Δημόσιο Πανεπιστήμιο: Η ΜΟΝΗ προοδευτική επιλογή

Από τα μέσα του Φεβρουαρίου, σύμφωνα με τους κυβερνητικούς σχεδιασμούς, το νομικό πλαίσιο στην Ελλάδα θα αλλάξει έτσι ώστε να επιτρέπεται πλέον η ίδρυση ιδιωτικών ΑΕΙ. Δεν θα τα πουν φυσικά ποτέ ιδιωτικά, θα κρυφθούν πίσω από το “μη κρατικά και κερδοσκοπικά” αλλά η ουσία αυτή είναι.

Θα αναρωτηθεί κανείς “ναι αλλά το Σύνταγμα...”. Ψιλά γράμματα, αγαπητοί αναγνώστες, το Σύνταγμα για την κυβέρνηση Μητσοτάκη. Αυτά θα κοιτάμε τώρα; Το θέμα είναι να πραγματοποιήσει “το άλμα προς τα εμπρός” η χώρα και ως γνωστόν το άλμα αυτό θα γίνει μόνο αν σταματήσει το Δημόσιο να έχει το μονοπώλιο στην ίδρυση ΑΕΙ. Αρθρα 16 και λοιπά αντιδραστικά άρθρα του Συντάγματος, στον Καιάδα.

Ξεπερνώντας το συνταγματικό σκόπελο όμως (να δούμε ποιος τρόπος θα επιλεγεί ώστε να γίνει αυτό) η κυβέρνηση κάνει το όνειρο της ελληνικής αστικής τάξης (μερικών εκατοντάδων οικογενειών) πραγματικότητα. Δεν έχει καμία σημασία που οι συγκεκριμένες οικογένειες δεν θα στείλουν ποτέ τα παιδιά τους σε ελληνικά Πανεπιστήμια, δημόσια ή ιδιωτικά. Δουλειές να γίνονται, τζίροι να εισπράττονται και να έχουμε, στο τέλος της ημέρας, και την έξωθεν καλή μαρτυρία. Τι του λείπει του ψωριάρη; Φούντα με μαργαριτάρι που έλεγαν και στα χωριά μας.

Λίγο, όμως, πριν καταθέσει προς διαβούλευση το σχετικό νομοθέτημα η κυβέρνηση, ας βάλουμε μερικά πολύ σημαντικά ερωτήματα:

1. Πως θα εισάγονται στα μη κρατικά ΑΕΙ οι φοιτητές; Πάντως ΟΧΙ μέσω των Πανελληνίων εξετάσεων. Οι εξετάσεις είναι για την πλέμπα που επιλέγει δημόσιο πανεπιστήμιο. Στο μη κρατικό (δηλαδή στο ιδιωτικό για να μην παίζουμε με τις λέξεις) θα μπαίνεις βασικά με τον παρά σου. Γιατί χωρίς παρά πώς θα πληρώνεις τα δίδακτρα; Τώρα αν ικανοποιούνται και μερικά άλλα κριτήρια που ισχύουν στη χώρα όπου εδρεύει το ΑΕΙ και αν αυτά τα κριτήρια ικανοποιούν και την Εθνική Αρχή Ανώτατης Εκπαίδευσης, τότε ακόμη καλύτερα. Θα έχουμε και ένα ωραίο φύλο συκής. Αλλά, ξανατονίζουμε, χωρίς παρά, δεν…

2. Ποιοι αναμένεται να ιδρύσουν πρώτοι μη κρατικά ΑΕΙ στην Ελλάδα; Μα αλλοίμονο, οι κολεγιάρχες κλέφτες θα γίνουν; Περιμένουν πως και πως. Συνολικά 36 κολέγια στην Ελλάδα συνεργάζονται με ΑΕΙ του εξωτερικού και αναμένουν να… αναβαθμίσουν αυτή τη σχέση. Προσοχή όμως: Οι άνθρωποι θέλουν το ταμείο για τους ίδιους. Εχουν ενημερώσει το Μαξίμου (με επιστολή τους όπως έγραψε η “Καθημερινή”) ότι όσα κολέγια αδειοδοτηθούν θα πρέπει να μην ελέγχονται οικονομικά από τα συνεργαζόμενα ξένα ΑΕΙ, παρά μόνο εκπαιδευτικά. Τόσο “μη κερδοσκοπικά” θα είναι τα ΑΕΙ του νόμου Πιερρακάκη που οι κολεγιάρχες έσπευσαν να προστατεύσουν το ταμείο τους.

