Ατομική και συλλογική ευθύνη

Η κατάληξη του Άκη Τσοχατζόπουλου στον Κορυδαλλό θα συζητηθεί σίγουρα πολύ μέχρι τις εκλογές. Δεν θέλω να προδικάσω εάν είναι ένοχος ή όχι. Μέχρι της δικαστικής απόφασης όλοι είναι αθώοι. Θα ήθελα να σχολιάσω μόνον τις πτυχές της υπόθεσης για τις οποίες υπάρχει κατά την γνώμη μου συλλογική ευθύνη σε όλο το ΠαΣοΚ και ιδίως στα κορυφαία του στελέχη. Υπάρχει συλλογική ευθύνη για δύο τραγικές παραλείψεις του ΠαΣοΚ ως κόμματος.

Η πρώτη αφορά την επιλογή των υποψηφίων του. Σε ένα κοινοβουλευτικό σύστημα η εκτελεστική εξουσία και η νομοθετική εξουσία ασκούνται συλλογικά δια μέσου της βουλής. Κανείς δεν μπορεί να κυβερνήσει μόνος του και κανείς δεν μπορεί να εκλεγεί μόνος του π.χ. όπως ο Πρόεδρος των ΗΠΑ ή της Γαλλίας. Κάθε κυβερνητική θέση περνά από την συναίνεση της βουλής και τελικά την συναίνεση του κομματικού μηχανισμού. Απο εδώ πηγάζει η συλλογική ευθύνη.

Η αποτυχία του ΠαΣοΚ στην περίπτωση Τσοχατζόπουλου προϋπήρχε της φυλάκισής του και είναι εντελώς ανεξάρτητη από αυτή. Το ΠαΣοΚ δεν έχει καμμία διαδικασία για τον εσωτερικό έλεγχο των στελεχών του. Φέρεται σαν να μην είναι υπεύθυνο για τα πρόσωπα που εντάσσονται στα ψηφοδέλτιά του. Υπενθυμίζω ότι όταν το 2007 ο Άκης Τσοχατζόπουλος ήταν υποψήφιος (όταν και απέτυχε) ήταν ήδη γνωστά τα βασικά δεδομένα του πλουτισμού του. Δεν αναρωτήθηκε κανείς στο ΠαΣοΚ, πού τα βρήκε; 

Δεν είναι η πρώτη φορά. Το ίδιο ακριβώς συνέβη και με τις περιπτώσεις Μαντέλη και Τσουκάτου. Το ΠαΣοΚ αντέδρασε, «διαγράφοντάς» τους, αφού τα στοιχεία προέκυψαν από τις έρευνες της γερμανικής δικαιοσύνης. Ακόμα και σήμερα το ΠαΣοΚ δεν έχει την παραμικρή διαδικασία έσωτερικού ελέγχου. Δεν έχουμε ιδέα πώς επιλέγονται οι υποψήφιοι βουλευτές του ΠαΣοΚ και αν κάποιο σώμα εξετάζει ποτέ τα στοιχεία για το ποιόν και το παρελθόν των φιλόδοξων στελεχών του ή εάν τους ζητάει τη φορολογική τους δήλωση. 

Αλλά η δεύτερη συλλογική ευθύνη του ΠαΣοΚ είναι ακόμα μεγαλύτερη. Οι καταγγελίες εναντίου του Τσοχατζόπουλου βασίζονται στο πραγματικό γεγονός ότι όλες οι κρατικές προμήθειες και οι δημόσιες συμβάσεις, και φυσικά και οι πανάκριβοι εξοπλισμοί των ενόπλων δυνάμεων, περνούν από την διακριτική ευχέρεια του υπουργού. Σε άλλες χώρες οι αποφάσεις λαμβάνονται από ειδικούς δημοσίους υπαλλήλους με βάση διαγωνισμούς. Στην χώρα μας οι δημόσιες συμβάσεις είναι έρμαια των πολιτικών. Μετά από τεράστιες πιέσεις της ΕΕ πέρασε ένας νόμος το 2011 για την σύσταση εναίας αρχής δημοσίων συμβάσεων (κατά τα πρότυπα του Αγγλικού Office of Government Commerce). Η τύχη της ακόμα αγνοείται.

Ακόμα και σήμερα το ΠαΣοΚ δεν στηρίζει την ευρωπαϊκή πρακτική των διαφανών δημοσίων συμβάσεων, όπου ο υπουργός έχει μηδαμινή συμμετοχή. Εδώ στηρίζονται οι υποψίες για την διαφθορά των υπουργών. Για την σημερινή απαξίωση του πολιτικού συστήματος ευθύνονται πρώτα οι διεφθαρμένοι πολιτικοί αλλά και τα κόμματα που δίνουν στους διεφθαρμένους πολιτικούς την διακριτική ευχέρεια να εκβιάσουν και να πλουτίσουν.  

Ο κ. Παύλος Ελευθεριάδης διδάσκει στην Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης