Ελληνικές οργανώσεις που συνεργάστηκαν με τους Γερμανούς

Κατά την περίοδο της Κατοχής, η Ελλάδα δεν γνώρισε μόνο την Αντίσταση και τον ηρωισμό. Παράλληλα με τους μαχητές του βουνού και των πόλεων, αναπτύχθηκε ένα άλλο δίκτυο — μικρότερο και λιγότερο ένδοξο, αλλά εξίσου πραγματικό: αυτό των συνεργατών. Οργανώσεις, σώματα ασφαλείας και παραστρατιωτικές μονάδες που, με όχημα τον αντικομμουνισμό ή την προσωπική ιδιοτέλεια, συνεργάστηκαν με τις γερμανικές δυνάμεις Κατοχής. Επειδή η ιστορία έχει μνήμη, και για τους ήρωες και για τους δωσίλογους, οι παρακάτω οργανώσεις στελέχωσαν με τη δράση τους μία από τις σκοτεινότερες σελίδες της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας.

Εθνική Ένωσις Ελλάδος / ΕΕΕ

Η ΕΕΕ, οργάνωση με έντονο αντικομμουνιστικό προσανατολισμό, ιδρύθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1927 με πρότυπο τα φασιστικά κινήματα της εποχής. Αν και εξαφανίστηκε κατά τη δικτατορία Μεταξά, επανενεργοποιήθηκε δυναμικά με την είσοδο των Γερμανών στη Θεσσαλονίκη. Το 1944, με τη στήριξη της κατοχικής κυβέρνησης και των γερμανικών αρχών, συγκροτήθηκε αντικατασκοπευτικό δίκτυο από μέλη της ΕΕΕ με αποστολή την παρακολούθηση Βούλγαρων και Συμμάχων. Η έδρα μεταφέρθηκε στην Αθήνα και η οργάνωση συνεργάστηκε με την Ειδική Ασφάλεια, στρεφόμενη ενεργά κατά του ΕΑΜ. Δημιουργήθηκαν και παραρτήματα σε πόλεις υπό τον έλεγχο της GFP* και της SD**, ενώ στον Βόλο, σε συνεργασία με τον ΕΑΣΑΔ, συγκροτήθηκαν ένοπλες ομάδες για καταδιώξεις και εκτελέσεις αντιφρονούντων. Η δράση της ΕΕΕ τερματίστηκε το καλοκαίρι του 1944.

Εθνικοσοσιαλιστική Πατριωτική Οργάνωση / ΕΣΠΟ

Η ΕΣΠΟ συγκροτήθηκε αμέσως μετά τη γερμανική εισβολή με στόχο την ίδρυση ναζιστικού κόμματος και τη συγκρότηση ελληνικής Λεγεώνας που θα πολεμούσε στο πλευρό της Βέρμαχτ. Παρά την υποστήριξη των κατοχικών αρχών και της κυβέρνησης, η οργάνωση απέτυχε να αποκτήσει κοινωνική αποδοχή. Η δράση της έληξε απότομα στις 20 Σεπτεμβρίου 1942, όταν η αντιστασιακή ΠΕΑΝ ανατίναξε τα γραφεία της στην οδό Πατησίων στην Αθήνα, σκοτώνοντας περίπου 29 μέλη, ανάμεσά τους και τον αρχηγό της. Η επίθεση ματαίωσε τη συγκρότηση της Λεγεώνας και ανύψωσε το ηθικό των Αθηναίων. Η απάντηση των κατοχικών αρχών ήταν κύμα συλλήψεων, βασανισμών και εκτελέσεων.

