4η Σεπτεμβρίου: Τέλμα και στάχτες ή επανεκκίνηση και άλλη μέρα;

4 Σεπτεμβρίου σήμερα. Ε και; θα πει κανείς. Η ημερομηνία αυτή δεν έχει καταγραφεί πουθενά ως ιστορική. Αντίθετα, στη νεότερη ελληνική ιστορία έχει καταγραφεί η «3η Σεπτεμβρίου» ή η «3 του Σεπτέμβρη» ανάλογα με το πού αναφερόμαστε. Διότι υπάρχουν δύο τέτοιες ημερομηνίες.

Η «επανάσταση της 3ης Σεπτεμβρίου 1843», όταν έγινε η πολιτικοστρατιωτική επανάσταση εναντίον του βασιλιά Όθωνα: τον υποχρέωσε να μην κυβερνά ως «ελέω Θεού μονάρχης» και να «παραχωρήσει Σύνταγμα».

Πέρασαν 131 χρόνια για να καταγραφεί μια άλλη «3η Σεπτέμβρη», κατά τη γλώσσα της εποχής. Ήταν το 1974. Έχει μείνει ως η ημέρα ίδρυσης του ΠΑΣΟΚ, που άλλαξε εκ βάθρων το μεταπολεμικό πολιτικό «στάτους» της Ελλάδας.

Η επομένη της ημέρας αυτής, η 4η Σεπτεμβρίου, δεν έχει καταγραφεί ως «ιστορική». Ήταν «μια άλλη μέρα». Η ζωή συνεχιζόταν, λίγοι είχαν καταλάβει ότι την προηγουμένη κάτι ιστορικό είχε συντελεσθεί.

Όμως, οι βάσεις είχαν τεθεί:

1. Το παλιό είχε παραμεριστεί. Ο Ανδρέας Παπανδρέου απέρριψε τις εισηγήσεις των παλιών κεντρώων να «ανασυστήσει» απλώς την προδικτατορική Ένωση Κέντρου του πατέρα του.

2. Το νέο έκανε την εμφάνισή του. Το ΠΑΣΟΚ ήταν αληθινά το «νέο» στην πολιτική ζωή της εποχής. Είχε ορμή, έλεγε «νέα πράγματα»-αρκετά φαίνονταν «ακραία»- και είχε πολλά νέα πρόσωπα.

3. Το νέο κόμμα είχε ΗΓΕΣΙΑ. Πέραν του- παλιού, αλλά αδιαμφισβήτητου- Ανδρέα Παπανδρέου, ανέδειξε πλήθος στελεχών. Τον τόνο δεν έδιναν οι παλιοί κεντρώοι, αλλά οι άγνωστοι νέοι.

4. Η προοδευτική παράταξη είχε κάνει restart, όπως θα λέγαμε στη σημερινή γλώσσα. Τότε δεν φαινόταν με την πρώτη ματιά και θα χρειαζόταν τρία χρόνια για να πιστοποιηθεί (εκλογές 1977). Όμως, η αλλαγή είχε συντελεσθεί, η «μαγική» αυτή λέξη απέκτησε αργότερα το ουσιαστικό νόημά της.

Για να έχουν οι ιστορικές ημερομηνίες κάποια (πρακτική) χρησιμότητα, πρέπει να μπορούν να συνδεθούν κάπως με τη σύγχρονη εποχή. Σήμερα η αποκαλούμενη «προοδευτική παράταξη» είτε δεν υπάρχει είτε βρίσκεται σε περιδίνηση. Τα δύο κόμματα που την εκπροσωπούν, ΣΥΡΙΖΑ και ΠΑΣΟΚ, ακόμα κι αν τα αθροίσουμε, υπολείπονται κατά δέκα εκλογικές μονάδες του αντιπάλου τους. Ο ΣΥΡΙΖΑ, ζαλισμένος από το εκλογικό χαστούκι, ψάχνει το νέο αρχηγό του. Και το ΠΑΣΟΚ δυσκολεύεται να περπατήσει ακόμα και στο ίσωμα. Η ΝΔ του Κυριάκου Μητσοτάκη πορεύεται ανενόχλητη, απειλείται μόνο από την, αναπόφευκτη, φθορά της εξουσίας.

Θα συνεχίσουμε έτσι; Μπορεί κάποιο από τα σημερινά κόμματα, ΣΥΡΙΖΑ και ΠΑΣΟΚ, να αλλάξει τη σημερινή δύστηνο μοίρα του «προοδευτικού χώρου», που κάποτε ήταν «παράταξη»; Ή η κυριαρχία της συντηρητικής παράταξης θα φέρει την πολιτική ζωή σε καταστάσεις ανάλογες με εκείνες που είχαμε πριν από μισό και πλέον αιώνα; Πόσο πιθανό είναι να δούμε κάτι «νέο», που θα «επανεκκινήσει» την πολιτική ζωή, όπως η 3η Σεπτέμβρη του 1974; Ποια θα είναι, αν υπάρξει, η σημερινή «4η Σεπτεμβρίου», η «άλλη μέρα» που ονειρευόταν η Σκάρλετ Ο’ Χάρα στο «Όσα παίρνει ο άνεμος;».

Η πολιτική δεν είναι σενάριο. Και η (όποια) προσδοκώμενη αλλαγή δεν θα έρθει με όνειρα. Χρειάζεται ηγεσία, σχέδιο, δράση και επανεκκίνηση. Οι ιστορικές επέτειοι αποτελούν παράδειγμα. Δείχνουν το δρόμο. Τα άλλα πρέπει να τα βρουν οι σημερινοί.

Ο παλιός Γάλλος σοσιαλιστής Ζαν Ζορές είχε πει: «Από τους βωμούς του παρελθόντος πάρε τη φλόγα, όχι τις στάχτες».

Το σημερινό ερώτημα είναι διπλό: Εκτός από τις (ορατές) στάχτες, υπάρχει και φλόγα; Και, αν ναι, υπάρχει κάποιος που μπορεί να την πάρει;

Ακολουθήστε το News 24/7 στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις