Οι τέσσερις τακτικές της κυβερνητικής προπαγάνδας

Τι κάνει ο προπαγανδιστικός μηχανισμός της κυβέρνησης όταν καλείται να δικαιολογήσει τα αδικαιολόγητα; Όταν δηλαδή είτε η κυβέρνηση συλλαμβάνεται με τη γίδα στην πλάτη είτε πρέπει να στηριχτεί ένα νομοθέτημα καταφανώς αντικοινωνικό; Έχω την αίσθηση ότι η κυβερνητική προπαγάνδα χρησιμοποιεί κατά βάση τέσσερις τακτικές.

Το ψέμα

Διαχρονικά η εξουσία είναι ταυτισμένη με το ψέμα σε τέτοιο βαθμό που αποτελεί μάλλον πλεονασμό η διαπίστωση ότι η εξουσία ψεύδεται. Γενικά λοιπόν το ψέμα είναι βασικό εργαλείο για την κατάκτηση και τη διατήρηση της εξουσίας. Ειδικά η κυβέρνηση έχει σημειώσει… πολύ υψηλές επιδόσεις στο πεδίο αυτό. Η αρχική γραμμή άμυνας κάθε φορά που έρχονται τα δύσκολα είναι ένας ψευδής ισχυρισμός, τον οποίο ο μηχανισμός της προπαγάνδας καλείται να διαδώσει και να καταστήσει αξιόπιστο.

Συνήθως το ψεύδος έχει να κάνει με το αν γνωρίζει η κορυφή της εξουσίας παράνομες ή αντιδεοντολογικές δραστηριότητες. Ενδεικτική είναι η επίκληση άγνοιας για τις υποκλοπές ή τις αγοραπωλησίες του Πάτση. Μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί κι ένας ισχυρισμός που αντιστρέφει πλήρως την πραγματικότητα, όπως το ότι «το νέο νομοσχέδιο για το ΕΣΥ ενισχύει τη δημόσια Υγεία».

Η απαξίωση

Η δεύτερη γραμμή άμυνας του κυβερνητικού προπαγανδιστικού μηχανισμού είναι η απαξίωση μιας υφιστάμενης κατάστασης, την οποία η κυβέρνηση με τις παρεμβάσεις της χειροτερεύει. Ο στόχος είναι να σχετικοποιηθεί η ζημιά που προκαλείται στο δημόσιο συμφέρον. Λίγο πολύ η λογική είναι ότι αν η κατάσταση είναι ήδη άσχημη, δεν έχει ιδιαίτερη σημασία το αν καθίσταται χειρότερη. Να σημειώσουμε ότι συνήθως γίνεται επίκληση πραγματικών κακώς κειμένων, με ταυτόχρονη αποσιώπηση υπαρχουσών θετικών πλευρών, καθώς και της σημασίας των αρνητικών αλλαγών που προκαλεί η κυβέρνηση.

Το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι οι υποκλοπές. Η (ορθή) διαπίστωση ότι υποκλοπές γίνονταν με όλες τις κυβερνήσεις, μετατρέπεται σε «πλυντήριο» των κυβερνητικών ευθυνών για το Predator και τις επισυνδέσεις. Εν προκειμένω, βρίσκει την καλύτερη εφαρμογή της η ρήση ότι η μισή αλήθεια ισούται με ένα ολόκληρο ψέμα. Είναι αλήθεια λοιπόν ότι πάντα γίνονταν υποκλοπές, αλλά αυτή η αλήθεια αυτή παραπλανά αν δεν συμπληρωθεί με την προφανή διαπίστωση ότι την τελευταία τριετία οι υποκλοπές πήραν πρωτοφανείς διαστάσεις.

Ο ΣΥΡΙΖΑ

Η τρίτη τακτική της κυβερνητικής προπαγάνδας είναι η επίκληση του… ΣΥΡΙΖΑ. Αυτή η επίκληση έχει δύο πτυχές. Η μία ειδική και συγκεκριμένη: Πλειστηριασμούς έκανε και η κυβέρνηση Τσίπρα. Η άλλη είναι γενική και αφηρημένη: Αν πολυφωνάζετε για τις υποκλοπές, θα πέσει ο Μητσοτάκης και θα έρθει ο Τσίπρας.

Έτσι κι αλλιώς, η χρησιμοποίηση του επιχειρήματος του μικρότερους κακού, είναι συνηθισμένη στη λειτουργία του εκάστοτε δικομματισμού. Στην τρέχουσα συγκυρία έχουμε όμως το ιδιαίτερο γνώρισμα του αντιΣΥΡΙΖΑ μετώπου το οποίο η κυβέρνηση προσπαθεί με κάθε τρόπο να κρατήσει ζωντανό.

Είναι μάλλον περιττό να εξηγήσουμε αναλυτικά γιατί όταν έχεις ως βασικό επιχείρημα ότι ο αντίπαλός σου είναι χειρότερος από εσένα, εμμέσως πλην σαφώς παραδέχεσαι ότι ούτε εσύ είσαι καλός.

Αντιπερισπασμός

Όταν πια δεν λειτουργεί καμία άλλη τακτική, τότε επιχειρείται ένας επικοινωνιακός αντιπερισπασμός για να αλλάξει η ατζέντα. Η επίκληση κάποιους εθνικού θέματος ή η ανάδειξη ενός σκανδάλου που δεν πλήττει την κυβέρνηση, συνήθως χρησιμοποιούνται ως εργαλεία επικοινωνιακού αντιπερισπασμού. Άλλωστε, όπως λέει μια παλιά κινέζικη παροιμία, όταν δεν σε συμφέρει η συζήτηση, πέτα μια ψόφια γάτα πάνω στο τραπέζι…