Οι 10 χειρότερες “Καλύτερες Ταινίες” στην ιστορία των Όσκαρ

Τα Όσκαρ είναι ένας θεσμός που πλησιάζει πια τα 100 χρόνια, και από έναν αιώνα Ιστορίας κανείς δεν έχει βγει αλώβητος. Είναι απλά υπερβολικά πολύς καιρός για να μην έχεις κάνει μερικές παταγωδώς αποτυχημένες επιλογές.

Η αλήθεια είναι πως ο θεσμός τα Όσκαρ είναι περισσότερο ενδεικτικός των τάσεων της κινηματογραφικής βιομηχανίας– ποιες είναι στα αλήθεια οι πιθανότητες από όλες τις ταινίες μιας χρονιάς να κερδίσει όντως η καλύτερη ανάμεσά τους; Σπάνια έχει συμβεί, όμως το θέμα δεν είναι να κερδίσει Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας η Ερωτική Επιθυμία του Γουόνγκ Καρ-γουάι (δε θα συνέβαινε ποτέ αυτό φυσικά) αλλά το ο γενικότερος δείκτης να δείχνει θετικά. Να δείχνει προς τα μπροστά.

Το θέμα είναι ο θεσμός να ανυψώνει σημαντικές ταινίες ή/και δημιουργούς, που κάνουν το σινεμά λίγο καλύτερο (ή έστω, λίγο πιο περίεργο: ευχαριστούμε Γκιγιέρμο Ντελ Τόρο που σάρωσες τα Όσκαρ με ένα παραμύθι που περιλαμβάνει σεξ με ένα ψάρι), που ανοίγουν νέες πόρτες, που φέρνουν νέες οπτικές. Η Σιωπή των Αμνών, το Moonlight, η Επιστροφή του Βασιλιά, τα Παράσιτα, η Καζαμπλάνκα, ο Νονός Ένα, ο Νονός Δύο, η Γκαρσονιέρα, το No Country for Old Men, η Φωλιά του Κούκου – τι συγκινήσεις μας έχουν χαρίσει κατά καιρούς τα Όσκαρ, ε; Φοβερά πράγματα.

Οπότε έτσι είναι, κάτι χάνεις κάτι κερδίσεις. Μία πας μπροστά, μία πας πίσω. Τη μία χρονιά κερδίζει το Moonlight, την άλλη κερδίζει το Green Book (και να είστε σίγουροι, αν σκηνοθέτης της ταινίας δεν ήταν ο Μπράιαν Σίνγκερ, εκείνο το Όσκαρ θα είχε πάει 100% στο Bohemian Rhapsody). Οπότε ας αφήσουμε για λίγο τους θριάμβους. Πάμε στην άλλη πλευρά. Πάμε στα εγκλήματα.

Crash (2004)

Ας βγάλουμε πρώτα το προφανές από τη μέση. Το άρθρο θα μπορούσε να λέγεται «10 ταινίες σαν το Crash». Αν τα οσκαρικά εγκλήματα ήταν βιβλίο, το Crash θα ήταν το εξώφυλλο. Ζούμε σε μια εποχή γεμάτη εντάσεις και διχασμούς –όπως θα παρατηρούσε και το Crash, συμπληρώνοντας, «αλλά και τι να κάνεις ε; αν το καλοσκεφτείς…. όλοι έτσι λίγο ρατσιστές είμαστε»– και είναι όμορφο που στο πέρασμα του χρόνου έχουμε όλοι αγκαλιαστεί κι έρθει σε συμφωνία για κάποια λιγοστά πράγματα. Η οσκαρική νίκη του Crash απέναντι στο Brokeback Mountain είναι ένα από αυτά. Υπό μια έννοια, είναι κι αυτή μια κάποια τιμητική κληρονομιά.

