Το Twitter ως το εισιτήριο του Elon Musk στο Πάνθεον της Τεχνοφεουδαρχίας

Ο Elon Musk είχε κάθε λόγο να νιώθει ένα κενό που θα γέμιζε η αγορά του Twitter για 44 δισεκατομμύρια δολάρια. Ήταν πρωτοπόρος στις ηλεκτρονικές πληρωμές, ανέτρεψε όσα ξέραμε στο χώρο της αυτοκινητοβιομηχανίας, έφερε την επανάσταση με τα διαστημικά ταξίδια και πειραματίστηκε ακόμα και με φιλόδοξες διασυνδέσεις εγκεφάλου-υπολογιστή. Τα τεχνολογικά του επιτεύγματα τον αναγόρευσαν στον πλουσιότερο επιχειρηματία στον κόσμο. Παρ’όλα αυτά,ούτε τα επιτεύγματά του ούτε η περιουσία του του εξασφάλισαν την είσοδο στη νέα άρχουσα τάξη εκείνων που εκμεταλλεύονται τις δυνάμεις του κεφαλαίου που βασίζεται στο υπολογιστικό νέφος (cloud). Το Twitter προσφέρει στον Musk την απόλυτη ευκαιρία να το διορθώσει αυτό.

Από την αυγή του καπιταλισμού, η εξουσία ήταν συνυφασμένη και εξαρτώμενη από την κατοχή κεφαλαιουχικών αγαθών. Ατμομηχανές, υψικάμινοι χάλυβα, βιομηχανικά ρομπότ και ούτω καθεξής. Σήμερα, το κεφάλαιο που εδρεύει στο υπολογιστικό νέφος, ή εν συντομία το κεφάλαιο του υπολογιστικού νέφους, είναι αυτό που παρέχει στους ιδιοκτήτες του ασύλληπτες εξουσίες.

Ας σκεφτούμε την Amazon, με το δίκτυο λογισμικού, υλικού και αποθηκών της – και τη συσκευή Alexa που βρίσκεται στον πάγκο της κουζίνας μας και συνδέεται απευθείας με εμάς. Αποτελεί ένα σύστημα που βασίζεται στο υπολογιστικό νέφος, ικανό να επηρεάζει τα συναισθήματά μας πιο ουσιαστικά από ό,τι θα μπορούσε ποτέ οποιοσδήποτε διαφημιστής. Οι εξατομικευμένες εμπειρίες του εκμεταλλεύονται τις προδιαθέσεις για να παράγουν αντιδράσεις. Στη συνέχεια, παράγει τις δικές του αντιδράσεις στις αντιδράσεις μας-στις οποίες ανταποκρινόμαστε ξανά, εκπαιδεύοντας τους αλγόριθμους ενίσχυσης-μάθησης, οι οποίοι πυροδοτούν μια άλλη ακολουθία αντιδράσεων.

Σε αντίθεση με το παλιομοδίτικο επίγειο ή αναλογικό κεφάλαιο, το οποίο συνοψίζεται σε παραγόμενα μέσα παραγωγής προϊόντων που επιθυμούν οι καταναλωτές, το κεφάλαιο του υπολογιστικού νέφους λειτουργεί ως παραγόμενο μέσο τροποποίησης της συμπεριφοράς μας σύμφωνα με τα συμφέροντα των ιδιοκτητών του. Ο ίδιος αλγόριθμος που τρέχει στον ίδιο λαβύρινθο από servers, καλώδια οπτικών ινών και πύργους κινητής τηλεφωνίας πραγματοποιεί πολλά θαύματα ταυτόχρονα.

Το πρώτο θαύμα του κεφαλαίου του υπολογιστικού νέφους είναι πως μας κάνει να εργαζόμαστε δωρεάν για να αναπληρώσουμε και να βελτιώσουμε το απόθεμα και την παραγωγικότητά του με κάθε κείμενο, κριτική, φωτογραφία ή βίντεο που δημιουργούμε και ανεβάζουμε, χρησιμοποιώντας τις διασυνδέσεις του. Με αυτόν τον τρόπο, το κεφάλαιο του υπολογιστικού νέφους έχει μετατρέψει εκατοντάδες εκατομμύρια από εμάς σε δουλοπάροικους – απλήρωτους παραγωγούς, που «καλλιεργούν» τα ψηφιακά κτήματα των ιδιοκτητών πιστεύοντας, όπως οι αγρότες την εποχή της φεουδαρχίας, ότι η εργασία μας (η δημιουργία και κοινοποίηση φωτογραφιών και απόψεων) είναι ίδιον του χαρακτήρα μας.

