Για τον Βασίλη Δημάκη λοιπόν

Παρασκευή βράδυ που γράφεται αυτό το κείμενο, η τύχη του Βασίλη Δημάκη αγνοείται. Αυτό που ξέρουμε είναι ότι απενεργοποίησε το βραχιόλι επιτήρησης και φέρεται να έχει δραπετεύσει.

Το ιστορικό λίγο πολύ γνωστό. 

Ο Βασίλης Δημάκης, στις αρχές τις εβδομάδας ξεκίνησε την τρίτη κατά σειράν απεργία πείνας και δίψας προκειμένου – όπως ισχυρίστηκε – να εξεταστεί στα δυο μαθήματα που του έμειναν στο Πανεπιστήμιο και να ολοκληρώσει τις σπουδές του. Το αίτημα του έγινε δεκτό, βγήκε από τη φυλακή κι έκτοτε αγνοείται η τύχη του.

Ρωτούν πολλοί από τους υποστηρικτές του που τώρα αισθάνονται απογοητευμένοι ή και “προδομένοι” από τη συμπεριφορά του:

Έκανε ζημιά η δραπέτευση του Δημάκη στο κίνημα για τα δικαιώματα των έγκλειστων στις Ελληνικές φυλακές;

Επηρεάζει δηλαδή δυσμενώς τον αγώνα των υπόλοιπων κρατούμενων για μια καλύτερη ζωή στα περιχαρακωμένα όρια του σωφρονιστικό σύστημα;

Κανονικά δεν θα έπρεπε. Εκτός αν το σωφρονιστικό σύστημα δεν το διαμορφώνουν ο Σύνταγμα και οι Νόμοι αλλά οι κινήσεις ενός μεμονωμένου ατόμου. Αν είναι έτσι να μας το πείτε να το ξέρουμε.

Το αίτημα για δικαίωμα στη μόρφωση δεν το καθιστά σωστό ή λάθος η συμπεριφορά κάθε Δημάκη: είναι αντικειμενικά σωστό. Το ίδιο και το δικαίωμα σε ανθρώπινες συνθήκες διαβίωσης, σε εργασία, σε ψυχαγωγία, σε ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, σε εξειδικευμένη ψυχική στήριξη των κρατουμένων.

Έτσι πρέπει να είναι οι φυλακές! Κι όσοι νοσταλγούν μπουντρούμια, κάτεργα και όργανα βασανιστηρίων, μπορούν αν θέλουν να μη διαβάσουν παρακάτω.

Όπως καλό είναι να μην διαβάσουν παρακάτω εκείνοι που, με πρόσχημα τον Δημάκη, ουρλιάζουν ξανά να καταργηθούν οι άδειες, τα όποια προνόμια και τα στοιχειώδη ανθρώπινα δικαιώματα των κρατουμένων.

Αυτοί φαντασιώνονται τον ισοβίτη στα κάτεργα της Σιβηρίας ή κωπηλάτη σε γαλέρα με το καμουτσίκι του δεσμοφύλακα στην πλάτη του. Με αυτή τη έννοια λοιπόν, ναι ο Δημάκης έδωσε πάτημα σε όλους αυτούς να εκφράσουν δυνατά αυτό που σκέφτονται αλλά δεν τολμούσαν μέχρι τώρα να το πουν.

Όμως, γιατί λοιπόν η απόδραση του ενός θέτει σε κίνδυνο τα αυτονόητα δικαιώματα των υπόλοιπων; Και μάλιστα σε ένα ‘κράτος Δικαίου’ που επαίρεται για το Σύνταγμα και τους Νόμους του;

Από που κι ως που το σύστημα θα τιμωρήσει τους κρατούμενους στερώντας τους βασικά και κεκτημένα αγαθά ανθρώπινων δικαιωμάτων; Τι είναι το σωφρονιστικό σύστημα οι Ες Ες στην Κατοχή που ξεκλήριζαν ένα ολόκληρο χωριό επειδή ένας πατριώτης έκανε σαμποτάζ;

Αν οι κυβερνώντες στερήσουν δικαιώματα στους υπόλοιπους κρατούμενους επειδή ο ένας απενεργοποίησε το βραχιολάκι κι έφυγε, τότε καλά θα κάνουν να πάνε σπίτι τους.

Κάτι που αφορά σε εμάς όλους που τον Ιούνιο του 2020 κάναμε πορεία στο Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη για να διαδηλώσουμε το αυτονόητο δικαίωμα του Δημάκη και του κάθε Δημάκη να μάθει γράμματα.

Όσοι δεν καταλαβαίνουν γιατί συνεχίζουμε να υποστηρίζουμε τις ίδιες αρχές, μάλλον δεν είναι σε θέση να ξεχωρίσουν τη φιλανθρωπία από την αλληλεγγύη.