Out of Africa (1985)

Ωραία φορέματα, πανέμορφα φορέματα, ωραία παρτέρια, πανέμορφα παρτέρια. Το σερί σπουδαίων νικών και υποψηφιοτήτων που απόλαυσαν τα Όσκαρ στα ‘70s μας έφερε στο μπούκωμα των ‘80s και στην βράβευση αρκετών όχι απαραίτητα κακών ταινιών αλλά πώς να το πούμε; Πάρα Πολύ Οσκαρικών. Βασικά αυτό που πολλοί φέρνουμε ακόμα στο μυαλό μας όταν μιλάμε για «oscar bait» ή για «βαρετές οσκαρικές ταινίες», θεμελιώθηκε σε πολύ βαθμό στα ‘80s, με αυτές τις μεγάλες «Εξαιρετικά σκηνικά, πανέμορφη φωτογραφία, άψογες ερμηνείες» υπερπαραγωγές. Καμία ουσία.

The Broadway Melody (1929)

Οι αδερφές Χάριετ και Κουίνι φτάνουν στο Μπρόντγουεϊ και βρίσκονται ανάμεσα σε καριέρα και έρωτα… περίπου. Η πλοκή δεν έχει ιδιαίτερη σημασία σε αυτή τη συρραφή μουσικών σκηνών, σε μια ταινία που στην εποχή της έμοιαζε φαινόμενο, διευρύνοντας το μέγεθος θεάματος ενός κινηματογραφικού μιούζικαλ, αλλά όσο περνά ο χρόνος τόσο πιο πολύ δεν βλέπεται. Μόλις το δεύτερο Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας και πρώτο για ομιλόν φιλμ, σήμερα αποτελεί ξεκάθαρα υποσημείωση.

A Beautiful Mind (2001)

Η περισσότερο Μια-Τυχαία-Τηλεταινία-Για-Κυριακή-Νωρίς-Το-Απόγευμα που έχει κερδίσει ποτέ Όσκαρ. Μέχρι αυτή τη μέρα μου είναι αδύνατον να καταλάβω γιατί αυτή, η πιο ακίνδυνη, δίχως αιχμή, πιο εμφατικά «τρία αστεράκια» ταινία στην οσκαρική ιστορία, κέρδισε 4 Όσκαρ, ανάμεσά τους Ταινία και Σκηνοθεσία, απέναντι σε ταινίες σαν το Gosford Park, το Moulin Rouge! και το Fellowship of the Ring. Πολύ συχνά συναντάμε μέτριους ή κακούς νικητές σε ένα πεδίο επίσης μέτριων υποψηφιοτήτων, αλλά αυτή είναι μια από τις πλουσιότερες οσκαρικές χρονιές που έχουμε δει εδώ και δεκαετίες. Ο Ρον Χάουαρντ κέρδισε το Όσκαρ Σκηνοθεσίας απέναντι στον Ντέιβιντ Λιντς, τον Ρόμπερτ Άλτμαν, τον Πίτερ Τζάκσον και τον Ρίντλεϊ Σκοτ. Είναι τρελό! Δύο δεκαετίες μετά παραμένει ακατανόητο. Αν δεν γνωρίζαμε με αποδείξεις πως σε περίπτωση ανακοίνωσης λάθος νικητή όντως διορθώνουν και ανακοινώνουν το σωστό όνομα, θα ήμουν πεπεισμένος πως έγινε λάθος.

The Greatest Show on Earth (1952)

Αυτή ας πούμε η ταινία είναι χειρότερη από το Beautiful Mind αλλά υποθέτει κανείς ποιο ήταν το σκεπτικό της Ακαδημίας: Κάπως σαν χαριστικό Όσκαρ στον Σεσίλ ΝτεΜίλ, σε μια χρονιά που δεν είναι απίθανο το φαβορί (Το Τρένο Θα Σφυρίξει Τρεις Φορές) να έχασε ψήφους από το Quiet Man του Τζον Φορντ που ήταν επίσης υποψήφιο. Ναι, ένα υπερφορτωμένο και βαρετό τσιρκοθέαμα που θεωρείται κατά κοινή παραδοχή ως μια από τις χειρότερες Καλύτερες Ταινίες της οσκαρικής ιστορίας, κέρδισε μια από τις κυριολεκτικά καλύτερες ταινίες όλων των εποχών.