Ελληνικό Εθελοντικό Σώμα / ΕΕΣ – Σώμα Γ. Πούλου

Ο αντισυνταγματάρχης Γεώργιος Πούλος συνεργάστηκε νωρίς με τις γερμανικές αρχές και ανέλαβε τη συγκρότηση ένοπλου σώματος για την καταστολή των αντιστασιακών δυνάμεων, ιδιαίτερα του ΕΛΑΣ, στη Θεσσαλονίκη και τη Δυτική Μακεδονία. Το Ελληνικό Εθελοντικό Σώμα (ΕΕΣ), υπό την ηγεσία του Πούλου και την εποπτεία της γερμανικής SD, εξοπλίστηκε και οργανώθηκε από τους Γερμανούς, με στρατολόγηση, κυρίως, από κοινωνικά περιθωριοποιημένους. Με έδρα την Κρύα Βρύση, ανέπτυξε δράση σε περιοχές όπως Πτολεμαΐδα, Καστοριά και Βέρμιο, σε συνεργασία και με το 5ο Τάγμα Ασφαλείας. Το 1944, ενισχύθηκε με άνδρες της μονάδας του Φριτς Σούμπερτ και Κοζάκους στρατιώτες, ενώ τέθηκε υπό τη στρατιωτική δικαιοδοσία του 2ου Συντάγματος Brandenburg***, εντασσόμενο έτσι σε επιχειρήσεις ειδικών αποστολών του Γ’ Ράιχ. Μετά την αποχώρηση των Γερμανών, η μονάδα του Πούλου μεταφέρθηκε στη Λουμπλιάνα, όπου πολέμησε κατά των Γιουγκοσλάβων ανταρτών, μέχρι το 1945. Ο Πούλος συνελήφθη στην Αυστρία, παραδόθηκε στην Ελλάδα και το 1947 καταδικάστηκε σε θάνατο για συνεργασία με τον κατακτητή και εγκλήματα πολέμου.

Εθνικός Αγροτικός Σύνδεσμος Αντικομμουνιστικής Δράσεως / ΕΑΣΑΔ

Ο ΕΑΣΑΔ ιδρύθηκε στον Βόλο στα τέλη Μαρτίου 1944. Πυρήνας του ήταν 17 ένοπλοι από την Αθήνα, ήδη συνεργάτες των Γερμανών. Αν και επίσημη αποστολή τους ήταν η φύλαξη στρατιωτικών εγκαταστάσεων, σύντομα η δράση τους επικεντρώθηκε σε συλλήψεις και εκβιασμούς αντιστασιακών ή πλούσιων πολιτών, με στόχο την είσπραξη λύτρων. Η συνεργασία με την Gestapo και τη GFP ήταν στενή, ενώ επιχειρούσαν σε Θεσσαλία και Στερεά Ελλάδα. Η δράση τους επικεντρώθηκε στις φυλακές Βόλου και Τρικάλων, που μετατράπηκαν σε κέντρα τρόμου. Από τα χειρότερα εγκλήματά τους ήταν η εκτέλεση 40 ομήρων στις 31 Μαΐου 1944, ως αντίποινα για επίθεση του ΕΛΑΣ. Τον Ιούλιο του 1944, περίπου 200 άνδρες αυτομόλησαν στον ΕΛΑΣ, ενώ οι υπόλοιποι επιχείρησαν να παρουσιαστούν ως μέλη του ΕΔΕΣ για να αποφύγουν τη λαϊκή οργή.

Καταδιωκτικό Απόσπασμα Σούμπερτ

Με εντολή του στρατηγού Μπρούνο Μπράουερ, ιδρύθηκε στα τέλη του 1942, στην Κρήτη, το Καταδιωκτικό Απόσπασμα υπό τον Ανθυπασπιστή Φριτς Σούμπερτ, με σκοπό την καταδίωξη υπολειπόμενων συμμάχων στρατιωτών και την εύρεση κρυμμένου στρατιωτικού υλικού. Ο Σούμπερτ στρατολόγησε άνδρες από τον υπόκοσμο, σχηματίζοντας ένα σώμα 200 ατόμων που σύντομα έγινε συνώνυμο της βαρβαρότητας. Εκτός από καταδιώξεις, επιτηρούσαν έργα καταναγκαστικής εργασίας, όπως στο αεροδρόμιο Τυμπακίου, και συμμετείχαν σε αντιανταρτικές επιχειρήσεις. Η μονάδα ευθύνεται για την εκτέλεση 246 ατόμων και την καταστροφή δεκάδων χωριών. Η αγανάκτηση του πληθυσμού ήταν τόσο έντονη, που άνδρες του αποσπάσματος εκτελούνταν αμέσως όταν έπεφταν στα χέρια του ΕΛΑΣ. Τον Ιανουάριο του 1944, οι Γερμανοί μετέφεραν τη μονάδα στη Μακεδονία, όπου συνεργάστηκε με το Σώμα Πούλου. Μαζί διέπραξαν σφαγές σε Χορτιάτη, Ασβεστοχώρι και Γιαννιτσά, με πάνω από 300 εκτελέσεις αμάχων.

