώ στην συνέχεια συμμετείχε στην “Κυβέρνηση του Βουνού” ως γραμματέας Οικονομικών. Ο Γεώργιος Παπανδρέου του ανέθεσε το Υπουργείο Οικονομικών το 1948 και ο Κωνσταντίνος Καραμανλής την διοίκηση της Εθνικής Τράπεζας από το 1974 έως το 1979. Ήταν παντρεμένος με την Έλλη Σεφεριάδη, ξαδελφή του ποιητή Γιώργου Σεφέρη.

5. Οι πεταλόπροκες ήταν αυτές που κράτησαν ζωντανή την οικογένεια Αγγελόπουλου στα χρόνια της Κατοχής καθώς η παραγωγή τους ήταν η μόνη που είχαν διατηρήσει στο εργοστάσιο που είχαν καταλάβει οι Γερμανοί. Δύο ακόμη δραστηριότητες που ξέφευγαν, στην ιστορία του ομίλου, από την βασική ήταν αυτή με τις “τσαρουχόπροκες” στα πρώτα χρόνια αλλά και τα βελονάκια στην μεταπολεμική Ελλάδα.

6. Οι περισσότεροι γνωρίζουν την υψικάμινο ως ποιητική συλλογή του Εμπειρίκου. Λίγοι είναι αυτοί που γνωρίζουν ότι το 1963 η Χαλυβουργική θα ύψωνε την πρώτη υψικάμινο στην Ελλάδα – την οποία έθεσε σε λειτουργεία ο ίδιος ο βασιλιάς Παύλος – σε ένα εργοστάσιο που ήταν εξοπλισμένο με την τελευταία λέξη της τεχνολογίας της εποχής. Διέθετε κλειστό κύκλωμα τηλεόρασης όταν η λέξη τηλεόραση ήταν άγνωστη στους περισσότερους Έλληνες.

Το 1975 η εταιρεία έθεσε σε λειτουργία και δεύτερη υψικάμινο ανεβάζοντας την παραγωγική της δυναμικότητα σε 2,5 εκατ. τόνους χάλυβα ετησίως. Και οι δύο τέθηκαν εκτός λειτουργίας το 1981 όταν και άρχισε η αντίστροφη πορεία για την ελληνική χαλυβουργία η οποία ήταν από τις πλέον δυναμικές στον πλανήτη εκείνη την εποχή.

Οι εγκαταστάσεις της Χαλυβουργικής πέρα από την βιομηχανική παραγωγή έχουν χρησιμοποιηθεί επανηλειμένα για την καταστροφή μέσω καύσης μεγάλων ποσοτήτων ναρκωτικών και άλλων αντικειμένων μεταξύ των οποίων και του οπλισμού του UCK.

7. Τον Απρίλιο του 1986 η τρομοκρατική οργάνωση 17 Νοέμβρη, με εκτελεστή τον Χριστόδουλου Ξηρό, δολοφόνησε στην είσοδο της πολυκατοικίας του στο Κολωνάκι τον τότε πρόεδρο της Χαλυβουργικής, Δημήτρη Αγγελόπουλο επειδή ως «τυπικός έλληνας μεγαλο-καπιταλιστής», ενώ άφηνε σκόπιμα την επιχορηγούμενη από το κράτος βιομηχανία του να χρεοκοπήσει, την ίδια ώρα «έβγαζε λαθραία από τη χώρα τεράστια ποσά για να κάνει επενδύσεις στην Αγγλία».

Στις ομολογίες τους ο Χριστόδουλος Ξηρός και ο Βασίλης Τζωρτζάτος το παραδέχθηκαν ενω συμμετείχαν ακόμη ο Δημήτρης Κουφοντίνας, ο Γιάννης Σκανδάλης (που έχει σκοτωθεί σε τροχαίο) και ο Πάτροκλος Τσελέντης.

