Η Ελλάδα στις φλόγες: Επιτελική ανικανότητα, κλιματική κρίση και προπαγάνδα

Είναι σύνηθες σε στιγμές κρίσης οι ηγέτες να απευθύνονται στους πολίτες, προκειμένου να τονώσουν το αίσθημα ασφάλειας, καθώς και την εμπιστοσύνη στην ικανότητα του κρατικού μηχανισμού να διαχειριστεί την κατάσταση. Στο διάγγελμά του του για την εθνική καταστροφή που έχουν προκαλέσει οι πυρκαγιές, ο Κυριάκος Μητσοτάκης έκανε κάτι ασυνήθιστο, αν όχι πρωτοφανές. Στην ουσία δήλωσε την αδυναμία του κράτους να αντιμετωπίσει τη ζοφερή κατάσταση που έχει δημιουργηθεί. Εμμέσως πλην σαφώς ο πρωθυπουργός ομολόγησε ότι το κράτος δεν μπορεί να επιτελέσει τη συνταγματική υποχρέωσή του για προστασία του φυσικού περιβάλλοντος και των περιουσιών των πολιτών. Συγκεκριμένα, ο κ. Μητσοτάκης ανέφερε: «Η προτεραιότητα μας είναι πάντα η προστασία της ανθρώπινης ζωής. Ακολουθεί η προφύλαξη των περιουσιών, του φυσικού περιβάλλοντος και των κρίσιμων υποδομών. Δυστυχώς, στις συνθήκες αυτές, η ταυτόχρονη επίτευξη όλων αυτών των στόχων είναι απλά ανέφικτη.»

Για όσους μελετήσουν στο μέλλον την εποχή μας, το διάγγελμα Μητσοτάκη θα αποτελέσει κατά πάσα πιθανότητα τεκμήριο του βάθους της κρίσης που διερχόμαστε.

Η κλιματική κρίση

Για την αδυναμία του κράτους ο πρωθυπουργός και η κυβέρνηση επικαλούνται τα ακραία καιρικά φαινόμενα που φέρνει η κλιματική κρίση. Είναι αλήθεια ότι η κλιματική κρίση προκαλεί διαρκώς ακραία καιρικά φαινόμενα. Είναι όμως εξίσου αλήθεια ότι χρέος της Πολιτείας αποτελεί η προετοιμασία απέναντι σε αυτά τα φαινόμενα. Είναι επίσης αλήθεια ότι η κλιματική κρίση δεν αποτελεί θέλημα Θεού αλλά αποτέλεσμα του μοντέλου ανάπτυξης και των αντιπεριβαλλοντικών πολιτικών που ακολουθούνται τόσο στο εξωτερικό όσο και στην Ελλάδα.

Σε ανακοίνωσή της η Greenpeace υπογραμμίζει τις διαχρονικές κυβερνητικές ευθύνες: «Από πού να αρχίσουμε… Από τον αντιπεριβαλλοντικό νόμο Χατζηδάκη; Ο οποίος πέρασε εν μέσω πανδημίας και παρά τις μαζικές αντιδράσεις των Ελλήνων πολιτών; Τις διαρκείς νομικές μάχες και προσφυγές στο Συμβούλιο της Επικρατείας, τις οποίες οργανώσεις και πολίτες είμαστε υποχρεωμένοι να κυνηγούμε ξανά και ξανά, για να σώσουμε ό,τι σώζεται; Τους επιστήμονες που δεν ακούτε; Τη χρόνια απουσία δασοπροστασίας και πρόβλεψης από οποιαδήποτε κυβέρνηση; Μήπως να σχολιάσουμε τις συμβάσεις εξορύξεων πετρελαίου και αερίου, οι οποίες παραχωρήθηκαν επί προηγούμενης κυβέρνησης; Σοβαρά τώρα, έχετε την παραμικρή ιδέα πώς προκαλείται η κλιματική κρίση την οποία τώρα επικαλείστε σαν να είναι κάποια απρόσμενη κατάρα;»

Αν λοιπόν οι ασκούμενες πολιτικές οξύνουν την κλιματική κρίση, είναι γελοίο να την επικαλούνται οι κυβερνώντες ως δικαιολογία για την αδυναμία τους να αντιμετωπίσουν τις συνέπειές της.

