Γαλλικές εκλογές: Η Ακροδεξιά δεν νίκησε (ακόμα)

Το 2017, οι συνεργάτες του Εμανουέλ Μακρόν χρειάστηκε να χτυπήσουν 300.000 πόρτες προκειμένου να γνωρίσουν το σημερινό Πρόεδρο της Γαλλίας σε κρίσιμες εκλογικά κοινωνικές ομάδες. Πέντε χρόνια μετά, όλοι γνωρίζουν το προφίλ του χθεσινού νικητή του πρώτου γύρου των προεδρικών εκλογών. Τέως κεντροαριστερός, ο Μακρόν αποτελεί τον κυρίαρχο εκφραστή των Γάλλων “που τα πηγαίνουν καλά” και επιθυμούν ένα δυναμικό Γάλλο ηγέτη της Ευρωπαϊκή Ένωσης, ικανό να αντιμετωπίσει τις σύγχρονες προκλήσεις και τον παραλογισμό της κοινωνικής αντίδρασης. Όμως ο Μακρόν του 2022, δεν είναι ο ίδιος με εκείνον του 2017.

Ο Γάλλος Πρόεδρος εξελέγη σε μεγάλο βαθμό ως πρωταθλητής των δημιουργικών τάξεων της χώρας, με μια φιλελεύθερη οικονομική ατζέντα, η οποία υιοθετούσε όλα τα μοντέρνα συνθήματα της προοδευτικής κεντροαριστεράς: ανισότητες, κοινωνικές ταυτότητες, διαχωρισμός κράτους-εκκλησίας, σύνδεση μετανάστευσης με την παραγωγή κ.α. Η θητεία του όμως δεν ακολούθησε αυτό το δρόμο.

Με το κίνημα των “Κίτρινων Γιλέκων” και τις ακραίες αντιδράσεις του να σοκάρουν τις γαλλικές πόλεις και την άκρα Δεξιά να επενδύσει στα αντιμεταναστευτικά και αντι-ισλαμικά συναισθήματα των πολιτών, ο Εμ .Μακρόν απομακρύνθηκε από το φυσικό του χώρο για να διατηρήσει πρωταγωνιστικό ρόλο. Σύνορα, εθνικές ταυτότητες, περιορισμός της μετανάστευσης, νόμος και τάξη, βρήκαν θέση στις πρώτες γραμμές των κειμένων του. Σύντομα, οι παρουσίες του στα Μέσα που διάβαζε το συντηρητικό ακροατήριο πύκνωσαν. Ήταν πια «ένας Κεντρώος ηγέτης της παραδοσιακής κεντροδεξιάς», ο οποίος υπολόγιζε πως στο β’ γύρο θα εξασφαλίζει εύκολα ή δύσκολα την ψήφο των κεντροαριστερών ψηφοφόρων. Αυτή του η μετάλλαξη όμως, έχει αναταράξεις.

Στο επιτελείο του, που οι αλγόριθμοι αξιολογούν δημοσκοπικά κάθε πτυχή της πολιτικής του παρουσίας, το φάντασμα της Μαρίν Λε Πεν έδειχνε να είναι ο καλύτερος σύμμαχος. Και το χθεσινό αποτέλεσμα σε πρώτη φάση τους δικαιώνει. Όμως δεν είναι ψέμα, πως από το 2002 οι Γάλλοι πηγαίνουν στην κάλπη κρατώντας τη μύτη τους, στηρίζοντας μια επιλογή υπό το φόβο μιας άλλης. Και μπορεί χθες, η ακροδεξιά (και στις τρεις εκδοχές της: Le Pen, Zemmour και Dupont-Aignan) να μην κέρδισε, καταγράφοντας μόλις +7% συνολική αύξηση, με την Αριστερά του Μελανσόν να μένει στα ίδια επίπεδα με το 2017, όμως δεν είναι ψέμα πως οι η πλειοψηφία των ψήφων, και σε αυτές τις εκλογές, πήγε προς αντισυστημικά κόμματα.

Τα άλλοτε ιστορικά κόμματα των Σοσιαλιστών και των γκωλικών Ρεπουμπλικάνων δείχνουν να κλείνουν τον ιστορικό τους κύκλο σε εθνικό επίπεδο, αφήνοντας τη Γαλλία μεταξύ ενός απολίτικου κινήματος με μοναδικό ατού την ισχυρή προσωπικότητα του Μακρόν και από την άλλη, μια σειρά από ριζοσπαστικά κόμματα, που επενδύουν στην ψήφο αντίδρασηςςς

Για πόσο όμως μια τόσο σημαντική χώρα για την Ευρώπη, μπορεί να αντιστέκεται στο ριζοσπαστισμό; Με διαλυμένη την κεντροαριστερά και «εισοδισμένη» την κεντροδεξιά, της οποίας οι ελίτ δεν έχουν κανένα πρόβλημα να συμπορευτούν με το Μακρόν, ένα μεγάλο κομμάτι ψηφοφόρων επιλέγει είτε να κάτσει σπίτι του, είτε να διαβεί το ρουβίκωνα και να στηρίξει αντισυστημικές δυνάμεις.

Σε ένα κόσμο, στα μάτια του οποίου ο σημερινός Γάλλος Πρόεδρος φαντάζει μαλθακός με τα προβλήματα των κατώτερων κοινωνικών στρωμάτων, ολοένα και λιγότεροι δε νιώθουν το παραμικρό πρόβλημα να στηρίζουν δημόσια τη Le Pen ή το Zemmour.

Μπροστά σ’ αυτή τη νέα τομή, μεταξύ «εκείνων που τα καταφέρνουν και δε θέλουν τίποτα να διαταράξει τον τρόπο ζωής τους» και «εκείνων που δεν έχουν να χάσουν τίποτα», οι εκλογές της 24ης Απριλίου αποκτούν σημαντικό ενδιαφέρον. Το αποτέλεσμα τους, είτε θα δώσει μια πενταετή ανάσα στη φιλελεύθερη Δημοκρατία, είτε θα φέρει άμεσα τη Γαλλία ενώπιων μιας νέας πραγματικότητας. Τη διακυβέρνηση από εκείνους που ανέλαβαν εργολαβικά να την υπονομεύουν.

*Ο Νίκος Λυσιγάκης είναι διεθνολόγος.