Άρθρο Ν. Γιατρομανωλάκη: Μπορεί ένας εκλογικός νόμος να καταστρέψει μια χώρα;

*Του Νικόλα Γιατρομανωλάκη

Οι εκλογές της Κυριακής θα διεξαχθούν με βάση τον εκλογικό νόμο 3231/2004 (γνωστό και ως νόμο Σκανδαλίδη) όπως τροποποιήθηκε από τον νόμο 3636/2008 (γνωστό και ως νόμο Παυλόπουλου). Είναι οι τέταρτες εκλογές που θα διεξαχθούν μέσα σε διάστημα τριών ετών με αυτόν τον νόμο, γεγονός που από μόνο του αποδεικνύει την αποτυχία του:

Κατά τη διάρκεια της θητείας του ως Υπουργός Εσωτερικών, ο Προκόπης Παυλόπουλος πήρε το ήδη μεγάλο μπόνους των 40 εδρών για το πρώτο κόμμα από τον νόμο Σκανδαλίδη και το έκανε 50, υποτίθεται για να ενθαρρύνει σταθερές κυβερνήσεις.

Υπενθυμίζω δηλώσεις τις εποχής: «Η πρόθεση της κυβέρνησης [για τον εκλογικό νόμο] αφορά την ανάγκη του τόπου για σταθερότητα» δήλωνε ο τότε Υπουργός Εσωτερικών, Προκόπης Παυλόπουλος. «Η Ελλάδα δεν έχει την πολυτέλεια στη δύσκολη διεθνή οικονομική και πολιτική συγκυρία να αντιμετωπίσει το φάσμα της ακυβερνησίας, της αστάθειας και της ρευστότητας», έλεγε η κα Ντόρα Μπακογιάννη. Τα αποτελέσματα των εκλογών του 2012 και του 2015 αποδεικνύουν από μόνα τους την αποτυχία του νόμου και την αδυναμία κομμάτων όπως η Νέα Δημοκρατία και το ΠΑΣΟΚ να αποκωδικοποιήσουν τα μηνύματα της κοινωνίας.

Επειδή λοιπόν δεν τους ενδιέφερε ή δεν μπορούσαν να κάνουν κάτι τέτοιο, σκέφτηκαν όχι να δουν την ουσία του προβλήματος και την διαρκώς μειούμενη λαοφιλία τους, αλλά με ποιο τέχνασμα θα μπορούσαν να παρακάμψουν αυτό το ζήτημα. Ο δε ΣΥΡΙΖΑ ενώ για χρόνια κατήγγειλε τον νόμο, προσφάτως στο γενικότερο πλαίσιο της αμνησίας του, ξέχασε αυτό το ζήτημα, ενώ μαζί με την ΝΔ εξέλεξε τον εμπνευστή του εκτρωματικού αυτού νόμου Πρόεδρο της Δημοκρατίας.

Το μεγάλο πρόβλημα αυτού του νόμου δεν είναι ότι η σύνθεση της Βουλής δεν αντανακλά το αληθινό ποσοστό των κομμάτων. Είναι ότι αλλοιώνει την εκλογική συμπεριφορά των ψηφοφόρων, οι οποίοι αρχίζουν και μπαίνουν στην λογική της χαμένης ψήφου θεωρώντας ότι όλα κρίνονται από τις 50 έδρες.

Κι έτσι είμαστε πάλι εδώ, μετά από τρεις εκλογικές αναμετρήσεις, ένα δημοψήφισμα και τρία μνημόνια, αντί να συζητάμε για την ουσία των πραγμάτων, να κάνουμε μπακαλίστικους υπολογισμούς για το μπόνους των 50 εδρών και το ποιος θα συνεργαστεί με ποιον.

Ένας αναλογικότερος εκλογικός νόμος θα οδηγούσε σε άλλη συμπεριφορά τους ψηφοφόρους και αναγκαστικά και τα κόμματα, θέλοντας και μη, σε μία λογική συνεργασίας, ουσιαστικής και ισότιμης. Θα περιόριζε τις αυθαιρεσίες του τεχνητά μεγάλου πρώτου κόμματος και εντέλει θα προσέφερε πολύ μεγαλύτερη σταθερότητα από τον νόμο- Φρανκενστάιν που έχουμε τώρα, δήθεν για το καλό μας, καθώς κανείς δεν θα προχωρούσε σε εκλογές όταν θα θεωρούσε ότι οι δημοσκοπήσεις τον ευνοούν. Εκτός δηλαδή από σαφώς δημοκρατικότερος και δικαιότερος, ένας αναλογικότερος εκλογικός νόμος θα ήταν και καταλληλότερος για τη διαχείριση της σημερινής κρίσης που βιώνει η χώρα.

Είναι πολύ ενδιαφέρον ότι το κόμμα που έφερε αυτόν τον νόμο, η ΝΔ, μιλάει τώρα για Εθνική Ελλάδος. Είναι επίσης ενδιαφέρον ότι το κόμμα που ξεκίνησε την ιστορία με τον νόμο Σκανδαλίδη, το ΠΑΣΟΚ, τώρα που το ποσοστό του είναι πολύ μικρότερο ζητάει απλή αναλογική, ενώ ο ΣΥΡΙΖΑ που ζητούσε απλή αναλογική όταν ήταν μικρός τώρα σφυρίζει αδιάφορα.

Για όσους λένε ότι εδώ χάνεται ο κόσμος, με τους φόρους, το χρέος, το ασφαλιστικό, θα ήθελα να θυμίσω ότι ένας εκλογικός νόμος θέτει επί της ουσίας τους κανόνες, το πλαίσιο βάσει του οποίου εκλέγεται η Βουλή, η κυβέρνηση, διορίζονται εν συνεχεία οι υπουργοί, κινούνται τα κόμματα εντός και εκτός δημοσίου και ούτω καθεξής.

Αν λοιπόν οι κανόνες είναι λάθος, στημένοι, πείτε το όπως θέλετε, πώς να περιμένει κανείς το αποτέλεσμα να είναι καλό; Δεν είναι προφανές ότι ο εκλογικός νόμος Παυλόπουλου επί της ουσίας συντηρεί ή έστω ανέχεται το κομματικό κράτος; Ότι συντηρεί ή ανέχεται τη διαφθορά; Ότι μας έχει στοιχίσει δισεκατομμύρια ευρώ σε εκλογές, καθυστερήσεις, διακοπές της λειτουργίας του κράτους κ.ο.κ.; Άρα ναι, ένας εκλογικός νόμος μπορεί να καταστρέψει μια χώρα.

Και μια χώρα, μπορεί όπως φάνηκε, να επιβραβεύσει τον εμπνευστή του νόμου αυτού, με το ύπατο αξίωμα. Ο μόνος τρόπος να αλλάξει ο εκλογικός νόμος είναι, κόντρα στο τεράστιο πλεονέκτημα που δίνει στα δύο μεγάλα κόμματα, να είναι όσο το δυνατόν χαμηλότερα τα ποσοστά τους, έτσι ώστε να έχουν και τα ίδια όφελος να αλλάξει ο νόμος. Ας είμαστε ρεαλιστές, ούτε η ΝΔ, ούτε ο ΣΥΡΙΖΑ θα ασχοληθούν με το θέμα για λόγους αρχής, παρά μόνο αν έχουν κάτι να κερδίσουν από αυτό. Υποχρεώστε τους λοιπόν.

*Ο Νικόλας Γιατρομανωλάκης, είναι υποψήφιος με το Ποτάμι στην Α’ Αθηνών