Από τον αμερικάνικο νότο στα φραουλοχώραφα της Μανωλάδας

Η εκμετάλλευση και η κακομεταχείριση των αλλοδαπών  εργατών στα φραουλοχώραφα της Μανωλάδας έχουν δει πολλές φορές το φως της δημοσιότητας, παρά το γεγονός ότι κάποιοι τσιφλικάδες επιχείρησαν ορισμένες φορές να επιβάλλουν το νόμο της σιωπής σε δημοσιογράφους. Ωστόσο, ο τραυματισμός 28 ανθρώπων ως «πληρωμή» για τα δεδουλευμένα τους ξεπερνά κάθε όριο. Αν αποδεχτούμε ως κοινωνία αυτό που συνέβη στη Μανωλάδα, ανεχόμαστε την επιστροφή σε εποχές δουλείας που θυμίζουν τις φυτείες στον αμερικάνικο νότο τον 19ο αιώνα.

Μια μέρα μετά τη δημοσιοποίηση της έκθεσης του Ευρωπαίου Επίτροπου για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα Νιλς Μούιζνιεκς, στην οποία γίνονται εκτενείς αναφορές για τα εγκλήματα μίσους, τη βία, την κακομεταχείριση και την παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη χώρα μας, έρχεται το συγκεκριμένο περιστατικό να την επιβεβαιώσει. Οι άτυχοι εργάτες από το Μπανγκλαντές και το Πακιστάν είναι τα θύματα της εκμετάλλευσης και της μισαλλοδοξίας κάποιων οι οποίοι τους θεωρούν σκλάβους και πιστεύουν ότι δικαιούνται να τους πυροβολήσουν αν σηκώσουν κεφάλι και ζητήσουν τα δεδουλευμένα. Τα εργασιακά δικαιώματα και οι θεμελιώδεις αρχές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων γίνονται πλέον κουρελόχαρτο από ορισμένες ομάδες επιβολής του μίσους.

Χρειάζεται  να υπάρξει δημόσια αποδοκιμασία αυτών των ενεργειών από όλους  μας και ιδιαίτερα από τους πολιτικούς, κοινωνικούς και επιστημονικούς φορείς, και να δημιουργηθεί ένα ενιαίο μέτωπο ενάντια σε εκείνους που προωθούν το ρατσισμό, το φασισμό και τη μισαλλοδοξία, έχοντας ως άλλοθι την κρίση. Είναι υποχρέωση της πολιτείας η τήρηση του νόμου και η απονομή της ποινικής δικαιοσύνης, προκειμένου να μη διαρραγεί και άλλο η κοινωνική συνοχή και κλονισθεί περισσότερο η εμπιστοσύνη στους θεσμούς, ενώ η προστασία και η ηθική στήριξη των θυμάτων των ρατσιστικών εγκλημάτων και της βίας αποτελεί υποχρέωση όλων μας.

Ενδεχομένως κάποιοι από τους εργάτες να μην έχουν χαρτιά και οι τσιφλικάδες να τους εκβιάζουν θεωρώντας ότι τους κάνουν χάρη που τους δίνουν δουλειά για ένα κομμάτι ψωμί, μετατρέποντας την αμοιβή της εργασίας σε χαρτζιλίκι που δίνει το αφεντικό κατά το δοκούν. Αυτή είναι η λογική του σύγχρονου δουλεμπορίου όπου όσο πιο αδύναμος είναι ο άλλος τόσο πιο εύκολα γίνεται θύμα εκμετάλλευσης, κακομεταχείρισης και βίας. Πολύ συχνά ξεχνάμε ότι την ευθύνη για την παράνομη απασχόληση την έχει ο εργοδότης και όχι ο εργαζόμενος που αγωνίζεται να επιβιώσει. Οι υποστηρικτές του μίσους και του ρατσισμού και οι νοσταλγοί του Χίτλερ θα ρίξουν το ανάθεμα στους μετανάστες και θα ζητήσουν την απέλασή τους, εκμεταλλευόμενοι για άλλη μια φορά την κρίση, τη φτώχια και την ανεργία. Κάποιοι μπορεί να λένε ότι πρέπει να φύγουν οι ξένοι εργάτες, γιατί αυτή θα ήταν μια καλή δουλειά για τους Έλληνες, αγνοώντας το γεγονός ότι και οι έλληνες εργάτες που βρίσκονται σε ανάγκη πέφτουν εξίσου θύματα εκμετάλλευσης και κακομεταχείρισης.

Η εμπιστοσύνη απέναντι στους θεσμούς  και την πολιτεία και η κοινωνική  συνοχή διασφαλίζονται όταν λαμβάνονται  ουσιαστικά μέτρα κατά της εκμετάλλευσης, της ρατσιστικής βίας και της  εξάλειψης της ατιμωρησίας εκείνων  που παραβιάζουν τους νόμους και τα ανθρώπινα δικαιώματα. Στόχος είναι η κοινωνική ένταξη των ανθρώπων που έχουν ανάγκη και όχι η απέλαση ή ο εξοστρακισμός τους.

Αλλιώς θα επικρατήσουν στην Ελλάδα η λογική και οι πρακτικές του  αμερικάνικου νότου και της μαφίας, και θα καταργηθεί κάθε έννοια νομιμότητας και ανθρώπινης αξιοπρέπειας

Την επόμενη  φορά που θα δούμε φράουλες, ας αναλογιστούμε  τη δική μας ευθύνη όχι μόνο για την κατάσταση στη Μανωλάδα και κάθε γωνιά αυτής της χώρα όπου  «καλλιεργούνται» τα «φρούτα» της εκμετάλλευσης, του μίσους και του ρατσισμού.

* Ο Χαράλαμπος Πουλόπουλος είναι διδάκτωρ Κοινωνικών Επιστημών, διευθυντής του Κέντρου Θεραπείας  Εξαρτημένων Ατόμων (ΚΕΘΕΑ). Είναι πρόεδρος της επιστημονικής και  συμβουλευτικής επιτροπής της Παγκόσμιας Ομοσπονδίας Θεραπευτικών Κοινοτήτων (W.F.T.C.) και αντιπρόεδρος του Δ.Σ. της  Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Θεραπευτικών Κοινοτήτων (E.F.T.C).