Έρευνα 20/20: Οι πολίτες λένε “ναι” στη μεταφορά προσφύγων στην ηπειρωτική Ελλάδα

Έρευνα με αφορμή την παγκόσμια ημέρα των προσφύγων (Σάββατο 20/06) πραγματοποίησε η aboutpeople και παρουσιάζει σήμερα το 20/20 του Νews 24/7.

Οι Έλληνες θεωρούν ως σημαντικό ζήτημα το προσφυγικό, υπερεκτιμούν τον αριθμό προσφύγων στη χώρα, ενώ έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον οι απαντήσεις για το πόσο ανοικτοί είναι στο ενδεχόμενο τα παιδιά τους να συνάψουν σχέσεις με άτομα άλλης εθνικότητας και θρησκείας.

Στα αξιοσημείωτα της έρευνας

• Ένας στους τέσσερις Έλληνες θεωρεί σημαντικότερο πρόβλημα το μεταναστευτικό/προσφυγικό
• Οι μισοί πιστεύουν ότι οι πρόσφυγες στη χώρα είναι πάνω από 200.000
• Η πλειοψηφία, θέλει αποσυμφόρηση των νησιών και μεταφορά προσφύγων σε κλειστές δομές στην ηπειρωτική Ελλάδα
• Σχεδόν το 50% δεν θα ήθελε να έχει για γείτονές του πρόσφυγες
• Μόλις το 14,9% δηλώνει ότι η παρουσία προσφύγων έχει θετικό αντίκτυπο
• Σημαντικό ποσοστό δηλώνει ότι θα είχε πρόβλημα αν το παιδί του παντρευόταν άτομο άλλης θρησκείας
• Μοιρασμένες είναι οι απόψεις για το αν η ελληνική κοινωνία είναι ρατσιστική, με τους άνδρες να δίνουν διαφορετικές απαντήσεις από τις γυναίκες

Ψηλά το προσφυγικό, παρά την πανδημία

Ως σημαντικότερο ζήτημα αυτή την περίοδο οι ερωτώμενοι επιλέγουν την πορεία της οικονομίας (43,4%), ενώ έπονται η ανεργία (34,4%), τα ελληνοτουρκικά (29%), το μεταναστευτικό/προσφυγικό (24,8%), το βιοτικό επίπεδο (19,7%), ο κορονοιός (19,5%), η παιδεία (7,2%) και η εγκληματικότητα (4,5%). Σημειώνεται ότι οι ερωτώμενοι μπορούσαν να σημειώσουν μέχρι 2 επιλογές.

Η εικόνα για τον αριθμό των προσφύγων

Περίπου οι μισοί πιστεύουν ότι οι πρόσφυγες που φιλοξενούνται αυτή την περίοδο στη χώρα μας είναι 200.000 και παραπάνω (47,8%). Το 23,1% τους εκτιμά περίπου στις 100.000, το 12,5% περίπου στις 50.000 και το 3,2% περίπου στις 20.000. το 13,4% δεν μπορεί να κάνει εκτίμηση.

Στην πραγματικότητα ο αριθμός των προσφύγων και μεταναστών στη χώρα, προσεγγίζει τις 120.000.

Στην ηπειρωτική Ελλάδα σε κλειστές δομές

Υπέρ της αποσυμφόρησης των νησιών και της μετεγκατάστασης αναλογικά σε περιοχές της ηπειρωτικής Ελλάδας τάσσονται οι 7 στους 10, με το 17,2% να προτιμά την παραμονή τους στα νησιά.

Η διαμονή των αιτούντων ασύλου πρέπει να γίνει σε κλειστές δομές λέει το 56,3%, σε ανοιχτές δομές απάντησε το 16% και σε διαμερίσματα το 19,8%.

Πρόσφυγες στη γειτονιά

Το 46,9% θα είχε πρόβλημα αν στην πολυκατοικία του (ή στο διπλανό σπίτι) έμεναν πρόσφυγες, ενώ το 51% δηλώνει το αντίθετο. Το ανησυχητικό είναι ότι μέσα σε λίγα χρόνια έχουν αυξηθεί όσοι δηλώνουν αρνητικοί σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο. Tα αντίστοιχα ποσοστά σε έρευνα της aboutpeople το 2017 ήταν 36,3% και 60,4%.

Ένας στους τρεις ερωτώμενους θεωρεί ότι οι πρόσφυγες μπορούν να ενσωματωθούν στην ελληνική κοινωνία, ενώ διαφωνεί το 62,4%.

Επιπλέον, οι μισοί ερωτώμενοι πιστεύουν ότι η παρουσία μεταναστών στην Ελλάδα κατά τη διάρκεια των τελευταίων δεκαετιών έχει μάλλον αρνητικό ή αρνητικό αντίκτυπο. Το 14,9% θεωρεί ότι είχε μάλλον θετικό ή θετικό και το 32,3% και θετικό και αρνητικό αντίκτυπο.