3. Θα έρθουν μεγάλα ξένα πανεπιστημιακά ιδρύματα να ιδρύσουν παραρτήματα εν Ελλάδι; Τίποτα δεν αποκλείεται αλλά η λογική σας τι λέει; Οτι θα συνωστίζονται το Χάρβαρντ και το Στάνφορντ στην ουρά για να αποκτήσουν τμήματα σε μία αγορά 10εκ ανθρώπων, εκ των οποίων πολύ λίγοι μπορούν να πληρώσουν δίδακτρα για τις πανεπιστημιακές σπουδές τους; Μάλλον δύσκολο αν και φαίνεται ότι ως προς αυτό το κομμάτι τουλάχιστον η κυβέρνηση μπορεί να και να κρύβει άσο στο μανίκι της για επικοινωνιακούς λόγους.

4. Ποια θα είναι η συνεισφορά των μη κρατικών ΑΕΙ στην έρευνα και ποιο θα είναι το στάτους των εργασιακών σχέσεων του εκπαιδευτικού προσωπικού; Ευκαιρία να…καγχάσουμε. Και ας περιμένουμε τι θα προβλέπει το νέο νομοσχέδιο για το ζήτημα της έρευνας και πόσο θα συμμετέχουν σ’ αυτή τα νέα ιδρύματα. Σε ότι αφορά τις εργασιακές σχέσεις, αν διατηρηθούν στο επίπεδο που βρίσκονται τώρα στα κολέγια, τότε… φέξε μου και γλίστρησα.

Ας μην υπάρχουν, λοιπόν, αυταπάτες. Τα πάσης φύσεως οικονομικά συμφέροντα έχουν τη δυνατότητα πια να κάνουν ισχυρό μπάσιμο στο χώρο της πανεπιστημιακής εκπαίδευσης. Ηδη στην Ελλάδα υπάρχουν μεγάλοι παίκτες που δεν θα αφήσουν ανεκμετάλλευτη την ευκαιρία πουλώντας φύκια για μεταξωτές κορδέλες. Πτυχία, δηλαδή, με το κιλό, “εύκολα” πτυχία, τα οποία θα έχουν πια επίσημο πανεπιστημιακό μανδύα.

Θα πει κάποιος “να παραμείνουμε δηλαδή η μόνη χώρα χωρίς μη κρατικά ΑΕΙ;”. Η απάντηση του γράφοντος είναι ξεκάθαρα ναι. Γιατί αυτό συνιστά μία πραγματικά προοδευτική επιλογή που μπορεί να εξασφαλίσει μία στοιχειώδη ισότητα στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Απαξ το χρήμα μιλήσει και εκεί, τότε τα πράγματα δεν θα είναι πια τα ίδια. Αλλωστε ο συνταγματικός νομοθέτης το 1975 δεν καθιέρωσε τυχαία το μονοπώλιο του δημοσίου στα ΑΕΙ.

Τα υπόλοιπα φοριούνται ως “προοδευτικά” αλλά στην πραγματικότητα μοιάζουν εξαιρετικά αναχρονιστικά. Και για να μην φτάσουμε πάλι σε εποχές που σπούδαζαν μόνο αυτοί που διέθεταν τα χρήματα, θα πρέπει το δημόσιο πανεπιστήμιο να αντισταθεί με νύχια και με δόντια. Το κατασυκοφαντημένο, από το κυβερνών κόμμα, δημόσιο πανεπιστήμιο έχει (ακόμη) πολύ υψηλό επίπεδο και πολύ υψηλό κύρος. Δεν έχει βέβαια λεφτά (ειδικά αν συγκρίνει κανείς την τωρινή εποχή μ’ αυτή πριν από το 2010) αλλά αυτό έτσι και αλλιώς το ξέραμε.

Το 2007 η τότε εξεφρασμένη πρόθεση της κυβέρνησης Καραμανλή ανατράπηκε στο δρόμο από ένα αποφασισμένο, ρωμαλέο και σφριγηλό φοιτητικό κίνημα. Τώρα οι συνθήκες φαίνεται να είναι διαφορετικές, αντιπολίτευση επί της ουσίας δεν υπάρχει, ο κόσμος ασπάζεται πολλά από τα κυβερνητικά δόγματα που οδηγούν στην ΤΙΝΑ. Σε κάθε περίπτωση όμως η μάχη θα πρέπει και πάλι να δοθεί. Και στα Πανεπιστήμια και έξω από αυτά, παντού στην κοινωνία.