8. Ο τελευταίος ισχυρός άνδρας της Χαλυβουργικής, ο Κωνσταντίνος Αγγελόπουλος, έπασχε από νεαρή ηλικία από μία σπάνια μορφής αρθρίτιδας η οποία με τα χρόνια που δυσκόλευετε την κινητικότητα του. Σε μία από τις σπάνιες φορές που μίλησε για αυτή, πριν από λίγες ημέρες σε συνέντευξη στην Καθημερινή και τον Ηλία Μπέλλο είχε αναφέρει “Από την πρώτη στιγμή δεν το έβαλα κάτω. Πέρασα μια ολόκληρη ζωή παλεύοντας για να βγω από την ασθένεια. Επισκέφθηκα τους πιο εξειδικευμένους γιατρούς σε όλο τον κόσμο. Δοκίμασα φάρμακα που την εποχή εκείνη ήταν απαγορευμένα γιατί δεν είχαν ακόμη δοκιμασθεί. Ταξίδεψα κρυφά από όλους μόνος μου με έναν σκαραβαίο στην Ελβετία και έκανα εγχείρηση για να μου βάλουν βίδες τιτανίου, την εποχή που ήταν ακόμη απαγορευμένες στην Αμερική. Γενικά ήμουν άφοβος απέναντι στην ασθένεια και αυτό με αντάμειψε. Οι εγχειρήσεις αυτές και τα φάρμακα με ανακούφισαν σημαντικά και διευκόλυναν τη ζωή μου“.

Ο Κωνσταντίνος Αγγελόπουλος υπήρξε ένας από τους βασικούς πρωτεργάτες – μετόχους και οικονομικούς υποστηρικτές στην ιδιωτικοποίηση και γιγάντωση της Τράπεζας Πειραιώς στην οποία κατέχει για χρόνια την θέση του αντιπροέδρου. Ο ίδιος αρέσκεται να αυτοπροσδιορίζεται ως αριστερός και σύμφωνα με δημοσιεύματα ανάμεσα στους φίλους του είναι ο Μίκης Θεοδωράκης, ο Κώστας Καζάκος και ο Γιάννης Μαρκόπουλος.

9. Η διαμάχη του Κωνσταντίνου Αγγελόπουλου με τους υιούς του δεν είναι η μόνη στην οικογένεια. Είχε προηγηθεί, στο σύνολο της περασμένης δεκαετίας, η έντονη δικαστική διαμάχη μεταξύ των κληρονόμων του Παναγιώτη Αγγελόπουλου, Θεόδωρου και Κωνσταντίνου. Μία δικαστική διαμάχη που είχε φτάσει ακόμη και με κατηγορίες για πλαστογραφία να εξετάζεται για χρόνια από τις δικαστικές αρχές. Αφορμή της διαμάχης, ήταν όπως και σήμερα, τα περιουσιακά της οικογένειας.

10. Η απόκτηση του τμήματος μπάσκετ του Ολυμπιακού, το 2004, από την οικόγενεια Αγγελόπουλου πραγματοποιήθηκε μετά από πρωτοβουλία των παιδιών του Κωνσταντίνου, Παναγιώτη και Γιώργου Αγγελόπουλου. Σύμφωνα με τον πρώτο είχαν βρεθεί κοντά στην ενασχόληση και με το ποδοσφαιρικό τμήμα του Ολυμπιακού.

11. Η Χαλυβουργική στις ημέρες δόξας της είχε φτάσει να απασχολεί έως και 2.500 τεχνεργάτες και οι Αγγελόπουλοι να φέρονται ότι είναι οι μεγαλύτεροι ιδιώτες παραγωγοί χάλυβα στον πλανήτη. Τόσο η εταιρεία όσο και η αγορά χάλυβα γνώρισε αρκετά σκαμπανευάσματα στο πέρασμα του χρόνου όμως όλα δείχνουν ότι η τρέχουσα εποχή είναι αυτή όπου θα γίνει το μεγάλο ξεκαθάρισμα και ανάμεσα σε αυτούς που θα επιβιώσουν δεν θα είναι η Χαλυβουργική. Αξίζει να σημειωθεί ότι σε εγχώριο επίπεδο από τους 2.500.000 τόνους χαλυβουργικών προϊόντων προ κρίσης η ζήτηση υποχώρησε το 2012 στους 350.000 τόνους, ενώ το 2013 δεν υπερέβη τους 300.000 τόνους. Αντίστοιχα το υψηλό κόστος ενέργειας στην παραγωγή – που είναι υπερδιπλάσιο σε σχέση με τις ανταγωνιστικές χώρες – είναι αποτρεπτικό για τις εξαγωγές που θα μπορούσαν να είναι μία λύση.

Η Ελλάδα που κάποτε φιγούραρε στις πρώτες θέσεις των χωρών παραγωγής χάλυβα έπεσε στην 39η θέση το 2007 με 2,6 εκατ. τόνους (μαζί με τις εξαγωγές) και από το 2013, επειδή η παραγωγή των ελληνικών χαλυβουργιών δεν ξεπερνούσε το 1 εκατ. τόνους, η χώρα μας δεν θα είναι πλέον στη λίστα των πρώτων 50 χωρών σε παραγωγή χάλυβα.