Εμείς εδώ δεν είμαστε κυρίες της Φιλοπτώχου να δίνουμε ψωμί στο παιδάκι και να ‘χουμε την απαίτηση να μας χρωστάει αιώνια ευγνωμοσύνη. Δεν είμαστε φιλάνθρωποι, είμαστε αλληλέγγυοι. Στηρίζουμε τα δικαιώματα, τις ιδέες, τις αξίες και δεν περιμένουμε αντιπαροχές από τα άτομα που στοιχηθήκαμε δίπλα τους.

Επιλογή μας ήταν, δεν μας έβαλε κανένας το πιστόλι στον κρόταφο. Η αλληλεγγύη δεν είναι ανταλλακτήριο σε τράπεζα, σου δίνω πενηντάευρο να μου το χαλάσεις σε ψιλά.

Εμένα ο Δημάκης δεν με πρόδωσε για τον απλούστατο λόγο ότι δεν μου χρώσταγε απολύτως τίποτα. Το γεγονός ότι αγωνίστηκα όπως τόσοι άλλοι, για τον ίδιο και τα δικαιώματα του εξακολουθεί να είναι μια από τις πιο υπερήφανες επιλογές της ζωής μου.

Σιγά μη μετανιώσω επειδή βγήκα στους δρόμους για να παλέψω για το δικαίωμα στη Γνώση. Πάντα εκεί θα είμαι, πάντα εκεί θα συναντιόμαστε, ανεξάρτητα από όλα τα άλλα. Γιατί αυτό είναι το δίκιο και δεν το αλλάζει κανένα απενεργοποιημένο βραχιολάκι.

Δεν βγήκαμε στο δρόμο γιατί ο Δημάκης είναι κουμπάρος μας ή εργοδότης μας ή έχει ωραία πράσινα μάτια – που δεν έχει.

Βγήκαμε στο δρόμο γιατί η ζωή ενός ανθρώπου δεν πρέπει να τελειώνει στην παράβαση που τον οδηγεί στη φυλακή. Η ζωή ενός ανθρώπου πρέπει να συνεχίζεται και μέσα σε αυτή.

Ποινή είναι ο εγκλεισμός.  Σωφρονισμός είναι η δυνατότητα που δίνεται στον παραβάτη να γίνει καλύτερος άνθρωπος. 

Δεν έχω μπει φυλακή και δεν είμαι σε θέση να γνωρίζω πως αισθάνεται ένας κρατούμενος. Ούτε να απαντήσω σε ερωτήματα τύπου “μα γιατί να το κάνει τώρα, που χρωστάει ΜΟΝΟ δυο μαθήματα”; Ο κάθε άνθρωπος έχει τη δική του βαλβίδα αποσυμπίεσης κι ο χρόνος είναι υποκειμενικός. Λένε κάποιοι μα έφαγε το γαϊδαρο και δραπετεύει στην ουρά; Αυτό μόνο ο ίδιος μπορεί να το απαντήσει.

Και βέβαια υπάρχουν αρνητικά σημεία στην απόφαση του αυτή – με δεδομένο πως ο Δημάκης δεν ήταν ένας απλός κρατούμενος αλλά ένα άνθρωπος που οι πράξεις του είχαν “πολιτική” χροιά αλλά και μεγάλο αντίκτυπο στους φυλακισμένους. Λειτουργούσε δηλαδή ως πρότυπο και με αυτή του την ιδιότητα ζημίωσε το ‘κίνημα’ για το οποίο τόσα χρόνια αγωνίστηκε.

Όμως δεν είναι δυνατόν σε ένα δημοκρατικό κράτος να καθόμαστε σοβαρά και να συζητάμε ότι η δραπέτευση Δημάκη θα δράσει τιμωρητικά προς τους συγκρατούμενους του. Ούτε ότι όλοι οι αγώνες που έκανε ο άνθρωπος αυτός τόσα χρόνια, πήγαν στο βρόντο: δίκαια ήταν τα αιτήματα του και δίκαια εξακολουθούν να είναι.

Αν λοιπόν αυτό το κράτος δείξει για μια ακόμα φορά δείξει το ανάλγητο πρόσωπο του, συγγνώμη αλλά δεν θα φταίει ο Δημάκης.

Το κράτος θα φταίει.

Κι εμείς θα συνεχίσουμε τις κοινές μας πορείες για να γίνει αυτός ο κόσμος λίγο καλύτερος.

Μέχρι τότε στους ίδιους δρόμους θα συναντηθούμε παλιά τραγούδια για να θυμηθούμε.

*Στην κεντρική φωτογραφία η Έλενα Ακρίτα, ο Γιώργος Κυρίτσης, η Στέλλα Μπελιά και η Μαργαρίτα Συγγενιώτου στην πορεία προς το Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη τον Ιούνιο του 2020.