Το δεύτερο θαύμα είναι η ικανότητα του κεφαλαίου του υπολογιστικού νέφους να μας πουλά το αντικείμενο της επιθυμίας που κατάφερε να ενσταλάξει μέσα μας. Η Amazon, η Alibaba και οι διάφοροι μιμητές τους ηλεκτρονικοί έμποροι σε κάθε χώρα, μπορεί να φαίνονται στο ανεκπαίδευτο μάτι σαν μονοπωλιακές αγορές, αλλά δεν πρόκειται για αγορές – ούτε καν για μια υπερκαπιταλιστική ψηφιακή αγορά. Ακόμη και σε μονοπωλιακές αγορές, οι άνθρωποι μπορούν να αλληλεπιδρούν σχετικά ελεύθερα. Αντιθέτως, μόλις μπει κανείς σε μια πλατφόρμα όπως η Amazon, ο αλγόριθμος σε απομονώνει από κάθε άλλο αγοραστή και σε τροφοδοτεί αποκλειστικά με τις πληροφορίες που θέλουν οι ιδιοκτήτες του να έχεις.

Οι αγοραστές δεν μπορούν να συνομιλήσουν μεταξύ τους, ούτε να οργανωθούν με οποιονδήποτε τρόπο προκειμένου να αναγκάσουν έναν πωλητή να μειώσει μια τιμή ή να βελτιώσει την ποιότητα. Ομοίως και οι πωλητές έχουν μονόδρομη σχέση με τον αλγόριθμο και πρέπει να πληρώνουν τον ιδιοκτήτη του για να ολοκληρωθεί μια συναλλαγή. Τα πάντα και οι πάντες διαμεσολαβούνται όχι από το ουδέτερο αόρατο χέρι της αγοράς, αλλά από έναν αόρατο αλγόριθμο που λειτουργεί για ένα άτομο, ή μια εταιρεία, σε αυτό που ουσιαστικά είναι ένα τεχνοφέουδο.

Ο Musk είναι ίσως ο μόνος ηγεμόνας της τεχνολογικής βιομηχανίας που παρακολουθούσε παθητικά από το περιθώριο τη θριαμβευτική πορεία αυτής της νέας τεχνοφεουδαρχίας. Η εταιρεία αυτοκινήτων του Tesla χρησιμοποιεί έξυπνα το ψηφιακό νέφος για να μετατρέψει τα αυτοκίνητά της σε κόμβους σε ένα ψηφιακό δίκτυο που παράγει BigData και συνδέει τους οδηγούς με τα συστήματα του Musk. Η εταιρεία πυραύλων του SpaceX και το σμήνος δορυφόρων χαμηλής τροχιάς της που ρυπαίνουν την περιφέρεια του πλανήτη μας, συμβάλλουν σημαντικά στην ανάπτυξη του κεφαλαίου υπολογιστικού νέφους άλλων μεγιστάνων.

Αλλά δυστυχώς για το enfantterrible του επιχειρηματικού κόσμου, του έλειπε μια πύλη εισόδου στις γιγαντιαίες ανταμοιβές που μπορεί να προσφέρει το κεφάλαιο του υπολογιστικού νέφους. Μέχρι σήμερα: Το Twitter θα μπορούσε να είναι αυτή η πύλη που του έλειπε.

Αμέσως μόλις το εξαγόρασε και αυτοανακηρύχθηκε σε Chief Twit, ο Musk δήλωσε πως δεσμεύεται να προστατεύσει τη φύση του Twitter ως τη «δημόσια πλατεία» όπου συζητούνται τα πάντα. Ήταν μια έξυπνη τακτική που έστρεψε με επιτυχία την προσοχή του κοινού σε μια ατέρμονη παγκόσμια συζήτηση σχετικά με το αν ο κόσμος θα έπρεπε να εμπιστευτεί το κορυφαίο φόρουμ του σε έναν μεγιστάνα γνωστό για τη χαλαρή σχέση του με την αλήθεια μέσα στο ίδιο αυτό φόρουμ.

Οι Δημοκρατικοί δημοσιολογούντες τρέμουν την επιστροφή του Ντόναλντ Τραμπ στο τουίτερ. Η Αριστερά αγωνιά για την άνοδο ενός «Ρούπερτ Μέρντοχ της τεχνολογίας». Οι αξιοπρεπείς άνθρωποι ανεξαρτήτως ιδεολογιών αποδοκιμάζουν την κακομεταχείριση των υπαλλήλων του Twitter. Και ο Musk; Είναι απόλυτα αφοσιωμένος στο στόχο του: Σε ένα αποκαλυπτικό tweet, ομολόγησε τη φιλοδοξία του να μετατρέψει το Twitter σε «εφαρμογή για τα πάντα»

Μια «εφαρμογή για τα πάντα» δεν είναι, κατά την άποψή μου, τίποτα λιγότερο από μια πύλη εισόδου στο κεφάλαιο του ψηφιακού νέφους που επιτρέπει στον κάτοχό της να τροποποιεί τη συμπεριφορά των καταναλωτών, να παράγει δωρεάν εργασία από χρήστες που έχουν μετατραπεί σε δουλοπάροικους του ψηφιακού νέφους και τέλος, να χρεώνει τους εμπόρους για το δικαίωμα να πουλήσουν τα προϊόντα τους στο ψηφιακό νέφος. Μέχρι στιγμής, ο Musk δεν είχε στην κατοχή του κάτι ικανό να εξελιχθεί σε μια «εφαρμογή για τα πάντα» και δεν είχε τα μέσα και την τεχνογνωσία να δημιουργήσει μια απ΄το μηδέμ.

Όσο εκείνος ασχολούνταν με το πώς να κάνει ευπώλητα τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα μαζικής παραγωγής και να θησαυρίσει από την κατάκτηση του διαστήματος, η Amazon, η Google, η Alibaba, το Facebook και το WeChat της Tencent τύλιγαν τα πλοκάμια τους γύρω από ψηφιακές πλατφόρμες με δυνατότητες «εφαρμογών για τα πάντα». Μόνο μία τέτοια πλατφόρμα ήταν διαθέσιμη προς πώληση.

Η πρόκληση τώρα για τον Musk είναι να ενισχύσει το κεφάλαιο υπολογιστικού νέφους του Twitter και να το συνδέσει με το υπάρχον δίκτυό του από Big Data, εμπλουτίζοντας συνεχώς αυτό το δίκτυο με δεδομένα που συλλέγονται από τα αυτοκίνητα Tesla που διασχίζουν τους δρόμους της Γης και τους αμέτρητους δορυφόρους που διατρέχουν τους ουρανούς της. Αν υποθέσουμε ότι θα μπορέσει να κατευνάσει το εναπομείναν εργατικό δυναμικό του Twitter, το επόμενο καθήκον του θα είναι να εξαλείψει τα bots και να ξεριζώσει τα τρολ, έτσι ώστε το νέο Twitter να γνωρίζει και να κατέχει τις ταυτότητες των χρηστών του.

Σε μια επιστολή προς τους διαφημιστές, ο Musk σωστά επεσήμανε ότι οι άσχετες διαφημίσεις είναι spam, αλλά οι σχετικές είναι «περιεχόμενο». Σε αυτούς τους τεχνοφεουδαρχικούς καιρούς, αυτό σημαίνει ότι τα μηνύματα που δεν μπορούν να τροποποιήσουν συμπεριφορές είναι ανεπιθύμητα, αλλά αυτά που επηρεάζουν το τι σκέφτονται και κάνουν οι άνθρωποι είναι το μόνο περιεχόμενο που έχει σημασία: η αληθινή δύναμη.

Ως ιδιωτικό φέουδο, το Twitter δεν θα μπορούσε ποτέ να είναι η «παγκόσμια δημόσια πλατεία». Δεν ήταν ποτέ αυτό το ζητούμενο. To μόνο ερώτημα που έχει σημασία είναι εάν θα εξασφαλίσει στον νέο ιδιοκτήτη του την ιδιότητα μέλους στη νέα τεχνοφεουδαρχική άρχουσα τάξη.

*Το πιο πάνω άρθρο αποτελεί απόδοση της μηνιαίας στήλης του Γιάνη Βαρουφάκη στο Project Syndicate με αρχικό τίτλο “The Techno-Feudal Method to Musk’s Twitter Madness”.

Ακολουθήστε το News247.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις