Ας κρατάμε τη λέξη “πόλεμος” γι’αυτό που πράγματι είναι

Πόλεμος σημαίνει ζωές στο βωμό μιας σκοπιμότητας. Ζωές στρατιωτών και αμάχων.

Πόλεμος σημαίνει ότι ο άνθρωπος παύει να είναι σκοπός, αλλά μέσο. Μέσο αναλώσιμο για την επίτευξη άλλων σκοπών: γεωπολιτικών ή οικονομικών.

Αυτό είναι πόλεμος.

Ούτε η πανδημία, ούτε φυσικά τα γεγονότα του Έβρου – σαν ο Ερντογάν παρακινούσε της γης τους κολασμένους να μπούνε στην Ελλάδα – πριν δύο χρόνια ήταν πόλεμος, παρά το ότι κάποιοι ηγέτες – και δικοί μας – τα ονομάσανε έτσι διότι εξυπηρετεί την ρητορική της κρίσης, τη διαχείριση των εξαιρετικών περιστάσεων και φυσικά τη δική τους νομιμοποίηση στα δύσκολα. 

Ο πόλεμος είναι έκτακτη ανάγκη. Δεν είναι όμως κάθε έκτακτη ανάγκη πόλεμος.  Δυσκολίες και εξαιρετικές καταστάσεις non stop. Από το 2010, η Ελλάδα διέρχεται διαρκώς τον έναν κάβο μετά τον άλλον. Άλλοτε με λιγότερη, άλλοτε με περισσότερη επιτυχία. Κρίση χρέους που τροφοδοτεί κοινωνική οργή και πολιτική αστάθεια, προσφυγικό, κλιματική κρίση που μαρτυρά την ανημποριά του κράτους να διαχειριστεί τις φυσικές καταστροφές, και φυσικά, πανδημία. Η μια κρίση μέσα στην άλλη.  

Κρίσεις ελληνικές, ευρωπαϊκές και οικουμενικές. Τώρα όμως ήρθε ξανά στη γειτονιά ο πόλεμος. Τα προηγούμενα ήταν διαφορετικά.

Θα τρίβουν τα χέρια τους, οι ιστορικοί του μέλλοντος με την εποχή μας: το ένα αναπάντεχο μετά το άλλο.  Όμως δεν είναι όλα πόλεμος.

Οι φωτογραφίες από την πολιορκία του Κίεβου είναι πόλεμος. Τα βίντεο με τους αλαφιασμένους ανθρώπους, να τρέχουν να σωθούν ανήμποροι. Τους γονείς να κλαίνε διότι δεν μπορούν να σώσουν τα παιδιά τους. Τις σειρήνες να σκούζουν και τους κατοίκους των πόλεων να μην ξέρουν πού να κρυφτούν. Τις υποδομές να καταστρέφονται και τις ζωές να καταναλώνονται, διότι μόνο αφανισμένες υπηρετούν τον σκοπό της νίκης. Κι εμείς να κοιτάμε μουδιασμένοι και αμήχανοι για το μέλλον μας διότι δεν ξέρουμε τι μας περιμένει.

Αυτά είναι πόλεμος.

Ας πάψουν οι ηγέτες να χρησιμοποιούν αστόχαστα και ανεπίγνωστα κάθε λίγο και λιγάκι τη λέξη “πόλεμος” για κάθε δυσκολία. Το έκανε πρώτα ο Γάλλος Πρόεδρος στο διάγγελμά του για την πανδημία στις 16 Μαρτίου 2020 (“nous sommes en guerre”) και ακολούθησε και ο πρωθυπουργός μας, ακριβώς την επόμενη: “Μιλώντας πάντοτε τη γλώσσα της αλήθειας και με σταθερό οδηγό τις συμβουλές των ειδικών. Είμαστε σε πόλεμο.”

Δεν είναι αυτή όμως η γλώσσα της αλήθειας.  Τώρα έχουμε πόλεμο. Όχι τότε. Οι λέξεις έχουν σημασία, κυρίως όταν αφορούν το ανυπέρθετο δεινό της ανθρωπότητας.

Ας είναι η 24η Φεβρουαρίου 2022 η αφορμή για τη γλώσσα της αλήθειας.

Αφού δεν ξέρουμε τι κάνουμε, ή τι να κάνουμε, τουλάχιστον να ξέρουμε τι λέμε.

*Δημήτρης Χριστόπουλος, Κοσμήτορας Σχολής Πολιτικών Επιστημών Παντείου Πανεπιστημίου