Driving Miss Daisy (1989)

Το context είναι πάντα σημαντικό. Από μόνος του, ο Σοφέρ της Κυρίας Ντέιζι είναι μια γλυκανάλατη, προφανέστατα ξεπερασμένη ταινία, από τις πολλές που έχουν σκοντάψει σε ένα μάτσο Όσκαρ και κανείς δεν ασχολείται. Πρόκειται όμως για μια χρονιά που νιώθεις το έδαφος να σείεται κάτω από τα πόδια του αμερικάνικου σινεμά. Το Σεξ, Ψέματα και Βιντεοταινίες παίρνει Χρυσό Φοίνικα στις Κάννες (και προτείνεται απλώς για Σενάριο). Μπλοκμπάστερ γυρίζονται από σπουδαίους auteurs και γεφυρώνουν το υποθετικό χάσμα ανάμεσα στο εμπορικό και το καλλιτεχνικό σινεμά (Μπάτμαν, Ιντιάνα Τζόουνς και Άβυσσος κερδίζουν όλα Όσκαρ). Η Μικρή Γοργόνα ξυπνά τον κοιμισμένο βασιλιά της Disney και αλλάζει το animation και το εμπορικό τοπίο δια παντός. Και φυσικά, το θυελλώδες Κάνε το Σωστό του Σπάικ Λι ανοίγει μια νέα σελίδα για το αμερικάνικο σινεμά. Μπορείς πολλά να καταλάβεις για τα αισθητικά και διαφυλετικά politics του χολιγουντιανού συστήματος από ότι σε αυτήν την χρονιά, το Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας πήρε ο Σοφέρ. Της Κυρίας. Ντέιζι.

Green Book (2018)

Θα δώσουμε τον λόγο στον Σπάικ Λι, που ξανά είδε να (τον) κερδίζει μια ταινία με οδηγό και επιβάτη και εντελώς ρετρό πολιτική ματιά.

Ο Γύρος του Κόσμου σε 80 Ημέρες (1956)

Στα τέλη των ‘50s τα Όσκαρ είχαν ξεκάθαρα όρεξη για μεγάλα εντυπωσιακά έπη ή για πολύχρωμα μπλοκμπάστερ– είναι πάντα ενδιαφέρον να κοιτάς την Ιστορία μέσα από μια μέτρηση όπως τα Όσκαρ, και να καταλαβαίνεις με μια ματιά τις τάσεις και τις ορέξεις της εποχής. Θα ακολουθούσαν το Μπεν Χουρ, το Gigi και η Γέφυρα του Ποταμού Κβάι, ενώ την ίδια χρονιά συνυποψήφια ήταν Οι Δέκα Εντολές, ο Γίγας, Ο Βασιλιάς κι Εγώ. Για ένα διάστημα εκεί γύρω, το μέγεθος πραγματικά είχε σημασία! Κι αυτή η ευχάριστη αλλά εν τέλει ασήμαντη διασκευή του κλασικού βιβλίου του Ιουλίου Βερν, είναι μάλλον η ταινία που έχει σκεφτεί ή αναφέρει άνθρωπος λιγότερο από οποιαδήποτε από τις προαναφερθείσες.

Slumdog Millionaire (2008)

Μιλώντας για απλώς ευχάριστες (και με μια μάλλον γκλοσαρισμένη ματιά στη φτώχεια) ταινίες που ποτέ δεν συζητούνται ή ανακαλύπτονται ή επανεκτιμούνται, η ταινία Slumdog Millionaire του Ντάνι Μπόιλ κέρδισε οκτώ Όσκαρ. ΟΚΤΩ! Τι, τα άλλα στούντιο έστειλαν επεισόδια από τις Οικογενειακές Ιστορίες για να διαγωνιστούν;

Chariots of Fire (1981)

Αν η μουσική του Βαγγέλη για αυτή την ταινία είχε συνοδεύσει μια συρραφή από σκετσάκια του Μάρκου Σεφερλή από αυτά που μεταδίδονται κάποια τυχαία σαββατόβραδα στην τηλεόραση, τότε κι αυτή η συρραφή Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας θα είχε κερδίσει. Έτσι δεν είναι; Δεν εξηγείται αλλιώς. Μια βαθύτατα αδιάφορη και ασήμαντη ταινία, απλώς έτυχε να διαθέτει ένα από τα καλύτερα μουσικά scores όλων των εποχών. Κέρδισε συνολικά 4 Όσκαρ, και τα 4 ως γνωστόν για την μουσική του Βαγγέλη Παπαθανασίου: