Δεν μετράνε όλες οι ζωές το ίδιο

Η υπηρεσιακή κυβέρνηση κήρυξε τριήμερο εθνικό πένθος για την τραγωδία της Πύλου. Οι πολιτικοί, ακόμα και αυτοί που έχουν καριέρα καλλιεργώντας τον ηθικό πανικό για τη μετανάστευση, εκφράζουν την οδύνη τους για το πολύνεκρο ναυάγιο. Στα ΜΜΕ, ακόμα και σε αυτά που παρουσιάζουν τις προσφυγικές ροές με όρους πολεμικής εισβολής, το ύφος είναι θλιμμένο και ο τόνος πένθιμος -με εξαίρεση την Τατιάνα που κράτησε ψηλά το φλάμπουρο της επιδεικτικής αναισθησίας.

Το γενικό συναίσθημα

Όλα είναι λοιπόν όπως θα τα περίμενε κανείς, μετά από μια εκατόμβη. Μόνο που αν ήμασταν ειλικρινείς, θα έπρεπε να παραδεχτούμε ότι το δημόσιο πένθος αποτελεί σε μεγάλο βαθμό μια επίφαση, περισσότερο μια έκφραση πολιτικής ορθότητας παρά πιστή αποτύπωση ενός πραγματικού συναισθήματος.

Αναμφίβολα είναι πολλοί-ές όσοι είναι πραγματικά συγκλονισμένοι-ες Αλλά αν ήμασταν ειλικρινείς θα έπρεπε να παραδεχτούμε ότι η στάση της Πολιτείας καθώς και της κοινωνικής πλειονότητας επηρεάζεται από την ταυτότητα των θυμάτων.

Αν οι νεκροί δεν ήταν πρόσφυγες και μετανάστες, θα παρατηρούταν αυτή η συγκράτηση στην έκφραση της θλίψης; Θα ακούγαμε αυτό το “κρίμα για τους ανθρώπους, αλλά…”; Θα διαβάζαμε ακόμα και σχόλια μίσους στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης;

Αν οι νεκροί ήταν συμπατριώτες ή ακόμα και τουρίστες (αυτή η ευπρόσδεκτη κατηγορία ξένων) θα αποδίδονταν αυτομάτως όλες οι ευθύνες σε εγκληματικά κυκλώματα; Δεν θα ακούγαμε ξανά και ξανά δηλώσεις κυβερνητικών ιθυνόντων ότι θα γίνει ενδελεχής έρευνα μη τυχόν και υπήρξαν παραλείψεις των αρμόδιων κρατικών οργάνων; Κυρίως όμως δεν θα είχε παρουσιαστεί ήδη κάποιο κυβερνητικό σχέδιο σε συνεργασία με την ΕΕ, προκειμένου να μη συμβεί ξανά τέτοια τραγωδία;

Η ζωή και ο θάνατος

Δεν αντιμετωπίζονται όλοι οι θάνατοι το ίδιο γιατί δεν μετράνε όλες οι ζωές το ίδιο. Θεωρητικά οι ευρωπαϊκές δημοκρατίες έχουν ως θεμέλιο την αδιαπραγμάτευτη αξία της ανθρώπινης ζωής · κάθε ζωής. Στην πράξη αυτό δεν ισχύει. Δεν ισχύει στο εσωτερικό των ευρωπαϊκών χωρών για συγκεκριμένες κοινωνικές ομάδες και κυρίως δεν ισχύει για τους μετανάστες και τους πρόσφυγες. Οι μετανάστες και οι πρόσφυγες έχουν δαιμονοποιηθεί σε τέτοιο βαθμό που δεν τους αναγνωρίζονται τα σύμφυτα με την ανθρώπινη υπόσταση θεμελιώδη δικαιώματα, με προεξάρχοντα το σεβασμό στην ανθρώπινη αξιοπρέπεια.

Πριν λίγες μέρες οι New York Times σε ένα έξοχο ρεπορτάζ απέδειξαν πέραν πάσης αμφιβολίας οτι το Λιμενικό συνέλαβε μια ομάδα αιτούντων άσυλο στη Λέσβο και χωρίς να ακολουθήσει καμία νόμιμη διαδικασία, τους εγκατέλειψε σε μια σωστική λέμβο μέσα στη θάλασσα, για να τους παρασύρει το ρεύμα προς την Τουρκία. Κι όμως! Γι αυτήν την καραμπινάτη περίπτωση παράνομης και απάνθρωπης κρατικής συμπεριφοράς, δεν υπήρξαν ουσιαστικές αντιδράσεις. Αντιθέτως, μπορούμε να πούμε ότι το εκλογικό σώμα επικροτεί την τακτική των παράνομων pushbacks που υιοθέτησε η κυβέρνηση Μητσοτάκη.

Η Ελλάδα σε καμιά περίπτωση δεν συνιστά εξαίρεση του ευρωπαϊκού κανόνα. Παντού στην Ευρώπη οι μετανάστες και οι πρόσφυγες ταυτίζονται με την εγκληματικότητα, την τρομοκρατία, την πολιτισμική απειλή. Παντού στην Ευρώπη όσο πιο σκληρή πολιτική υπόσχεσαι για τη μετανάστευση, τόσες πιο πολλούς ψήφους παίρνεις. Παντού στην Ευρώπη η οποιαδήποτε προσπάθεια να συζητηθεί το μεταναστευτικό με νηφαλιότητα, λοιδορείται και συκοφαντείται.

Μέχρι που έρχονται οι τραγωδίες όπως αυτή της Πύλου για να δείξουν ότι η απελπισία είναι πιο ισχυρή από τα pushbacks, τους φράχτες και τα στρατόπεδα. Όταν κλείνει ένας δρόμος προς την (υποτιθέμενη) ελπίδα, πάντα αναζητείται ένας καινούργιος ο οποίος συνήθως είναι πιο επικίνδυνος από τον παλιό. Γι΄αυτό η Μεσόγειος έχει μετατραπεί σε θάλασσα-νεκροταφείο.

Οι ζωές και η ζωή

Στη σημερινή Ευρώπη (και πολύ περισσότερο στη σημερινή Ελλάδα) είναι αντιδημοφιλές να υπερασπίζεσαι τις ζωές των μεταναστών. Πολλές φορές όμως αυτό που είναι αντιδημοφιλές, είναι και αυτό που πρέπει οπωσδήποτε να κάνει κανείς. Πολλές φορές κρινόμαστε ηθικά στα αντιδημοφιλή. Γιατί κάθε ζωή πρέπει να μετράει το ιδιο. Γιατί όταν κάποιες ζωές μετράνε λιγότερο από τις άλλες, τότε υποτιμάται συνολικά η αξία της ανθρώπινης ζωής.

Ακολουθήστε το News 24/7 στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις