Generation-Z: Η έρευνα του eteron για την “αχαρτογράφητη” νέα γενιά

Το NEWS 24/7 παρουσιάζει την έρευνα που διεξήχθη για λογαριασμό του Eteron από την aboutpeople τον Δεκέμβριο του 2021.

H έρευνα εστιάζει στην Generation Z, τους ανθρώπους δηλαδή που γεννήθηκαν από τα μέσα της δεκαετίας του ’90 έως και το 2010.

Εξετάζει τις πηγές ενημέρωσης που επιλέγει, τις συμπεριφορές σχετικά με τα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης και την κατανάλωση ειδήσεων, αλλά και την πολιτική τους συμπεριφορά, καθώς και τις αντιλήψεις της συγκεκριμένης γενιάς γύρω από την παραπληροφόρηση και τα fake news, ενώ καταγράφει τις πρακτικές και τις απόψεις της σε επίκαιρα κοινωνικοπολιτικά ζητήματα.

Ένα από τα  βασικότερα χαρακτηριστικά της Gen Z είναι πως  αποτελεί μια γενιά “γηγενών του διαδικτύου” (digital  natives), η οποία μεγάλωσε με την τεχνολογία.  Αποτελεί μια γενιά που δεν γνώρισε τον κόσμο  χωρίς το διαδίκτυο και περνά ένα (πολύ) μεγάλο  μέρος της ημέρας της «συνδεδεμένη» (online).

Υψηλό ενδιαφέρον για την επικαιρότητα

Όπως καταδεικνύει η παρούσα έρευνα, οι νέοι  και οι νέες της Gen Z παρουσιάζουν υψηλό  ενδιαφέρον ως προς την παρακολούθηση της  επικαιρότητας.

Στην ερώτηση «Πόσο σε ενδιαφέρει  να παρακολουθείς την επικαιρότητα», 55% των  ερωτώμενων απαντούν «Πάρα πολύ & Πολύ»,  και 30,5% «Αρκετά».

Το διαδίκτυο (ενημερωτικά sites και ΜΚΔ),  αναδεικνύονται ως βασικές πηγές ενημέρωσης.  Σύμφωνα με τα ευρήματα της έρευνας, στην  ερώτηση “Πόσο συχνά ενημερώνεσαι από  διαδικτυακές ενημερωτικές ιστοσελίδες”, 48,7%  των ερωτηθέντων απάντησε “Πολύ συχνά  (καθημερινά)” και 37,1% “Συχνά (π.χ. 1-3 φορές  την εβδομάδα)”.

Αντίστοιχα υψηλή δημοφιλία  στην επιλογή των ενημερωτικών sites ως πηγή  ενημέρωσης καταγράφεται και από την έρευνα του  Ινστιτούτου Πουλαντζάς (2021) με ποσοστό 78%  των ερωτηθέντων να δηλώνει πως ενημερωνεται  από το διαδίκτυο μπαίνοντας απευθείας σε sites.  Αντίστοιχα υψηλά ποσοστά παρουσιάζει και η  ερώτηση για τα ΜΚΔ -Πόσο συχνά ενημερώνεσαι  από τα social media. 50,2% των ερωτώμενων  απαντά “Πολύ Συχνά (καθημερινά)” και 34,8%  “Συχνά (π.χ. 1-3 φορές την εβδομάδα)”.

Ως προς τη χρήση των social media, η παρούσα έρευνα καταδεικνύει το Instagram και το Facebook/Messenger ως τις πιο δημοφιλείς εφαρμογές τόσο ώς προς τη γενική χρήση (Γράφημα 2) όσο και ως προς την παρακολούθηση πολιτικών κομμάτων/πολιτικών προσώπων (Γράφημα 3). Αντίθετα, σε αρκετές χώρες του Ευρωπαϊκού Βορρά (π.χ., Ηνωμένο Βασίλειο), το Twitter αποτελεί το πιο δημοφιλές μέσο των νέων για θέματα ενημέρωσης.

Στην ερώτηση, “Πόσο αξιόπιστες θεωρείς τις διαδικτυακές ενημερωτικές ιστοσελίδες ως πηγή ενημέρωσης”, σε μια κλίμα όπου 0 ίσον “Καθόλου” και 10 “Πολύ”, καταγράφεται ένα μέσος όρος 6, και στην αντίστοιχη ερώτηση για τα ΜΚΔ, καταγράφεται μέσος όρος 5. Εδώ διαφαίνεται και μία τάση τα ΜΚΔ να έχουν μειωμένη αξιοπιστία.

Σχετικά με την παρακολούθηση πολιτικών στα ΜΚΔ, 17,7% των ερωτηθέντων απαντά “Ναι”, και 79,1% απαντά “Όχι”. Το φύλο και η εργασία αποτελούν εδώ διαφοροποιητικό παράγοντα, καθώς 23,9% των ανδρών απαντά θετικά στο ερώτημα εαν παρακολουθούν πολιτικούς/πολιτικά κόμματα στα ΜΚΔ, έναντι 12,1% των γυναικών.

Αντίστοιχα, 22,4% των εργαζομένων απαντά θετικά έναντι 14,3 αυτών που δεν απασχολούνται σε κάποια εργασία (βλ. Γράφημα 11). Όπως διαφαίνεται και από τα στοιχεία της έρευνας, οι λογαριασμοί των πολιτικών και των κομμάτων δεν αποτελούν ισχυρό πόλο έλξης για τους νέους και τις νέες.

Συγκρατημένη είναι η δραστηριότητα των ερωτώμενων στα ΜΚΔ σχετικά με πολιτικές αναρτήσεις. Στην ερώτηση “Κοινοποιείς (κάνεις share) αναρτήσεις με πολιτικό περιεχόμενο (π.χ. δημοσιεύσεις πάνω σε πολιτικά θέματα από πολιτικούς, πολιτικά κόμματα, ΜΚΟ, ΜΜΕ, χρήστες διαδικτύου);”, 21,9% των ερωτηθέντων απάντησε θετικά, και 75% αρνητικά.

Στο ερώτημα εαν κάνουν δικές τους αναρτήσεις με πολιτικό περιεχόμενο (επί πολιτικών/κοινωνικών θεμάτων), 20,9% απάντησε θετικά και 76,5% αρνητικά. Η δραστηριότητα των πολιτικών αναρτήσεων αυξάνεται στους άνδρες, στους εργαζόμενους/ες και στην ανώτατη εκπαίδευση.

Fake News

Δεδομένου ότι οι ψευδείς ειδήσεις «ταξιδεύουν» στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έξι φορές πιο γρήγορα από τις αληθινές ιστορίες, δημιουργείται ένα ενημερωτικό οικοσύστημα, εντός του οποίου η υποβάθμιση των αξιόπιστων πηγών πληροφόρησης τείνει να γίνει ο κανόνας, και μια συνθήκη που αποτελεί μεγάλη πρόκληση για τη δημοκρατική δημόσια σφαίρα. Υπό αυτό το πρίσμα οι συμμετέχουσες/συμμετέχοντες στην έρευνα ερωτήθηκαν κατ αρχάς εάν θεωρούν ότι έχουν υπάρξει θύματα κάποιας “ψευδούς είδησης”, με το 71% αυτών να απαντά θετικά.

Παρά το γεγονός ότι οι ερωτώμενες/οι θεωρούν σε  μεγάλο ποσοστό ότι έχουν υπάρξει θύματα ψευδών ειδήσεων σε αντίστοιχα μεγάλο ποσοστό (74,7%) θεωρούν ότι έχουν την ικανότητα να εντοπίσουν μια ψευδή είδηση.

Ως προς τη διασταύρωση πηγών κατά την κατανάλωση ειδήσεων που τους ενδιαφέρουν, οι ερωτώμενες/οι απάντησαν σε αθροιστικό ποσοστό 89% ότι καταφεύγουν σε αυτή τη διαδικασία “Πολύ συχνά” και “Αρκετές φορές”.

Κοινωνικοπολιτικά ζητήματα

Σε σχέση με το φαινόμενο της κλιματικής αλλαγής, σχεδόν το 60% δηλώνει ότι ανησυχεί πολύ ενώ μόλις 1,4% φαίνεται να μην ανησυχεί καθόλου.

Στην περίπτωση της καταδίκης της Χρυσής Αυγής, που συνδέθηκε με το hashtag #Δεν είναι αθώοι, υπάρχει υψηλός βαθμός σύγκλισης των ερωτώμενων: το 72,2% συμφωνεί με το σχετικό Hashtag, ενώ το 8.7% διαφωνεί.

Έκεί που φαίνεται να υπάρχει ο μεγαλύτερος βαθμός συμφωνίας μεταξύ των ερωτώμενων είναι το ελληνικό #metoo όπου το 86,9% να δηλώνει ότι συμφωνεί με τη λογική και τους στόχους του σχετικού κινήματος. Μόλις 1,6% δηλώνει ότι διαφωνεί με το ελληνικό #metoo. Ο συσχετισμός αυτός είναι εμφανώς επηρεασμένος από τις περσινές καταγγελίες για τη σεξουαλική παρενόχληση αθλητριών.

Από την άλλη, στην περίπτωση των κινητοποιήσεων ενάντια στις μάσκες και τα εμβόλια, οι ερωτώμενοι εμφανίστηκαν σημαντικά διχασμένοι/ες. Το ποσοστό εκείνων που συμφωνούν με τις κινητοποιήσεις είναι σχετικά χαμηλό (18,8%) και η πλειοψηφία διαφωνεί με αυτές (59,8%).

Όσον αφορά τις κινητοποιήσεις που πραγματοποιήθηκαν Φεβρουάριο-Μάρτιο του 2021 ενάντια στην εγκαθίδρυση πανεπιστημιακής αστυνομίας, το 48% δηλώνει ότι συμφωνεί με αυτές, ενώ το 18,8% διαφωνεί και ένα σημαντικό ποσοστό (31%-μεγαλύτερο από κάθε άλλη ερώτηση), δηλώνει πως «ούτε συμφωνεί ούτε διαφωνεί».

Πολιτική τοποθέτηση

Σε σχέση με την πολιτική αυτό-τοποθέτηση στην κλασική κλίμακα Αριστεράς-Δεξιάς, προκύπτει μία σύνθετη εικόνα. Καταρχάς, πρέπει να σημειωθεί ότι σχεδόν το 1/5 των ερωτώμενων αρνήθηκε να αυτό-τοποθετηθεί καθώς δήλωσε ότι “δεν αποδέχεται τη διάκριση Αριστεράς-Δεξιάς”.

Από την άλλη, σε σχέση με όσους αυτό-τοποθετήθηκαν ιδεολογικά, φαίνεται να υπερτερεί σε ένα βαθμό η Αριστερά. Στις θέσεις 1-4 (με 1 να είναι το αριστερό «άκρο» της κλίμακας), τοποθετήθηκε το 26,9 % των ερωτωμένων, ενώ στις θέσεις 7-10 (10 είναι το δεξιό «άκρο» της κλίμακας, τοποθετήθηκε, αντίστοιχα, το 17,9 % με τις θέσεις 5-6 να καταλαμβάνουν το 22,8%.

Διαβάστε εδώ ολόκληρη την έρευνα του eteron

Η έρευνα πραγματοποιήθηκε από την aboutpeople  (συλλογή δεδομένων) για το Eteron – Ινστιτούτο  για την Έρευνα και την Κοινωνική Αλλαγή  μεταξύ 10-18 Δεκεμβρίου 2021. Η συλλογή των  δεδομένων πραγματοποιήθηκε με τη μέθοδο της  online συμπλήρωσης δομημένου ερωτηματολογίου  σε πανελλαδικό δείγμα 403 ατόμων σε όλη την  επικράτεια.