Αν το παιδί σου, παντρευόταν αλλοδαπό

Το 42,9% δε θα ήθελε το παιδί του να παντρευτεί κάποιον/α διαφορετικής θρησκείας, το 29% άλλης εθνικότητας και το 28,2% άλλου χρώματος.

Σημειώνεται ότι ενώ στην διαφορετική εθνικότητα και χρώμα τα ποσοστά των ανδρών που θα είχαν πρόβλημα είναι ψηλότερα από εκείνα των γυναικών, στο θέμα της διαφορετικής θρησκείας ισχύει το αντίθετο.

Οι μισοί ερωτώμενοι έχουν φίλο ή φίλη κάποιον/α μετανάστη/στρια. Όσοι δηλώνουν το αντίθετο – δηλαδή ότι δεν έχουν φίλο κάποιον μετανάστη-, είναι πιο «επιφυλακτικοί» απέναντι στους πρόσφυγες και στους μετανάστες σε όλες τις ερωτήσεις της έρευνας.

Είναι οι Έλληνες ρατσιστές;

Το 47,5% πιστεύει ότι η ελληνική κοινωνία είναι ρατσιστική, ενώ το 45,5% θεωρεί το αντίθετο. Αξίζει να σημειωθεί ότι α) όσοι πιστεύουν ότι η ελληνική κοινωνία είναι ρατσιστική έδωσαν πιο φιλικές απαντήσεις προς τους πρόσφυγες και μετανάστες ενώ β) ότι η πλειοψηφία των ανδρών πιστεύει ότι η ελληνική κοινωνία δεν είναι ρατσιστική, ενώ η πλειοψηφία των γυναικών πιστεύει ότι είναι.

Γιάννης Ιωαννίδης: “Διχασμένη η κοινωνία”

Ο Γιάννης Φ. Ιωαννίδης, δικηγόρος, Πρόεδρος της Ελληνικής Ένωσης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, σχολιάζοντας την έρευνα του 20/20, σημειώνει ότι έχουμε ακόμα δρόμο να διανύσουμε ώστε να εξαλείψουμε την ξενοφοβική ρητορική στη χώρα μας.

“Από την ενδιαφέρουσα αυτή έρευνα εντυπωσιάζει ότι η ελληνική κοινωνία εμφανίζεται μοιρασμένη στα δύο. Σε πολλές ερωτήσεις το δείγμα διχάζεται ανάμεσα στη θετική και την αρνητική προσέγγιση του «άλλου», του πρόσφυγα/ μετανάστη, των προσώπων άλλου χρώματος. Δεν είναι περίεργο, σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες μπορούμε να συναντήσουμε ανάλογες συμπεριφορές και αντιλήψεις. Μοιρασμένες όμως είναι και οι απαντήσεις μεταξύ αυτών που έχουν και όσων δεν έχουν κάποια φιλική σχέση με μετανάστη. Σύμπτωση ή μήπως φοβόμαστε αυτό που δεν ξέρουμε;

Αυτό το 50-50, πάντως, θα μπορούσε να θεωρηθεί και παρήγορο. Μετά από όσα έχουμε περάσει τα τελευταία δέκα χρόνια με την οικονομική κρίση και τις πολιτικές κρίσεις, μετά την περσινή αύξηση προσφυγικών και μεταναστευτικών ροών, την επικοινωνιακή υπερδραματοποίηση της δύσκολης πράγματι διαχείρισης της υποδοχής αυτών των ανθρώπων, ιδίως στα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου, μετά τις κυβερνητικές παλινωδίες στο μεταναστευτικό, μετά την κρίση στον Έβρο, μετά από μήνες, χρόνια, δεκαετίες ξενοφοβικής ρητορικής στο δημόσιο λόγο, οι μισοί τουλάχιστον Έλληνες δεν βλέπουν στον ξένο το χειρότερο εχθρό, ενώ τα 3/4 δεν θεωρούν το προσφυγικό/ μεταναστευτικό ως μείζον πρόβλημα.

Όσοι, ενεργοί πολίτες και πολιτικές δυνάμεις, ενδιαφερόμαστε για την κοινωνική ειρήνη, έχουμε βέβαια ακόμα δρόμο μπροστά μας για να πείσουμε τους μισούς μας συμπατριώτες ότι πρόσφυγες και μετανάστες δεν είναι ούτε διάβολοι ούτε άγγελοι, αλλά άνθρωποι που πήραν το δρόμο της ξενιτιάς”, τονίζει ο κ. Ιωαννίδης.

Λ. Παπαγιαννάκης: “Τοξικό περιβάλλον, επικίνδυνο για την κοινωνική συνοχή”

Ο κ. Λευτέρης Παπαγιαννάκης, επικεφαλής Συνηγορίας, Πολιτικής και Έρευνας του SolidarityNow, σχολιάζοντας την έρευνα του 20/20, κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για την εκ νέου εργαλειοποίηση του προσφυγικού και την πολιτική εκμετάλλευσή του.

“Οι εικόνες των τελευταίων ημερών από την Πλατεία Βικτωρίας θυμίζουν 2015 – 2016 με πρόσφυγες σε αναζήτηση δομών φιλοξενίας. Τότε οι περισσότεροι έκαναν μια στάση στην Ελλάδα πριν συνεχίσουν προς την βόρεια Ευρώπη. Η Ελλάδα ως χώρα-πέρασμα (transit) δεν διέθετε δομές φιλοξενίας έστω και προσωρινές. Το σταδιακό κλείσιμο των συνόρων και η κοινή δήλωση ΕΕ Τουρκίας μετέτρεψε την Ελλάδα σε χώρα προορισμού, με σημαντικό αριθμό εγκλωβισμένων ανθρώπων.

Από εκείνη την στιγμή θα έπρεπε να ξεκινήσει ο σχεδιασμός για την εφαρμογή μιας ολοκληρωμένης και συγκροτημένης πολιτικής κοινωνικής ένταξης, για αυτούς οι οποίοι θα παραμείνουν ως αναγνωρισμένοι πρόσφυγες.

Δυστυχώς αυτή η πολιτική δεν έχει παρουσιαστεί ακόμα και οι πρόσφατες εικόνες της Πλατείας Βικτωρίας είναι μια από τις συνέπειες απουσίας πολιτικής. Αναγνωρισμένοι πρόσφυγες φεύγουν από δομές φιλοξενίας αιτούντων άσυλο χωρίς να έχει εξασφαλιστεί η δυνατότητα στέγασης τους.

Η απουσία σχεδίου και πολιτικής κοινωνικής ένταξης των προσφύγων σε συνδυασμό με την ελλιπή πληροφόρηση από την μια και την εργαλειοποίηση του προσφυγικού από την άλλη, προκαλούν σύγχυση στην κοινωνία η οποία είναι πλέον λιγότερο δεκτική σε σχέση την πραγματικότητα του.

Παρόλα αυτά σύμφωνα με την τελευταία έκθεση της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες “Παγκόσμιες Τάσεις” ο αριθμός εκτοπισμένων ανθρώπων είναι 79,5 εκατομμύρια (70,8 το 2018) με τα 45,7 εκατομμύρια διέφυγαν σε άλλες περιοχές της ίδιας τους της χώρας. Οι υπόλοιποι εκτοπίστηκαν αλλού: 4,2 εκατομμύρια ήταν άνθρωποι που περίμεναν την έκβαση των αιτημάτων ασύλου τους, ενώ 29,6 εκατομμύρια ήταν πρόσφυγες και άλλοι βίαια εκτοπισμένοι εκτός της πατρίδας τους.

Η μεγάλη αύξηση οφείλεται σε δύο βασικούς παράγοντες

• ο πρώτος είναι ο ανησυχητικός νέος εκτοπισμός που έλαβε χώρα το 2019, ιδίως στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, το Sahel, την Υεμένη και τη Συρία, η οποία βρίσκεται στο δέκατο έτος συρράξεων που έχουν οδηγήσει 13,2 εκατ. ανθρώπους στην προσφυγιά.
• δεύτερος παράγοντας είναι η καλύτερη αποτύπωση της κατάστασης των κατοίκων της Βενεζουέλας που εγκατέλειψαν τη χώρα τους, πολλοί από τους οποίους δεν έχουν νόμιμα καταγραφεί ως πρόσφυγες ή αιτούντες άσυλο

Για πολλούς συμπατριώτες μας σε πολλές από αυτές τις περιοχές δεν υπάρχουν συγκρούσεις και άρα δεν υπάρχουν πρόσφυγες, γεγονός που δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα των αριθμών. Εάν στους περίπου 80 εκατ. εκτοπισμένους (δλδ το 1% της ανθρωπότητας) προσθέσουμε τους πάνω από 270 εκατ. Μετανάστες (δλδ πάνω από το 3% της ανθρωπότητας) μπορούμε να διαπιστώσουμε ότι αυτό που καλείται να διαχειριστεί η Ελλάδα και κατ’ επέκταση η ΕΕ δεν πρέπει να αποτελεί πηγή τέτοιας πολιτικής και κοινωνικής αναταραχής.

Είναι λογικό επομένως ότι αφού τα τελευταία χρόνια δεν υπάρχει ολοκληρωμένη και ρεαλιστική αποτύπωση της μεταναστευτικής/προσφυγικής πραγματικότητας, σε συνδυασμό με την άνοδο της αντιμεταναστευτικής ρητορικής ως μέσο αύξησης της πολιτικής επιρροής, να έχει δημιουργηθεί ένα τοξικό περιβάλλον το οποίο είναι επικίνδυνο για την κοινωνική συνοχή”, σημειώνει ο κ. Παπαγιαννάκης.

Ολόκληρη η έρευνα της aboutpeople για το 20/20

*Η έρευνα πραγματοποιήθηκε στις 16 και 17 Ιουνίου και συμμετείχαν 827 άτομα ηλικίας 18 ετών και άνω.