Τάγμα Χωροφυλακής Χανίων

Μετά τη μεταφορά του αποσπάσματος Σούμπερτ από την Κρήτη, ο διορισμένος από τους Γερμανούς Γενικός Διοικητής Κρήτης Ιωάννης Πασσαδάκης ανέλαβε την πρωτοβουλία για τη δημιουργία νέας ένοπλης δύναμης. Με πρόταση των Γερμανών, η διοίκηση ανατέθηκε στον ταγματάρχη Δημήτριο Παπαγιαννάκη, επικεφαλής της Χωροφυλακής Χανίων από το 1941. Στις 15 Φεβρουαρίου 1944 ιδρύθηκε επίσημα το Τάγμα Χωροφυλακής Χανίων, με πρόφαση την καταπολέμηση της ζωοκλοπής. Ωστόσο, η σύνθεση του τάγματος αποτελούνταν κυρίως από κοινωνικά περιθωριοποιημένους που προσήλθαν προσδοκώντας πλιάτσικο. Σε σύντομο διάστημα συγκροτήθηκε σώμα 250–300 ενόπλων, με γερμανική ενίσχυση σε οπλισμό και εξοπλισμό. Η επιχειρησιακή του αποτελεσματικότητα υπήρξε περιορισμένη, όμως ο Παπαγιαννάκης εκμεταλλεύτηκε τη θέση του μεσολαβώντας για εκτελέσεις και αποκομίζοντας οικονομικά οφέλη. Αν και αθωώθηκε από το δικαστήριο δοσιλόγων μετά την Κατοχή, λίγες ημέρες αργότερα δολοφονήθηκε δημόσια από άγνωστο άντρα, γνωστό μόνο ως «ένας ψηλός με μουστάκι».

*Μυστική στρατιωτική αστυνομία της γερμανικής Βέρμαχτ.

**Η γερμανική SD (Sicherheitsdienst) ήταν η Υπηρεσία Πληροφοριών των SS και ένα από τα πιο σκοτεινά και κρίσιμα εργαλεία του ναζιστικού καθεστώτος.

***2ο Σύνταγμα Brandenburg

Το 2ο Σύνταγμα Brandenburg ήταν ειδική μονάδα της γερμανικής Abwehr και αργότερα της Βέρμαχτ, με αποστολή σαμποτάζ, διείσδυση και ψυχολογικές επιχειρήσεις πίσω από τις εχθρικές γραμμές. Τα μέλη του είχαν εκπαιδευτεί για μυστικές αποστολές και συχνά δρούσαν μεταμφιεσμένα ή ενσωματωμένα σε ντόπιες ένοπλες ομάδες. Στην Ελλάδα, την περίοδο 1943–1944, συνεργάστηκαν στενά με τα Τάγματα Ασφαλείας, ιδιαίτερα με το Σώμα Πούλου, προσφέροντας εκπαίδευση και στρατιωτική καθοδήγηση. Παρείχαν υποστήριξη σε αντιανταρτικές επιχειρήσεις, κυρίως σε περιοχές με έντονη παρουσία του ΕΑΜ. Η ενσωμάτωση του ΕΕΣ του Πούλου στη δύναμη των Brandenburger ενίσχυσε την επιχειρησιακή του ισχύ, μετατρέποντάς το σε όργανο των γερμανικών μυστικών υπηρεσιών και όχι απλώς σε παραστρατιωτική ομάδα συνεργατών.

ΠΗΓΕΣ:

Η ιστορία της εθνικής αντίστασης 1941-1944 και οι επτά απόρρητες εκθέσεις των Γερμανών στρατηγών προς τον Χίτλερ, Ελληνικά Ταχυδρομεία.

Friedrich Schubert-Greek -German Nazi convicted 27 times to death. – History of Sorts

https://ww2f.com