Πρόοδος και συντήρηση: Αυτές οι άγνωστες

Τα ευρήματα πέρασαν απαρατήρητα αλλά έχουν τεράστιο ενδιαφέρον. Μιλώ για την έρευνα της κοινής γνώμης της εταιρείας Public Issue για τις πολιτικές αξίες και ιδεολογίες στην Ελλάδα.

Τα ευρήματα της πολιτικής συμπεριφοράς του νεοέλληνα δε, όπως καταγράφονται εδώ έχουν ακόμη μεγαλύτερο ενδιαφέρον συγκρινόμενα με τα αντίστοιχα της ίδιας εταιρείας αλλά για το έτος 2009. Παρεμπιπτόντως, εκείνο το έτος αποτελεί για τον μέσο νοικοκυραίο, την χαμένη Γη της επαγγελίας, ή το σημείο στο οποίο μπορούμε να επιστρέψουμε μια μέρα και από κει να θυμόμαστε την επταετία των μνημονίων ως μια κακή αλλά διδακτική παρένθεση. Τι λένε όμως τα ευρήματα; Γενικά, πως η ελληνική κοινωνία κάνει μια στροφή στον συντηρητισμό και την ιδιώτευση. Πώς καταγράφεται αυτό; Με αρνητική γνώμη για την Οικολογία. Με θετική γνώμη για τον ιδιωτικό τομέα. Με πολλή αρνητική γνώμη για τον Κομμουνισμό. Με αρνητική γνώμη για την Αριστερά. Με θετική γνώμη για την Δεξιά. Κι όλα αυτά, σε σχέση με το 2009.

Η μεταστροφή του κόσμου, μέσα σε οκτώ χρόνια έχει την σημασία της. Κι αυτό αφού, αν από το 2010 μέχρι το 2015 είχαμε το μνημονιακό σοκ και τις επενέργειές του (π.χ. απονομιμοποίηση παραδοσιακών κομμάτων, απορρύθμιση του κοινωνικού κράτους, μετασχηματισμό των όρων εργασίας και καθημερινότητας προς το αρνητικό, κρίση των ΜΜΕ αλλά και κινήματα αμφισβήτησης του δημοσιονομικού ζουρλομανδύα), το 2015 – 2017 ζούμε την αριστερή διαχείριση του ελληνικού καπιταλισμού με όλες τις ματαιώσεις ή αντιφάσεις ή δυσκολίες που αυτή επέφερε.

Τι έχει συμβεί όμως σήμερα και ο έλληνας μοιάζει να θέλει τον Σαρκοζί ή τον Ραχόι του; Με μια ανάγνωση η ΤΙΝΑ (There is no alternative) κατάπιε κάθε κραδασμό και επέφερε το μούδιασμα. Μια άλλη ανάγνωση βλέπει στο νομοθετικό έργο της κυβέρνησης Τσίπρα κάτι ανάποδο. Μια κυβέρνηση που νομοθετεί δικαιωματικά, χωρίς αυτό να συνοδεύεται από ευρύτερες νομιμοποιήσεις στην βάση της κοινωνίας, συμβάλει στην συντηρητική μετατόπιση του κόσμου. Αναδασώνει το δάσος του συντηρητισμού. Δίνει λαβή σε μια τραμπική ρητορική. Προσωπικά διαφωνώ με αυτή την λογική, αφού η έννοια του ετεροκαθορισμού των συμπεριφορών, έχει μεγάλη δόση αυθαιρεσίας. Με την ίδια λογική, το ΕΑΜ δεν έπρεπε να αντισταθεί για να μην οξύνει τις αντιδράσεις των κατοχικών δυνάμεων. Τι οδηγεί όμως τον κόσμο σε αναδίπλωση; Και είναι αυτή κατ’ ανάγκην και με βεβαιότητα απόδειξη συντηρητικής στροφής ή απλώς ένα γενικευμένο ένστικτο αυτοσυντήρησης; Οι αναγνώσεις επίσης οφείλουν να είναι προσεχτικές. Για παράδειγμα, αν ο μέσος έλληνας έχει συνδέσει στο μυαλό του την παγκοσμιοποίηση με την απλή κινητικότητα του φτηνού και ευέλικτου εργατικού δυναμικού, είναι λογικό να την βλέπει αρνητικά. Με αυτό το παράδειγμα, θέλω απλώς να πω πως η συζήτηση για το δίπολο πρόοδος- συντήρηση είναι σχετική. Και δεν ξέρω αν πρέπει για παράδειγμα έννοιες όπως η πατρίδα ή η παράδοση να εκχωρούνται στις δυνάμεις της συντήρησης ή στους φασίστες ή η Αριστερά να δίνει την μάχη των δικών της ιδεών, απενοχοποιημένη για το χώμα που πατά και δρα. Βεβαίως, τα δείγματα είναι δείγματα. Και μια φοβική αντιμετώπιση μπορεί να μετασχηματιστεί σε φασιστική θέση. Ένας σκεπτικισμός για τα δικαιώματα μπορεί να οδηγήσει σε αντιδραστικές απόψεις. Το είδαμε με διάφορους ομοφοβικούς της ρούγας. Και το στοίχημα του ριζοσπαστισμού είναι διαρκές, μεγάλο και το απόλυτο επίδικο της Αριστεράς της σύγχρονης εποχής. 

*Ο Δημήτρης Ν. Μανιάτης είναι ραδιοφωνικός παραγωγός στο News 24/7. Γράφει από το 1999 σε πολλά έντυπα και έλκει την καταγωγή του από την Μύκονο. Είναι συγγραφέας τριών βιβλίων ενώ έχει γράψει και για το θέατρο.