Το επιτελικό κράτος

Πέρα από το γενικό πλαίσιο που καθορίζει η (ανθρωπογενής) κλιματική κρίση, η εθνική καταστροφή των πυρκαγιών αποτελεί αποτέλεσμα της καταφανούς κυβερνητικής ανικανότητας να διαχειριστεί μια κατάσταση ακραία μεν, αναμενόμενη δε. Την ώρα που η χώρα καιγόταν απ’ άκρη σ’ άκρη, κατέρρευσε ο έντεχνα καλλιεργημένος μύθος του επιτελικού κράτους. Ένα επιτελικό κράτος που αντί να είναι πιο σύγχρονο και οργανωμένο όπως διαφημιζόταν, αποδείχτηκε ίδιο, αν όχι χειρότερο με ό,τι είχαμε δει τα προηγούμενα χρόνια. Σταχυολογούμε τα πιο τρανταχτά σημεία ανικανότητας, αδράνειας, και αστοχιών:

• Ενώ είχε προβλεφθεί ο καύσωνας, δεν υπήρξε η αναγκαία προετοιμασία, όπως αποδεικνύεται εκ του αποτελέσματος.
• Στο επίπεδο του έγκυρου εντοπισμού των πυρκαγιών και της άμεσης παρέμβασης, ο κυβερνητικός μηχανισμός δεν πιάνει καν τη… βάση. Είναι πραγματικό σκάνδαλο μέσα σε δύο εικοσιτετράωρα να γίνονται ανεξέλεγκτες δύο πυρκαγιές σε προάστια της Αθήνας.
• Για μια ακόμα φορά φάνηκαν οι τεράστιες ελλείψεις σε εναέρια μέσα πυρόσβεσης, οχήματα και προσωπικό.
• Η ορθή προτεραιότητα στη σωτηρία των ανθρώπινων ζωών, επουδενί συνιστά δικαιολογία για να αφήνονται στη μοίρα τους τα σπίτια και τα δάση. Δεν γίνεται το μόνο σχέδιο να είναι η απομάκρυνση των πολιτών και μετά γαία πυρί μιχθήτω. Παρά τα όσα υποστήριξε ο πρωθυπουργός, στη χώρα μας ούτε τα δάση ούτε τα σπίτια ξαναγίνονται -τουλάχιστον για τους πληβείους.

Η προπαγάνδα

Στο μόνο σημείο που τα έχει πάει καλά η κυβέρνηση για μία ακόμα φορά είναι η προπαγάνδα. Η σκανδαλώδης προστασία που της παρέχει η πλειονότητα των ΜΜΕ, το επαγγελματικό επικοινωνιακό επιτελείο και ο πρωτοφανούς έκτασης μηχανισμός που έχει στηθεί στα social media, επιχείρησαν να δημιουργήσουν ασπίδα πολιτικής προστασίας πρωτίστως για το Μαξίμου και δευτερευόντως για την κυβέρνηση ως σύνολο. Για τις φωτιές φταίνε όλοι οι άλλοι πλην της κυβέρνησης, η οποία τα είχε πάει μια χαρά. Γι’ αυτό άλλωστε οι Μιχάλης Χρυσοχοΐδης και Νίκος Χαρδαλιάς θεώρησαν σκόπιμο να συγχαρούν τους εαυτούς τους.

Το πρόβλημα όμως για την κυβέρνηση είναι ότι εκτός από την προπαγάνδα υπάρχει και η πραγματικότητα. Η πραγματικότητα που είναι επίμονη και υπερισχύει των επικοινωνιακών τεχνασμάτων. Η πραγματικότητα την οποία βιώνουν οι πολίτες. Η πραγματικότητα που είναι ζοφερή.